هیچ و دیگر هیچ

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمود گودرزی (وزیر ورزش و جوانان) در هفتم مهر، اولین کارت زرد خود را از مجلس شورای اسلامی دریافت کرد. در آن روز عمده مباحث حول محور ورزش بود، اما بخشی از پاسخ‌های وزیر که نمایندگان را نیز قانع نکرد؛ مربوط به حوزه جوانان و مساله ازدواج بود.

پاسخ‌های اشتباه و غیرکارشناسی وزیر در حوزه ازدواج، آنقدر غیرقابل چشم پوشی بود که حتی نمایندگان حامی دولت را نگران و ناراحت کرد، دفاع بدی که بیشتر به تخریب وجهه این وزراتخانه انجامید.

شاید عملکرد ضعیف گودرزی و معاونت جوانان است که صدای رئیس جمهور را نیز درآوره تا جایی که در یکی از آخرین جلسات هیات دولت گفت: باید عقب‌ماندگی‌های گذشته در زمینه جوانان را جبران کنیم.

مشورت های غلط، آمار اشتباه

گودرزی در صحن مجلس برای اولین بار به عنوان یک مقام مسئول آماری را از وضعیت ازدواج و طلاق در جامعه ارائه کرد که با تمامی آمارهای رسمی که تا آن روز منتشر شده بود تفاوت داشت. آماری که از افزایش ازدواج و کاهش طلاق در جامعه خبر می داد. وزیر ورزش و جوانان در صحن علنی مجلس گفت که نرخ ازدواج در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۰، ۱۷ درصد، نسبت به سال ۹۱، ۱۳ درصد و نسبت به سال ۹۲، ۶.۵ درصد افزایش یافته است.

وزیر ورزش و جوانان ادامه داد: همچنین نرخ طلاق در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۱، ۸.۸ درصد و نسبت به سال ۹۲، ۵.۳ درصد کاهش یافته است.

نگاهی گذرا به آمار منتشر شده بر روی سایت سازمان ثبت احوال و گزارش‌های ارائه شده توسط این نهاد به خصوص در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که با حضور رئیس جمهور تشکیل شده بود نادرستی حرف­‌های آقای وزیر را به خوبی نشان می­‌دهد. البته به نظر می­‌رسد؛ مشاوره­‌های غلط و ارائه اطلاعات نادرست به وزیر موجب شده او نیز آمار اشتباهی را ارائه کند. اطلاعات غلطی که باید ریشه آن را در اظهارات معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان جستجو کرد.

معاون ساماندهی امور جوانان دو هفته قبل از وزیر ورزش و جوانان در دیدار با سید حسن خمینی نیز پایه‌گذار این اطلاعات غلط بود. بنابر خبری که بر خروجی پایگاه اطلاع رسانی وزارت ورزش و جوانان قرار گرفته آمده است، محمد رضا رستمی در جمع زوج های جوانان  در حسینیه جماران، ضمن ارایه گزارشی از فعالیت‌های حوزه جوانان و تشریح برنامه‌های هفته ازدواج گفت؛ نرخ طلاق کاهش و تعداد ازدواج‌ها در دوسال اخیر افزایش چشمگیری داشته است.

البته در چند روز بعد در صفحه 74 کتاب الکترونیکی که معاونت جوانان در خصوص ازدواج بر روی سایت این وزارتخانه قرار داد؛ تناقض در این آمار مشخص شد. در این تحلیل آمده است: «نرخ طلاق در سال 93 نسبت به سال 91، 4.5 درصد و نسبت به سال 92، 2.5درصد افزایش داشته است. در خصوص ازدواج نیز به صراحت قید شده که «نرخ رشد ازدواج در سالهای 90 تا 93 منفی بوده است».

 این که چرا این وزارتخانه برخلاف تمامی آمار رسمی روند ارائه اطلاعات غلط را در پیش گرفته و سعی در ساده­‌انگاری مساله ازدواج و بحران طلاق دارد، امری است که در آینده بیشتر روشن خواهد شد.

