تغییر اقلیم، مرگ خاموش تنوع زیستی است

مبارکی خاطرنشان کرد: تعیین جنسیت در این گونه ها توسط دما انجام می شود و به طور نمونه در مورد لاک پشت های دریایی دمای 28 تا 29 درجه سانتی گراد منجر به تولید نوزادی از جنس نر و دمای 30 تا 31 درجه سانتی گراد منجر به نوازدی از جنس ماده می شود.

وی افزود: دمای خارج از محدوده ذکر شده منجر به بر هم خوردن تعادل جنسیتی می شود به شکلی که دمای 28.5 درجه منجر به تولید نوازد نر و 30.5 درجه منجر به تولید نوزاد ماده می شود و تکرار این اتفاق طی دوره متوالی، نتیجه ای جز حذف یک جنسیت و خطر انقراض گونه نخواهد داشت.

مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: اهمیت این موضوع زمانی بیشتر مشخص می شود که بدانیم در حال حاضر هر هفت گونه لاک پشت دریایی شناخته شده در سطح جهان در معرض تهدید قرار دارند.

مبارکی با اشاره به تولید مثل گاندو یا تمساح پوزه کوتاه گفت: تعادل دمایی بین 31.5 تا 32.5 درجه منجر به تولید نوزاد از هر دو جنس نر و ماده می شود ولی با قرار گرفتن دما در رنج بالای 32.5 نوزادانی از جنس نر و بین 28 تا 31 نوزادانی از جنس ماده تولید مثل خواهد شد.

به گفته وی، به رغم بررسی و توجه کمتر به موضوع تاثیرات تغییر اقلیم و گرمایش زمین بر تنوع زیستی، خطرات بسیاری از این ناحیه، تنوع زیستی جهان را تهدید می کند که از آن جمله می توان به مرگ جنین ها در تخم همزمان با افزایش یا کاهش بسیار شدید دما اشاره کرد.

این مقام مسئول با بیان اینکه تغییر اقلیم پدیده ای است که در مواجه با تغییرات آب و هوایی، در سطحی کلان و پهنه ای وسیع طی مدت زمانی طولانی در حدود 10 الی 15 سال رخ می دهد، اظهار کرد: اکنون بیش از دو دهه از شناخت و توجه جهانی به موضوع تغییر اقلیم و اثرات ناشی از آن می گذرد اما این موضوع در حوزه تنوع زیستی همچنان دارای ابعاد ناشناخته بسیاری است.

مبارکی تغییر در زمان تولید مثل گونه های گیاهی و جانوری، تغییر پراکنش گونه های مختلف، تغییر زمان جوانه زنی و دانه دهی گیاهان را برخی از اثرات مستقیم و مخرب تغییرات اقلیم بر تنوع زیستی جهانی برشمرد و افزود: از آن جایی که دما فاکتور مهم و محرک اصلی بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری برای ورود به فصل تولید و مثل است، افزایش یا کاهش آن می تواند منجر به تغییر زمان تولید مثل آن ها شود زیرا تغییر دما برهم خوردن زمان مهاجرت و منابع تغذیه ای گونه ها را در بر دارد.

وی اشاره ای هم به تغییر پراکنش گونه های مختلف بر اثر تغییرات اقلیم داشت و ادامه داد: به طور مثال، دمای کمتر از 4 درجه سانتی گراد، مرگ کروکودیل را به دنبال خواهد داشت و بنابراین عامل دما می تواند منجر به تغییر پراکنش گونه ها و تهدید نسل آن ها به دلیل قرار گرفتن در زیستگاه ها جدید شود.

به گفته مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست، عامل دما با کاهش دوره حیات گونه ها نیز می تواند دوره تولید مثل آن ها را دستخوش تغییر کرده و آن ها را با خطر انقراض یا کاهش نسل مواجه کند.

این مقام مسئول ضمن یادآوری تاثیر تغییرات اقلیم بر زمان جوانه زنی و دانه دهی گیاهان، اظهار کرد: به طور کلی تغییر اقلیم منجر به تغییر در روند رفتار طبیعی یا چرخه زندگی گونه های جانوری و گیاهی می شود.

مبارکی با تاکید بر تفاوت دو موضوع تغییر اقلیم و گرمایش زمین یا افزایش دمای کره زمین، تصریح کرد: تغییرات دمایی شدید و بدون سابقه قبلی منجر به عدم تطابق و سازگاری گونه ها با شرایط جدید خواهد شد.

وی اشاره ای هم به روند مهاجرت گونه های جانوری و گیاهی مناطق معتدله بر اثر افزایش دما داشت و اضافه کرد: عامل دما منجر تغییر حوزه پراکنش این گونه ها به سمت مناطق مرتفع تر یا عرض جغرافیایی بالاتر خواهد شد.

ضریب بالای آسیب پذیری سمندر لرستانی از تغییرات اقلیم

مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست سمندر لرستانی و دوزیستان را از جمله گونه هایی برشمرد که آسیب پذیری بالاتری از تغییرات اقلیم دارند.

این مقام مسئول افزود: به طور کلی گونه های آسیب پذیر یا در معرض تهدید، با تغییر شرایط اکوسیستمی ناشی از تغییرات اقلیم به دلایل متعدد از جمله از دست دادن منابع تغذیه ای خود، برای حفظ حیات و چرخه زندگی با چالش جدی مواجه می شوند و احتمال انقراض این گونه ها افزایش می یابد.

مبارکی همچنین به تغییرات رفتاری یا فیزیولوژیکی گونه هایی همچون خزندگان یا حشرات بر اثر تغییر اقلیم اشاره کرد و گفت: به طور نمونه می توان از تغییر رنگ گونه ها برای تحمل شدت دما یا شدت نور نام برد.

وی ضمن یادآوری کاهش میزان حلالیت اکسیژن در محیط های آبی با افزایش دما، خاطرنشان کرد: به دلیل وجود اکسیژن بیشتر در آب سرد، با افزایش دما شاهد کاهش دامنه تحمل یا پراکنش گونه های حساس همچون قزل آلا هستیم.

افزایش شدت اثر تغییرات اقلیمی در مناطق ساحلی و دریایی

به گفته مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست، به دلیل بالاتر بودن شدت اثر تغییرات اقلیمی در مناطق ساحلی و دریایی، ادامه روند گرمایش زمین می تواند افزایش یک متری سطح دریاها و در نتیجه نابودی و زیر آب رفتن بسیاری از جزایر را به دنبال داشته باشد.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: زیرآب رفتن جزایر به معنای از بین رفتن بسیاری از تالاب ها، زیستگاه ها و تنوع زیستی گیاهی و جانوری است.

مبارکی با اشاره به اینکه مرجان ها از جمله حساس ترین گونه ها نسبت به افزایش دما هستند، اظهار کرد: در حال حاضر حتی در استرالیا به دلیل تغییرات اقلیم درصد عمده ای از گونه های مرجانی در حال نابودی و انقراض هستند.

وی ضمن تاکید بر اهمیت مرجان ها به دلیل کارکرد و ارزش بسیار بالای تغذیه ای و زیستگاهی برای سایر گونه ها، تصریح کرد: به دلیل حساسیت مرجان ها حتی افزایش یا کاهش دمای یک درجه ای نیز می تواند منجر به نابودی این گونه شود و این تهدید زمانی که با تاثیرات و تهدیدات انسانی همراه می شود، عواقب غیر قابل کنترل تر و ویران تری را نیز به همراه خواهد داشت.