اتاق‌های ۸ نفره در خوابگاه‌ها در شأن دانشجو نیست/ فضای کلاس‌ها و ساختمان‌ها به شکل وصله‌پینه‌ای درآمده/ تجهیزات آزمایشگاهی‌مان دچار نقصان است

«محمودرضا آقامیری» رییس دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره  وضعیت این دانشگاه در حوزه مالی و بودجه‌ای گفت: به خاطر فشارهایی که به واسطه تحریم‌ها و در این چند سال گذشته بوده، عموماً بودجه عمومی کشور وضعیت خوبی ندارد. طبیعی است که دانشگاه شهید بهشتی از سایر دستگاه‌های کشور مستثنی نیست و ما نیز تحت فشار هستیم. اما خوشبختانه در دو سال گذشته سعی کردیم تمام بدهی‌ها و معوقات خود را پرداخت کنیم، حتی به اساتید، کارمندان و پیمانکاران. همچنین تلاش ما بر این است که توازنی بین برنامه‌های دانشگاه و بودجه‌ای که دریافت می‌کنیم، برقرار کنیم.

دانشگاه در حال درآمدزایی‌ است

وی افزود: اما در کل همان‌طور که آقای وزیر فرمودند، بودجه وزارت علوم نسبت به رسالت‌هایی که بر عهده دارد، بودجه خیلی بالایی نیست. منطق این است که ما به دنبال درآمدزایی باشیم که این کار در حال انجام است. اما چون عمده فعالیت دانشگاه‌ها آموزشی است و به صورت یک‌طرفه انجام می‌شود، یعنی دانشجو باید به کلاس بیاید و ما درس بدهیم، از سوی دیگر، متأسفانه برخی خدمات مانند سلف و رستوران و خوابگاه وجود دارد که این‌ها تأثیر زیادی بر کل بودجه علم، پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها دارند. به‌طوری که شرایط به گونه‌ای است که هم غیرقابل اجتناب است و هم بخش بزرگی از بودجه را مصرف می‌کند. این یک مشکل عمده برای همه دانشگاه‌ها است و ممکن است برخی دستگاه‌های غیردانشگاهی هم با این مشکل مواجه باشند.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که در رابطه با بدهی‌هایی که اشاره کردید، بدهی‌های دانشگاه شهید بهشتی از نوع طلب بانک‌هاست یا بدهی به کارکنان و مدرسان؟ گفت: ما خوشبختانه بدهی بیرونی نداریم. بدهی پیمانکارانی که در حال ساخت ساختمان هستند، باید پرداخت شوند و ما هم منتظر بودجه مصوب خود هستیم. سعی کردیم فشار بدهی را از روی دانشگاه برداریم و در حال حاضر دانشگاه هیچ فشار بدهی بیرونی یا بدهی به پیمانکار ندارد. البته طبیعی است که در جریان کار، ممکن است درصدی بدهی به وجود آید و یا وجود داشته باشد به خصوص پروژه‌های در حال ساخت.

فضای کلاس‌ها و ساختمان‌ها به شکل وصله‌پینه‌ای درآمده است

آقامیری سپس به تاثیر محدودیت‌های بودجه‌ای بر وضعیت تاسیسات و ساختمان‌های دانشگاه پرداخت و گفت: دانشگاه ما، به‌ویژه دانشگاه‌های قدیمی، خسته و فرسوده شده‌اند. واژه‎ خسته را در این معنا به کار می‌برم که به واسطه‌ی طول عمری که بر این دانشگاه‌ها گذشته‌است یک فشاری را دارند تحمل می‌کنند که مستهلک شده‌اند و الان نیاز به یک بازسازی کامل دارند. ما توقع داریم که بتوانیم این بازسازی را انجام دهیم، اما در چند سال گذشته این امکان فراهم نشده و حتی تجهیزات آزمایشگاهی ما دچار نقصان شده است. همچنین فضای کلاس‌ها و ساختمان‌ها به شکل وصله‌پینه‌ای درآمده است. البته پروژه‌های جدید هم شروع شده و ما اکنون چند دانشکده جدید ساخته‌ایم، از جمله دانشکده شیمی، دانشکده حقوق، و دانشکده علوم و فناوری زیستی و دانشکده هسته‌ای. اما ساختمان‌های قدیمی نیاز به بازسازی دارند و این هزینه سنگینی را به دنبال دارد. ما در تلاشیم که از طرق مختلف این هزینه‌ها را تأمین کنیم.

