یک جامعه‌شناس محیط‌زیست در گفت‌وگو با ایلنا:
مهاجرت‌های کشور متاثر از بحران آب است/ شهرهای مهاجرپذیر آب کافی ندارند
یک جامعه‌شناس محیط‌زیست با بیان اینکه در حال حاضر مهاجرت در کشور ما تحت تاثیر مخاطرات زیست محیطی به ویژه کم‌آبی است، گفت: در حال حاضر حتی شهرهای مهاجرپذیر هم با مشکلات زیست‌محیطی مواجه‌اند.
مهدی قربانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد مهاجرت‌های ناشی از مشکلات زیست‌محیطی گفت: پدیده مهاجرت به ویژه در کشور ما در حال حاضر تحت تاثیر پدیده‌ها و بلایای طبیعی است که این پدیده‌ها می‌توانند؛ انسان‌ساز یا طبیعی باشند. در بین پدیده‌هایی که اکنون جوامع ما را تحت تاثیر قرار داده است، بحران کم‌آبی و به دنبال آن خشکسالی از همه مهم‌تر است، اما در بخش‌های دیگر به ویژه مناطق مرزی شرقی و غربی شاهد سایر پدیده‌های طبیعی همانند ریزگردها هستیم که موجب مهاجرت مردم از جوامع محلی می‌شود.
وی ادامه داد: با وقوع این بحران‌های زیست‌محیطی جامعه «تاب آوری» خودش را از دست می‌دهد و سیستم اجتماعی‌اش نمی‌تواند؛ با این خطرها (ریزگردها، خشکسالی از بین رفتن درختان بلوط و ...) مقابله کند، بنابراین ساختار و کارکرد اجتماعی جامعه از دست می‌رود.
این جامعه‌شناس محیط زیست با اشاره به روش‌های افزایش «تاب‌آوری» در یک جامعه اظهار کرد: جامعه‌ای می‌تواند؛ در برابر این معضل تاب‌آور باشد که در حوزه 5 سرمایه اصلی‌اش توانمند شده باشد، این سرمایه‌ها شامل سرمایه اجتماعی (اعتماد، مشارکت، انسجام اجتماعی، تشکل‌هاو.. )، سرمایه اقتصادی (به این معنا که فرد درآمدی داشته باشد؛ تا اگر کشاورزی از بین رفت بتواند، کار دیگری کند)، سرمایه فیزیکی (امکانات آموزشی، بهداشتی و...)، سرمایه انسانی (مهارت و آموزش افراد) و سرمایه طبیعی می‌شود.
قربانی توضیح داد: توجه و تقویت این 5 سرمایه در جوامع مختلف به ویژه روستاها تنها راهی است که می‌توان از طریق آن از مهاجرت و پیامدهای ناگوار آن جلوگیری کرد، برای نمونه اگر بتوانیم، در روستاها بر روی صنایع دستی و صنایع روستایی سرمایه‌گذاری کنیم و در این مناطق اشتغال ایجاد کنیم، باز هم می‌توانیم تا حدی تاب‌آوری جامعه را بالا ببریم، در غیر این صورت جمعیت نمی‌تواند، در برابر مخاطرات زیست‌محیطی مقاومت کند و دست به مهاجرت می‌زند .
وی در مورد یکی از اشتباهات رایج که مخاطرات زیادی را به همراه می‌آورد، افزود: این تفکر که گمان کنیم، اگر روستایی دچار کم آبی شد، حتما در بالادست آن شهری با منابع آب کافی وجود دارد و مردم می‌توانند، به آنجا مهاجرت کنند، کاملا تفکر اشتباهی است. همین شهرهایی که امروز کانون پذیرش مهاجران شده‌اند، خود نیز مشکل کمبود آب دارند.
قربانی افزود: در گذشته بیشتر شاهد مهاجرت از روستا به شهر بودیم، اما امروز در مناطق شهرنشین دور دست و محروم شاهدیم که مردم شهرها را ترک می‌کنند و به مرکز استان می‌روند. در شهرهای کوچک مردم دیگر حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند، برای نمونه در استان خراسان رضوی همه تمایل دارند به مشهد مهاجرت کنند، این در حالی‌ست که اکنون خود مشهد آب کافی ندارد و آب در آنجا جیره‌بندی می‌شود و یا اصفهان نیز دقیقا همین وضعیت مشابه را دارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه امکانات باید در سطح استان‌ها و نه تنها در مراکز پخش شوند، ادامه داد: تنها راه چاره ما این است که روستاها را توانمند کنیم، زیرا مراکز استان‌ها نیز اکنون مشکلات بسیاری دارند، بنابراین این مشکلات باید اول در مقیاس کوچک حل شود تا شاهد حاشیه‌نشینی و اسکان غیرقانونی نباشیم، حاشیه‌نشینی خود عامل هزاران آسیب اجتماعی است، بنابراین تنها راه ما توجه به سرمایه‌های جوامع روستایی و تقویت این سرمایه‌ها برای جلوگیری از مهاجرت جوامع است.
گفتنی است؛ پیش از این عیسی کلانتری مشاور معاون اول رئیس جمهور اعلام کرده بود که مطابق برآوردهای علمی، منابع کشش تأمین نیازهای جمعیت فعلی ایران را ندارد و در آینده نه‌چندان دور اگر کاهش استحصال آب صورت نگیرد، حدود ٧٠ درصد جمعیت ایران (50 میلیون نفر) باید از کشور مهاجرت کنند.
