روند معاینات نزاع و مصدومان حوادث رانندگی در ادارات پزشکی قانونی

به گزارش ایلنا به نقل از سازمان پزشک قانونی کشور، با توجه به افزایش میزان خشونت در جامعه و کاهش آستانه تحمل مردم متأسفانه شاهد آن هستیم که گاه کوچک‌ترین مجادله لفظی میان افراد به درگیری و زد و خورد بین طرفین می انجامد، به همین دلیل پزشکی قانونی روزانه با حجم زیادی از مراجعینی مواجه است که به دلیل نزاع‌های خانوادگی و یا خیابانی به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند. این آمار طی سال گذشته در کل کشور  589 هزار و 602 نفر (407 هزار و 919 مرد و 181 هزار و 683 مرد) بوده است.

آمار مصدومان حوادث رانندگی نیز که برخلاف تلفات رانندگی با کاهش قابل توجهی مواجه نبوده و در مواردی حتی شاهد افزایش این آمار نیز بوده‌ایم، درصد قابل توجهی از آمار معاینات بالینی سازمان را در بر می گیرد. در سال گذشته  304 هزار و 485  مصدوم حوادث رانندگی به مراکز پزشکی قانونی کشور مراجعه کردند که از این تعداد  218 هزار و 165 نفر مرد و 86 هزار و 320 نفر زن بودند.

در  این مطلب، نحوه معاینه بالینی مراجعین به ویژه در موارد نزاع و مصدومیت حوادث رانندگی، مدارک مورد نیاز، تعرفه‌ها، نحوه ارجاع، مدت زمان مورد نیاز تا پاسخدهی و ... به طور کامل توضیح داده شده است که مطالعه آن خوانندگان را با روند پذیرش و معاینات بالینی نزاع و تصادفات آشنا خواهد کرد.

لزوم ارائه  نامه از مراجع قضایی و  ضابطین قضایی مانند نیروی انتظامی

اولین اقدام برای معاینات بالینی در موضوع نزاع یا حوادث رانندگی گرفتن نامه از مراجع قضایی و انتظامی و سپس مراجعه به یکی از ادارات پزشکی قانونی است. پزشکی قانونی تقاضای افراد را تنها با ارائه نامه مراجع و ضابطین قضایی پاسخ می دهد بنابراین ارائه این نامه برای دریافت خدمات ضروری است. ‌نامه دریافتی از مراجع و ضابطین قضایی باید دارای تاریخ، شماره ثبت و نیز ممهور به مهر مرجع ارسال درخواست باشد. درج مشخصات کامل هویتی فرد مورد معاینه نیز در معرفی‌نامه ضروری است.

کنترل نامه، اخذ تعرفه و مدارک

پس از دریافت معرفی نامه فرد برای انجام معاینه و تعیین خسارات وارد شده، به پزشکی قانونی مراجعه می کند. در ابتدای ورود معرفی نامه و مدارک مراجعه کننده به طور دقیق توسط همکاران بخش پذیرش بررسی و مراحل اولیه تشکیل پرونده انجام می شود. (گفتنی است با توجه به مرجع قضایی صادرکننده معرفی نامه، فرد متقاضی دریافت خدمت باید به یکی از مراکز پزشکی قانونی که به طور معمول باید در نامه مرجع قضایی مشخص شده‌باشد، مراجعه کند.)

مدارک مورد نیاز و تعرفه پرداختی

مدارک مورد نیاز برای معاینات نزاع و حوادث رانندگی کارت ملی فرد معاینه شونده، ارائه فیش پرداخت تعرفه مورد نیاز، هر گونه پرونده پزشکی و گرافی های مرتبط و نامه مراجع و ضابطین قضایی است. هزینه خدمات ارائه شده در معاینات نزاع و تصادفات نیز طبق تعرفه تصویب شده توسط قوه قضاییه که در سایت سازمان بخش راهنمای مراجعین قابل دسترس است، دریافت خواهد شد.

تشکیل پرونده برای مراجعه کننده (معاینه شونده)

پس از تکمیل مدارک و تهیه تصویر از فرد معاینه شونده توسط همکاران بخش پذیرش، پرونده وی تشکیل و برای معاینه و بررسی در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

معاینه مراجعه کننده توسط پزشک معاین

پزشک بعد از بررسی اولیه پرونده بر اساس نوبت دهی واحد پذیرش مراجعه کننده را برای انجام معاینه و بررسی دقیق‌تر عارضه به اتاق معاینات فرا می خواند. در این مرحله پزشک با توجه به نوع عارضه ایجاد شده و مدارک و مستندات پزشکی موجود در پرونده اعلام نظر می کند. در این مرحله ممکن است پزشک برای اعلام نظر نهایی به مدارک تکمیلی نیاز داشته باشد که در این صورت مصدوم  برای انجام بررسی‌های تکمیلی (درخواست مشاوره، درخواست پرونده بالینی و ...) و صدور گواهی در صورت لزوم به مراکز درمانی ارجاع می شود. پس از ارائه مدراک درخواست شده، پزشک نسبت به بررسی و صدور گواهی اقدام می کند. (در صورتی که مدارک تکمیلی نیاز نباشد پزشک بر اساس آنچه در اختیار دارد نظر نهایی خود را در قالب گواهی صادر می کند.)