رییس دانشگاه شهید بهشتی تهران ضمن اعلام اینکه بودجه‌ی دریافتی دانشگاه شهید بهشتی در سال گذشته ۱.۴ همت و درآمدهای اختصاصی این دانشگاه چیزی در حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است، افزود: برآورد ما این است که برای ۲۵ پروژه بازسازی که در تابستان شروع کردیم، حداقل ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه کنیم و در حال حاضر برای بازسازی مشغول به کار هستیم. سعی می‌کنیم از درآمدهای اختصاصی خود برای تأمین اعتبار استفاده کنیم.

آقامیری در ادامه به وضعیت تجهیزات آزمایشگاهی پرداخت و گفت: سال گذشته دولت به ما در دو نوبت کمک‌هایی به مبلغ ۵۰ میلیارد تومان ارائه داد که در مجموع به ۱۰۰ میلیارد تومان می‌رسد و امسال نیز این روند ادامه یافته است. این بودجه صرف بازسازی تجهیزات می‌شود که در حال حاضر در دست انجام است. برخی از دانشکده‌ها سریع‌تر شروع به کار کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر در خرید دستگاه‌های جدید کمی وسواس دارند.

هزینه‌های ارزی تجهیزات وارداتی، چالش ایجاد کرده است

وی افزود: دستگاه‌های جدید به شدت گران شده است. به عنوان مثال، یک دستگاه NMR که ده سال پیش یک میلیارد تومان قیمت داشت، اکنون به پانزده میلیارد تومان افزایش یافته است. ما سعی کردیم با برنامه‌ریزی و دسته‌بندی و زمان‌بندی جلو برویم، زیرا بودجه ما محدود است. ما برای به‌روزرسانی تجهیزات صد میلیارد تومان پیش‌بینی کرده‌ایم، چون بعضی از تجهیزات از خارج وارد می‌شود به دلیل تفاوت‌های ارزی با مشکلاتی مواجه هستیم. بسیاری از تجهیزات ما از خارج وارد می‌شوند و هزینه‌های ارزی این تجهیزات، بودجه ما را تحت تأثیر قرار داده و با چالش‌هایی مواجه کرده است.

مجبوریم اتاق‌های خوابگاهی ۷ یا ۸ نفره داشته باشیم

آقامیری سپس در بخش دیگری از سخنانش افزود: عمده مشکلات ما در زمینه امکانات دانشجویی است. وقتی مسائل دانشجویی حل نشود، طبیعتاً غذا و خوابگاه دچار اختلال می‌شود و دانشجویان کلافه می‌شوند. در حال حاضر، ما حدود پانصد تا هفتصد تخت دانشجویی کم داریم، یعنی سالانه باید هفتصد دانشجو را یا باید خوابگاه ندهیم و یا در شرایط نامناسبی قرار دهیم. ما مجبوریم اتاق‌های هفت یا هشت نفره داشته باشیم که با شأن دانشجو سازگار نیست. اگر وزارت علوم بتواند به صورت متمرکز این مشکلات را حل کند، بسیار مؤثر خواهد بود. در حال حاضر، ما به جای آنکه تمرکزمان را بر مسائل علمی و پژوهشی بگذاریم بیشتر به دغدغه‌های صنفی دانشجویی توجه داریم که البته حق آن‌هاست، زیرا دانشجویی که از شهرستان به تهران آمده، باید خوابگاه و غذای مناسبی داشته باشد.