با این حال علیرضا آوایی، رئیس سازمان ثبت احوال کشور، در بیستم مهرماه و در جمع خبرنگاران وضعیت طلاق را در کشور نگران‌کننده خوانده و گفته است؛ اگر مسئولان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور، امروز برای مساله طلاق در کشور چاره‌اندیشی نکنند، فردا دیر خواهد شد.

وزیر ورزش و جوانان به عنوان یک چهره دانشگاهی می­‌تواند؛ سری به سایت سازمان ثبت احوال کشور بزند و متوجه شود تا چه میزان به او اطلاعات غلط داده‌اند.

برنامه های بر زمین مانده

با توجه به وجود ۱۱ میلیون جوان مجرد، افزایش سن ازدواج و افزایش طلاق در میان جوانان به خصوص در پنج سال اول زندگی و ابلاغ سیاست­‌های جمعیتی در کشور معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان در ابتدای دولت یکی از مهمترین اولویت­‌های خود را مساله ازدواج گذاشت.

تشکیل امضای تفاهم‌نامه با سازمان نظام روان شناسی در راستای ایجاد مراکز مشاوره ازدواج  جوانان، تدوین آیین نامه مراکز مشاوره ازدواج، تدوین سند ملی ازدواج، مقابله با سایت‌های همسریابی غیرقانونی و آغاز طرح آزمایشی همسان­‌گزینی، خروج وام ازدواج از بن‌بست، راه‌اندازی و برنامه‌ریزی برای تشکیل مجمع ملی خیرین ازدواج در سراسر کشور و برگزاری جشنواره ازدواج و خانواده جوانان از جمله کارهایی است که در ابتدای این دولت در زمینه ازدواج جوانان برنامه‌ریزی شد.

همه این برنامه را وزیر ورزش و جوانان با افتخار در ماههای اخیر به عنوان عملکرد وزارت متبوعش در حوزه ازدواج بیان داشته است. چه آنجا که به مناسبت هفته دولت گزارش عملکرد می‌دهد و چه زمانی که باید به مجلس شورای اسلامی پاسخگو باشد. برنامه‌هایی که به رغم بیان آنها از زبان وزیر در برنامه‌های جدید معاونت جوانان جایگاهی ندارد.

در نگاه کلی به صحبت‌های معاون ساماندهی امور جوانان، تغییر رویکردهای این وزارتخانه و فاصله گرفتن از برنامه­‌های ازدواج را شاهد هستیم. در حالی که گودرزی برگزاری جشنواره ازدواج و خانواده را یکی از محورهای فعالیت خود در مجلس می­‌شمارد. محمد رضا رستمی به صراحت با آن مخالفت می­‌کند: « با برگزاری جشنواره علی اکبر(ع) به این شکلی که تا به حال بوده، مخالفم. با برگزاری جشنواره ازدواج هم همین طور. به عنوان معاون ساماندهی امور جوانان قصد برگزاری جشنواره ندارم- روزنامه اعتماد ۲۱ مرداد» رستمی بر این باور است که نباید معاونت جوانان به دنبال مسائلی برود که رویکرد فردی دارد.

با این حال معاون جوانان  در نشست خبری روز سوم مرداد 94، در وزارت ورزش و جوانان با اعلام نیازمندی به توسعه مراکز مشاوره ازدواج و خانواده گفت: ما قصد داریم تا پایان شهریور موانع موجود برای مجوز مراکز مشاوره را برداریم. البته تاکنون هیچ گزارش و روندی در تسهیل این امور دیده نمی‌شود.

به نظر می­‌رسد با این تغییر نگرش برنامه‌های تدوین شده در نیمه راه رها شده و یا از اولویت‌های این وزارتخانه خارج شده است.

برنامه‌های کلیشه‌ای و نمایشی جایگزین می‌شود

هفته ازدواج موقعیتی است که باید وزارت ورزش و جوانان همه همت خود را صرف فرهنگ‌سازی و هماهنگی دستگاه‌ها در امر ازدواج جوانان کند. در این هفته اما هیچ صدایی از معاونت جوانان بلند نشد و تنها به چند برنامه سطحی اکتفا کردند.