در چه مواردی معاینه مجدد نیاز است

گاه در اولین مرحله از معاینه مراجعین نزاع یا مصدومان حوادث رانندگی نوع صدمه و آسیب وارد شده به گونه‌ای است که اظهار نظر قطعی در همان مرحله اول مراجعه مقدور نیست و نیاز به معاینه مجدد فرد مصدوم بعد از یک دوره زمانی مشخص ضروری و اجتناب ناپذیر است. بنابراین در این موارد پزشک بعد از یک دوره زمانی مشخص برای فرد مصدوم معاینه مجدد تعیین می کند.

فرد در زمان تعیین شده برای معاینه مجدد به طور مستقیم و بدون احتیاج به دریافت مجدد نامه از مراجع یا ضابطین قضایی به پزشکی قانونی مراجعه و تعرفه مورد نظر را پرداخت می‌کند. سپس پزشک در صورت قطعی شدن مستندات نظر نهایی خود را صادر خواهد کرد. تعداد دفعات معاینه مجدد فرد مصدوم، بسته به نوع صدمات وارده، نحوه التیام و سیر بهبودی آن متفاوت است.

مدت زمان بررسی و اعلام نظر در پرونده های نزاع و تصادف

مدت زمان بررسی پرونده های نزاع و تصادف بسته به حجم مراجعین در مرکز، نوع معاینه فرد و نیاز به تکمیل پرونده متفاوت است. میانگین کشور نشان می دهد که این زمان ممکن است از 30 دقیقه تا سه ساعت به طول بیانجامد.

مراجعین نزاع و تصادف به خاطر داشته باشند:   

1 - ظاهر خون آلود تأثیری در صدور نظریه کارشناسی توسط پزشکی قانونی ندارد، آنچه مبنای صدور نظریه کارشناسی در خصوص جراحات است، نوع جراحت و عمق آن است. لذا معاینه دقیق ‌تر ضایعات نیازمند تمیز بودن موضع و بررسی دقیق آن توسط کارشناسان پزشکی قانونی است.

2- همچنین باید افزود که دیگر چیزی به نام طول درمان در پزشکی قانونی تعیین نمی‌شود و این هم یکی دیگر از باورهای نادرست به یادگار مانده از گذشته است.

3- برای صدور نظریه کارشناسی در خصوص صدمات ناشی از نزاع توسط سازمان پزشکی قانونی ارائه معرفی نامه از مراجع قضایی و یا کلانتری الزامی است.

4- در مواردی برای بررسی دقیق تر جراحات و یا عوارض صدمات نیازمند اخذ مشاوره و یا تصویربرداری و یا سایر اقدامات پاراکلینیک هستیم. این امر برای حفظ حقوق مراجعین و اظهار نظر دقیق در خصوص صدمات است، لذا صبر و شکیبایی بیشتر مراجعین را می طلبد.

5- در صورت وجود جراحات و صدمات عمده و تهدید کننده، فرد می تواند پس از انجام اقدامات درمانی به پزشکی قانونی مراجعه کنند. سوابق اقدامات انجام شده از سوی پزشکی قانونی از مرجع درمان کننده اخذ خواهد شد تا حقی از فردی ضایع نشود.

6- صدمات ایجاد شده در نزاع (شامل آثار ضرب و جرح) یا مشمول دیه است یا ارش. در دیه "که مقدار مالِ معینی است و در شرع مقدس به سبب جنایات غیرعمدی بر نَفس، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد، مقرر شده‌ است. اَرش نیز "دیه غیر مقدر است و میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تآثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند." لذا در مواردی که برای صدمه وارده دیه مقدر وجود نداشته باشد کارشناس پزشکی قانونی بر اساس نوع جراحت و کیفیت آن و تأثیر بر سلامت مُجنی علیه و ایجاد یا عدم ایجاد نقص عضوی و تأثیر در کارایی عضو یا اندام اقدام به تعیین ارش می کنند که میزان ارش نسبت به دیه کامل انسان تعیین می شود.