وی همچنین در توضیحی پیرامون اسکان دانشجویان سنواتی این دانشگاه در خوابگاه‌های استیجاری و هزینه‌های بالای این شکل از اسکان برای دانشجویان، گفت: در مورد دانشجویان سنواتی، وزارت علوم اعلام کرده که دانشجویی که ۴ ترم را در مقطع کارشناسی ارشد گذرانده و یا بیشتر از ۸ ترم در مقطع دکترا بوده، نمی‌تواند خدمات دریافت کند و اسم این دانشجویان را دانشجوی سنواتی گذاشته است، ما بخشی از این مشکل را حل کرده‌ایم. برای مثال، دانشجویانی که به دلایلی مانند بیماری نتوانسته‌اند درس بخوانند، سنوات‌شان را حذف کرده‌ایم تا به عنوان دانشجویان عادی محسوب شوند. همچنین به دانشجویان سال‌های ۹۸ و ۹۹ که تحت تأثیر کرونا قرار گرفتند، یک ترم‌شان را حذف کردیم تا بتوانند با آرامش درس بخوانند. اما پس از این مدت، دانشگاه نمی‌تواند طبق بودجه عادی به این دانشجویان خدمات ارائه دهد و لازم است که بخشی از هزینه‌ها را خود دانشجویان بپردازند.

۳۰ درصد هزینه‌ی خوابگاه استیجاری با دانشجویان است

آقامیری سپس اضافه کرد: از طرفی هم، ما نمی‌توانیم دانشجویان را بدون اینکه مشکل ایشان را حل کنیم رها کنیم. در تلاشیم خوابگاه‌هایی را اجاره کنیم. ما برای خوابگاه‌هایی که اجاره کرده‌ایم، سرانه مبلغ هفت میلیون تومان پرداخت می‌کنیم و سی درصد از آن را از دانشجویان می‌گیریم. این به این معنی است که ما مجبوریم پولی که باید برای پژوهش‌ها هزینه کنیم، به ناچار صرف تأمین خوابگاه برای دانشجویان کنیم.

وزارت علوم یارانه غذا برای دانشجویان سنواتی نمی‌دهد

 آقامیری در ادامه به مشکلات مربوط به یارانه غذایی و تسهیلات دانشجویی پرداخت و گفت: از آن طرف، وزارت علوم و دستگاه‌های دولتی یارانه غذا برای دانشجویان سنواتی را به ما نمی‌دهند. طبیعی است که ما باید تلاش کنیم غذا را ارزان‌تر تهیه کنیم. به عنوان مثال، اگر غذایی صد تومان قیمت داشته باشد، ما با یارانه به این دانشجویان سی تا چهل‌هزار تومان می‌دهیم، در حالی که به دانشجویان عادی همان غذا را با قیمت ده تا پانزده هزار تومان ارائه می‌دهیم. این مشکلات ناشی از قوانینی است که برای سیستم به وجود آمده و مختص دانشگاه ما نیست؛ همه دانشگاه‌ها با این مسئله درگیر هستند. اگر ما خوابگاه داشتیم، خوشحال می‌شدیم که همه دانشجویان در خوابگاه‌ها مستقر شوند و دغدغه‌ای نداشته باشیم. اما وقتی با محدودیت مواجه هستیم، باید در نظر بگیریم که چه کسانی اولویت دارند.

وی افزود: ما در تلاشیم تا مشکلات دانشجویان را خودمان حل کنیم. اصرار من بر این است که هیچ تفاوتی بین دانشجویان سنواتی و غیرسنواتی وجود نداشته باشد. اما وقتی سیستم اجازه نمی‌دهد، حساب‌ها و نظارت‌ها فشار می‌آورند و دست ما بسته می‌شود. امیدوارم این مسائل حل شود. در حال حاضر، ۳۰ درصد پولی که هزینه می‌کنیم از دانشجویان سنواتی بابت اسکان می‌گیریم و ۳۰ درصد پولی که برای غذا هزینه می‌کنیم از دانشجو می‌گیریم و ما به التفاوت را دانشگاه پرداخت می‌کند.