بنابر اعلام معاونت ساماندهی امور جوانان« برگزاری آموزش‌های آنلاین به 5 هزار زوج جوان، برگزاری «مسابقه پیامکی هفت کلمه زندگی»، ایجاد کمپین همسر خوب من، برگزاری جشن  ملی ازدواج ، خانواده و جوان با حضور مقامات ارشد کشوری در تاریخ 16 مهر ماه، رونمایی از الگوی ازدواج سبز ، برگزاری 7 نشست علمی تخصصی با موضوع ازدواج با مشارکت انجمن‌های علمی تخصصی کشور، تور یک روزه آموزشی تفریحی ویژه زوجین جوان، رونمایی از بیمه حامی جوانان و برگزاری نمایشگاه ملزومات ازدواج در ورزشگاه شهید شیرودی» از مهمترین برنامه‌های این وزارتخانه در هفته ازدواج بوده است.

وزیر ورزش و جوانان بارها اشاره کرده که وظیفه حوزه جوانان برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کلان است، اما نگاهی گذرا به برنامه‌های معاونت ساماندهی نشان از غلبه تفکر برنامه‌های نمایشی در این وزارتخانه دارد. سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در مساله مهم و حساس ازدواج جوانان و بحران طلاق با برنامه‌هایی چون مسابقه پیامکی، تور آموزشی و کمپین‌های مجازی منافات دارد.

با این حال حتی خبری از همین برنامه‌های نمایشی نیز نشد. در حالی که کمپین سازی یکی از اصلی‌ترین دغدغه های معاونت ساماندهی امور جوانان اعلام شده، اما در اولین گام مردم و جوانان هیچ اقبالی به کمپین همسر خوب من نشان ندادند. مسابقه پیامکی هم برگزار نشد. از جشن ملی ازدواج هم که قرار بود به جای هفته ازدواج در روز کودک برگزار شود، هم خبری نشد تا مقامات کشوری و لشکری در آن حضور یابند. از نمایشگاه ملزومات ازدواج هم نه خبر و نه عکسی حتی در سایت خود وزارتخانه‌ها هم منتشر نشد تا معلوم شود که جوانان از مشاوره‌های رایگان وعده داده شده در حاشیه نمایشگاه چه استقبالی کرده‌اند. نه بیمه حامی جوانان معرفی شد و نه از الگوی ازدواج سبز به عنوان یکی از ملاک‌های همسریابی رونمایی شد تا روان شناسان و کارشناسان با روش جدید معاونت ساماندهی جوانان در زمینه مشاوره‌های ازدواج آشنا شوند. البته معاونت جوانان کل کشور حدود 30 نفر را به اردو برد تا این زوج‌های جوان به محیط زیست خدمت کنند. برنامه‌ای که حتی گزارش تصویری از آن منتشر نشد.

تفاوت هفته ازدواج و تربیت بدنی تجلی دیدگاه وزارت ورزش و جوانان

در وزارت ورزش و جوانان سه هفته بسیار مهم و کلیدی وجود دارد؛ هفته جوان، هفته ازدواج و هفته تربیت بدنی، که وزارتخانه تمام سال را برای برنامه‌ریزی و برگزاری این سه هفته وقت دارد و در واقع زمانی برای به نمایش گذاشتن دستاوردهای این وزراتخانه در این سه حوزه است.

وزیر ورزش و جوانان در سفری به شیراز تنها به بیان یک جمله در کل هفته ازدواج بسنده کرد و گفت: ازدواج جوانان موجب کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌شود. محمدرضا رستمی نیز در روز دوم هفته ازدواج، 25 شهریور ماه در حالی برنامه‌های هفته ازدواج را اعلام کرد که تاریخ بخش عمده‌ای از آنها مربوط به ماه بعد و خارج از این هفته بود و نشان می­‌داد که این معاونت هیچ آمادگی برای برگزاری این هفته ندارد. تقریبا تمامی برنامه‌های اعلامی نیز انجام نشد.

پایان هفته ازدواج مصادف با برگزاری پنجاه و ششمین جلسه ساماندهی امور جوانان بود، جلسه‌ای که به دلیل زمان برگزاری، امید می‌رفت با حضور وزیر ورزش و جوانان بیشتر در خصوص مساله ازدواج جوانان و شرح وظایف دستگاهها و برنامه‌های آنها اختصاص یابد با این حال در جلسه هیچ حرفی از ازدواج زده نشد و به جای آن به بحث در خصوص جشنواره بازی‌های رایانه‌ای پرداختند.