پیمانکاری داشتیم که برنج غیر مرغوب را به جای برنج ایرانی ارائه می‌داد

آقامیری همچنین در واکنش به تجمع هفته پیش دانشجویان در مقابل سلف سرویس این دانشگاه گفت: در مورد کیفیت غذا، خودم هم از آن غذا می‌خورم و البته طبیعی است که در جمعیت ده هزار نفری، ممکن است تعدادی هم باشند که غذا به ذائقه‌شان خوش نیاید. قبل از اینکه بنده مسئولیت بگیرم، ما پیمانکاری داشتیم که برنج غیرمرغوب را به جای برنج ایرانی ارائه می‌داد، در حالی که پول برنج ایرانی را از ما می‌گرفت. اما اکنون نظارت بر خرید و تأمین غذا وجود دارد، ما جلوی سوءاستفاده‌هایی هم که بوده‌است را گرفته‌ایم. وقتی برای ده هزار نفر غذا درست می‌شود، امکان دارد کیفیت غذا در برخی مواقع پایین بیاید. اما تلاش دانشگاه و اذعان دانشجویان و همکاران ما این است که کیفیت غذا بهبود یافته و واقعاً تغییرات مثبتی در این زمینه مشاهده شده است.

آقامیری همچنین توضیح داد: غذای دانشگاه، غذایی که همراه محبت مادر و دستپخت مادر باشد، نمی‌شود و البته کیفیت غذا به نحوی که در تجمع مطرح شد نبود. ولی تلاش مجموعه‌ی دانشگاه تامین بهترین کیفیت برای غذای دانشجویان است، مثلا وقتی که ما شروع به کار کردیم دیدیم که شام را ساعت ۳ عصر، به خوابگاه می‌برند و تا ساعت ۷ که غذا توزیع می‌شود، این غذا سرد می‌شود. در نتیجه سیستم‌هایی را در خوابگاه ایجاد کردند که غذای گرم برده شود و همانجا برای افراد کشیده شود.

جلسات رییس دانشگاه با ۶۰ تا ۷۰ نفر از دانشجویانی که عضو شورای صنفی نیستند

آقامیری افزود: من جلساتی با دانشجویان دارم که در آن‌ها مسائل و مشکلات مختلف مطرح می‌شود و یا سرزده از رستوران و خوابگاه‌ها بازدید دارم. این جلسات و بازدیدها به من کمک می‌کند تا از نزدیک با مشکلات دانشجویان آشنا شوم و در تلاش برای حل آن‌ها باشم. این دانشجویان تقریبا بین ۶۰ تا ۷۰ نفر از مقاطع مختلف تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری هستند، که من آن‌ها را انتخاب نکرده‌ام و البته این شورای صنفی نیست و اقدامات و تلاش برای تشکیل شورای صنفی صورت گرفته و امیدواریم با مشارکت دانشجویان هرچه زودتر شورای صنفی تشکیل گردد.

اوین را به دانشگاه بدهند؛ فعال کردنش هزینه و امکانات می‌خواهد

رییس دانشگاه شهید بهشتی سپس به مسئله‌ی الحاق زندان اوین به فضای دانشگاه پرداخت و گفت: من به مسئله‌ی اوین به عنوان یک مسئله‌ی فرهنگی نگاه می‌کنم. از مسئولین قوه قضاییه تشکر می‌کنم که با این پیشنهاد و مصوبه برخورد خوبی داشتند و گفتند که این قانون است و ما نیز علاقه‌مندیم که دانشگاه به این شکل فعالیت کند. این نکته برای من بسیار ارزشمند است.

آقامیری در ادامه صحبت‌های خود به اهمیت فضای آموزشی و برنامه‌های توسعه دانشگاه شهید بهشتی اشاره کرد و گفت: چه فضای اوین به ما واگذار شود و چه نشود، تفکر و منطقی که دستگاه قضایی و شخص آقای اژه‌ای با آن برخورد کرد، نشان‌دهنده ارزشی است که ما برای فرهنگ قائل هستیم. اگر امروز این فضا به ما داده شود، با سرعت نمی‌توانیم به‌طور کامل فعالش کنیم؛ چون نیاز به هزینه و امکانات داریم تا بتوانیم گسترش موردنظر را انجام دهیم.

داشتن ۱۰ تا ۱۵ دانشگاه بزرگ ارزشمندتر از داشتن ۴۰۰ دانشگاه ناقص است

آقامیری اضافه کرد: من اعتقاد دارم که در چهل سال گذشته، به‌رغم گسترش کمی دانشگاه‌ها، رشد کیفی مطلوبی نداشتیم. داشتن ده یا پانزده دانشگاه بزرگ ارزشمندتر از داشتن چهارصد دانشگاه ناقص است.  من فکر می‌کنم که دانشگاه‌های برتر یا حتی نگوییم برتر، دانشگاه‌های صاحب نام و صاحب قدمت ما مانند دانشگاه شهید بهشتی، تهران، شریف، اصفهان، شیراز و… شایسته‌ی آن هستند که برای‌شان یک فصل جدید باز کنیم هم در بودجه، هم در برخورد با این دانشگاه‌ها، هم در تامین استقلال‌شان تا گسترش کمی و کیفی مناسبی داشته باشند.

آقامیری با تشریح چشم‌انداز دانشگاه شهید بهشتی در خصوص فضای اوین گفت: وقتی می‌گوییم هدف ما گسترش آموزش عالی است؛ یعنی ایجاد مجموعه‌ای شامل دانشکده‌ها، امکانات رفاهی، دانشجویی و آزمایشگاهی. اگر فضایی برای دانشکده جدید ایجاد کنیم، ولی خوابگاهی برای اسکان دانشجویان در نزدیکی‌اش نداشته باشیم، یا کیفیت غذای دانشجویان تامین نشود، تجهیزات آزمایشگاهی مناسب تهیه نشود، ساخت دانشکده نیز معنایی ندارد. ما فکر می‌کنیم گسترش دانشکده‌های فنی و ایجاد دانشکده‌های همگرا که جدید هستند، نیاز به فضای جدیدی دارد. حالا اگر این فضا اوین باشد، خیلی بهتر است، خوشحالم که مسئولین کشور با این تقاضا برخورد فرهنگی کرده‌اند.

در حال ایجاد فضایی برای استراحت دانشجویان هستیم

آقامیری همچنین گفت: ما در حال ایجاد فضایی برای استراحت دانشجویان هستیم تا بتوانند در آنجا به راحتی در فاصله کلاس‌ها استراحت کنند. این مشکلات ناشی از کمبود زیرساخت‌ها و امکانات است. ما به دنبال ایجاد یک پکیج کامل هستیم که شامل دانشگاه، دانشکده، آزمایشگاه، مرکز تحقیقات، خوابگاه و رستوران باشد. نمی‌توانیم بگوییم دانشجو فقط در یک مکان درس بخواند و از سایر امکانات بی‌بهره باشد.

آقامیری همچنین در خصوص دعوت چندباره رییس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه برای مشارکت دانشگاه‌ها در حل مشکلات کشور و ارائه‌ی برنامه‌های خود برای حل چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها گفت: ما ابتدا در دانشگاه شهید بهشتی تلاش داریم برای خود دانشگاه برنامه تحولی تنظیم کنیم و این سند تحول اخیراً ابلاغ شده است. این سند شامل شش هدف کلیدی ۱. اعتلای اخلاق حرفه‌ای، بالندگی فرهنگی و سرمایه اجتماعی۲. گسترش مرجعیت آموزشی در سطح ملی۳. سرآمدی در آموزش‌های تخصصی کوتاه‌مدت پژوهش، فناوری و خدمات تخصصی تقاضا محور۴. گسترش مرجعیت علمی در علوم و فناوری‌های مرزهای دانش۵. افزایش خوداتکایی، بهره‌وری و هوش سازمانی۶. توسعه همکاری‌های علمی بین‌المللی و ارتقاء جایگاه جهانی دانشگاه است.