سردرگمی و بی‌برنامگی معاونت ساماندهی در هفته ازدواج و اجرایی‌نشدن برنامه‌های اعلام شده، به معنی عدم توجه و ارزشگذاری لازم برای مساله ازدواج در این وزارتخانه است.

این هفته را با جایگاه هفته تربیت بدنی مقایسه کنید. تشکیل ستاد ویژه، برنامه‌های هر روزه، دیدار با معاون اول رئیس جمهور و حضور در هیات دولت و ارائه گزارش و آمار در خصوص ورزش به دولتمردان نشان از تفاوت عمیق حوزه ورزش از جوانان در وزارت ورزش و جوانان دارد و نشان می­‌دهد؛ ضرورت تفکیک این دو حوزه که در گذشته به جد پیگیری می‌شده تا چه اندازه صحیح و منطقی بوده است.

یک چهره سیاسی اصولگرا در راه اداره ازدواج و تعالی خانواده

از ابتدای امسال بهمن بهمنی، مدیر کل اداره ازدواج و تعالی خانواده به دانشگاه بازگشت. محمود گلزاری؛ معاون پیشین جوانان بر این باور بود که فردی از جامعه دانشگاهی و با مدرک تحصیلی روانشناسی باید عهده‌دار این مسئولیت شود و البته تاکید می­‌کرد؛ اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها خیلی رغبتی برای حضور در وزارت ورزش و جوانان ندارند. با رفتن گلزاری که خود نیز از کارشناسان برجسته حوزه ازدواج بود، این خلا دو چندان شده است. رایزنی‌های صورت گرفته با چهره‌های مختلف نیز نتیجه نداده و با گذشت هفت ماه از سال این اداره حتی سرپرست هم ندارد.

البته شنیده‌ها حاکی از حضور یکی از چهره‌های نزدیک به اصولگرایان و از اعضای دفتر سیاسی حزب تازه تاسیس منصوب به شهردار تهران در این اداره کل است. چهره‌ای ناشناخته و گمنام در حوزه ازدواج جوانان با تحصیلات غیرمرتبط که معلوم نیست، چرا برای این سمت انتخاب شده و مشخص نیست که اگر در وزارت ورزش و جوانان مستقر شده، چرا نام او را به طور رسمی اعلام نمی­‌کنند. در پس این پنهانکاری چه مصلحتی نهفته است؟

ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع ازدواج و طلاق

شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور از ابتدای امسال به موضوع ازدواج و طلاق ورود جدی پیدا کرده است.

در این جلسات در حالی به بحث دستگاه‌ها و وظایف آنها پرداخته می­‌شود که وزارت ورزش و جوانان نقشی در این تصمیم‌سازی‌های کلان ندارد. شاید تفاوت را باید در نگاه وزیر ورزش و جوانان و دیگر اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی جستجو کرد. در جایی که گودرزی و معاون جوانانش با تغییر صورت مساله بحران ازدواج و طلاق را به گونه‌ای دیگر نشان می‌دهند و برای آن برنامه‌های سطحی در نظر می‌گیرند، مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تشریح جلسات این شورا که با حضور رئیس جمهور تشکیل می­‌شود، گفته است: «موضوع تحکیم خانواده و آسیب‌های تهدیدکننده آن از جمله طلاق مورد بحث قرار گرفته است. گزارش توصیفی از وضعیت طلاق در کشور نشان می‌دهد که متاسفانه نرخ رشد طلاق در کشور روند صعودی داشته و باید تدبیری برای توقف نرخ رشد و در ادامه کاهش آن اندیشیده شود. مشاوره‌های قبل از ازدواج، آموزش‌های مناسب و مورد نیاز مرتبط با ازدواج نیز از دیگر موارد ضروری است که در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کاهش نرخ طلاق بر آن تاکید شده است.»

و در این میان نقش وزارت ورزش و جوان چیست؟ هیچ و دیگر هیچ.