رییس دانشگاه بهشتی اضافه کرد: به نظر می‌آید دولت نیز به این موضوع علاقه‌مند است. من بعد از فرمایشات آقای رئیس‌جمهور در دانشگاه تهران، نامه‌ای به ایشان نوشتم و اعلام آمادگی کردم که در حل نیازهای دولت کمک کنیم و رییس‌جمهور محترم نیز به دکتر سیمایی وزیر محترم علوم ارجاع داده و تقاضای سازوکار عملی کرده اند، وزیر محترم علوم گفته‌بودند که چنین نامه‌ای نوشته شده و سازوکار مناسب این کمک دانشگاه به دولت باید فراهم شود. ما باید دانشگاه را به عنوان پشتوانه علمی جامعه تقویت کنیم که این نیازمند ابزار و امکانات مناسب است تا بتوانیم بهترین نخبگان جامعه را جذب در فعالیت‌های علمی کنیم، الان متاسفانه همین نخبگان گاهی به کار غیرتخصصی اشتغال دارند، یا خدای‌ناکرده مهاجرت می‌کنند. اگر بتوانیم نخبگان را در کشور جذب کنیم، می‌توانیم کارهای بزرگی انجام داد.

دانشگاه بهشتی پشتیبان وزارت صمت شده است

وی افزود: ما در بخش پژوهش به این نتیجه رسیدیم که پژوهش‌های دانشگاه باید تقاضا محور باشند، به همین دلیل با وزارت صمت صحبت کردیم و طی قراردادی پشتیبان وزارت صمت شدیم به این صورت که در هر موضوع علمی وزارت صمت، دانشگاه بهشتی تحقیقات این وزارت‌خانه را بر عهده بگیرد. اخیرا در وزارت نیرو نیز همین کار را کرده ایم، وزارت نیرو هم از ما نخواست که برایش نیروگاه بسازیم بلکه گفت دانشگاه بهشتی در علوم اجتماعی یک دانشگاه قوی است و کاری کند که صرفه‌جویی در مصرف انرژی در مردم تبدیل به دغدغه جدی شود. و الان برنامه‌ی ماست که دانشکده‌های علوم اجتماعی، روان‌شناسی، اقتصاد و مدیریت در این پروژه ایفای نقش کنند. ما معتقدیم که باید نیازهای دولت و دستگاه‌های اجرایی به دانشگاه‌ها ابلاغ شود و دانشگاه‌ها بر اساس توانایی‌های خود به حل این نیازها بپردازند. برای این کار ما از اصطلاح «پژوهش پیشدستانه» استفاده می‌کنیم و به وزارت‌خانه‌ها می‌گوییم که ما آمادگی داریم به شما کمک کنیم.

آقامیری در پایان به تلاش‌های دانشگاه شهید بهشتی در حوزه پژوهش اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، نیز با بیش از دویست شرکت قرارداد بسته‌ایم تا در زمینه بهره‌وری و عیب‌یابی به آن‌ها کمک کنیم. ما به شدت در حال پیگیری بحث هیدروژن و پروژه‌های مرتبط با پتروشیمی هستیم. همچنین در حوزه‌های کوانتوم و میکروالکترونیک فعالیت‌های جدی داریم. هدف ما این است که یک دانشگاه جامع داشته باشیم که شامل تمامی رشته‌ها باشد و همه بخش‌های جامعه نیز فعال باشند.