لزوم سرعت عمل در مرحله رسیدگی قضایی به پرونده مرگ متهم بازداشت شده در لاهیجان/ مسئولیت‌پذیری، باعث تفکیک خطای فردی از سیستمی می‌شود

«احسان بابایی» عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره حادثه مرگ یک متهم بازداشت‌شده در یکی از کلانتری‌های شهر لاهیجان و عملکرد نیروی انتظامی در رابطه با این ماجرا گفت: چند نکته در این موضوع برجسته است، از جمله پیگیری، سرعت عمل و سرعت در بررسی و سخن گفتن با مردم همه این‌ها اتفاقات خوبی است که در این موضوع رقم خورده است. 

وی ادامه داد: نیروی انتظامی به تعبیری یک جلوه از مسئولیت‌پذیری را به نمایش گذاشت. این اتفاق به خصوص در بعد رسانه‌ای به نظرم خیلی جلب توجه می‌کند. این اطلاع‌رسانی به موقع، عملا مانع سوءظن و سوءتفاهم می‌شود و نباید اجازه داد که بازار شایع رونق بگیرد. خیلی از اوقات بازار شایعات در اثر کاستی ما در اطلاع‌رسانی رونق می‌گیرد و به نظرم اطلاع رسانی به موقع نکته خوبی بود که در این ماجرا اتفاق افتاد. 

مسئولیت‌پذیری، باعث تفکیک خطای فردی از سیستمی می‌شود

عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تصریح کرد: نکته دیگری که به نظرم جزء آثار این مسئولیت‌پذیری نیروی انتظامی محسوب می‌شود، این است که خطای فردی از خطای سیستمی تفکیک می‌شود، یعنی اگر احیانا فردی از پرسنل نیروی انتظامی یا هر دستگاهی که ممکن است که در آن از طرف پرسنل خطایی صورت بگیرد، دستگاه مربوطه خودش موضوع را پیگیری کند و با مردم به تعبیری به عنوان صاحبان حق صحبت کند، این اتفاق مبارک می‌افتد که خطای فرد و یک عضو سازمان به پای سازمان و سیستم نوشته نمی‌شود و تا حدی زیادی اعتبار آن دستگاه و سازمان محفوظ می‌ماند. به نظرم این هم یک بعد دیگر این ماجرا بود. 

بابایی تصریح کرد: البته این ابتدای ماجراست و ما باید به این موضوع و به این پرونده به عنوان یک فرآیند نگاه کنیم و لذا توقع این است که در مرحله رسیدگی قضایی هم ما سرعت عمل را شاهد باشیم و استمرار اطلاع‌رسانی را نیز ببینیم، چراکه ما برخی از پرونده‌ها را به عنوان پرونده‌های ویژه‌ای می‌دانیم که حساسیتی به همراه دارد؛ پرونده‌هایی که حساسیت و توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده است. افکار عمومی این پرونده‌ها را دنبال می‌کند و تمایل دارد این اطلاع‌رسانی و رسیدگی‌ها در یک نقطه‌ای به تعبیری متوقف نشود و مایل است تا انتهای مسیر دستگاه‌های مسئول، افکار عمومی را همراهی کرده و تا انتهای مسیر پاسخگو باشند. 

نیروی انتظامی باید روی مقوله پیشگیری تاکید کند

وی درباره پیشگیری از وقوع چنین اتفاقاتی گفت: اگر هم بخواهیم نگاهی به آینده داشته باشیم به نظرم نیروی انتظامی باید روی مقوله پیشگیری تاکید کند. این پیشگیری هم شاید ابعاد مختلفی داشته باشد از جمله تاکید بر اخلاق حرفه‌ای. یعنی مقوله اخلاق حرفه‌ای باید در نیروی انتظامی جدی گرفته شود. همچنین مقوله آموزش هم باید جدی گرفته شود حتی گزینش نیروی انسانی. این‌ها نکات مهمی است که از اتفاقات این چنینی جلوگیری می‌کند و مانع ایجاد هزینه برای نیروی انتظامی می‌شود. 

مشکلات معیشتی، آستانه تحمل  پرسنل نیروی انتظامی را پایین می‌آورد

عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تاکید کرد: در نهایت باید بگویم که باید مقداری واقع بینانه نگاه کنیم، اگر ما بخواهیم به دنبال یک پیشگیری همه جانبه باشیم باید نگاه جامع داشته باشیم. توجه به وضع معیشتی پرسنل نیروی انتظامی به نظر من خیلی مهم است. از نظر حقوق کیفری و جرم‌شناسی اگر پرسنل نیروی انتظامی رضایت شغلی نداشته باشند، مشکلات مادی داشته باشند، سختی کار داشته باشند و در مجموع از کارشان رضایت نداشته باشند به صورت طبیعی آستانه تحمل آن‌ها پایین می‌آید. البته من به هیچ وجه نمی‌خواهم کار افرادی را که مرتکب این خطا شده‌اند، توجیه کنم. بلکه نگاه من در کلیت یک نگاه پیشگیرانه است. 

بابایی تصریح کرد: اگر در مجموع رضایت شغلی در بین پرسنل نیروی انتظامی کاهش پیدا کند به صورت طبیعی این نوع اتفاقات خیلی دور از ذهن و دور از انتظار نخواهد بود، لذا ما اگر بخواهیم یک نگاه کلان داشته باشیم و بخواهیم در آینده کمتر و کمتر از این رخدادهای تلخ را شاهد باشیم، باید نگاه جامع داشته باشیم و از جمله در این نگاه باید سهمی هم برای وضعیت رضایت شغلی پرسنل نیروی انتظامی در نظر بگیریم. باز هم تاکید می‌کنم که قصد توجیه کردن این رفتار را نداشتم و ندارم اما از منظر پیشگیری باید برای این موضوع هم سهمی در نظر گرفته شود. 

وی با تاکید بر لزوم برگزاری کلاس‌های مشاوره برای پرسنل نیروی انتظامی گفت: این کلاس‌ها، یکی از خدماتی است که می‌توان برای برخی از مشاغل مانند قضات، پرسنل نیروی انتظامی و… در نظر گرفت، چراکه شغل این افراد به گونه‌ای است که نوع فعالیت‌شان، فعالیت سختی است. روبرو شدن با مجرمان کار راحتی نیست، بنابراین یکی از خدماتی که می‌توان به این اقشار که به تعبیری اقشاری هستند که صاحبان مشاغل حساس هستند، این است که خدمات مشاوره‌ای در اختیار و در دسترس آنها باشد. به این معنا که هم خودشان گاهی اوقات لازم است که به مشاوران مراجعه کنند و وضعیت روحی خودشان را به تعبیری همیشه در تعادل و سلامت نگه دارند و همچنین گاهی اوقات ممکن است که اعضای خانواده و نزدیکانشان دچار مشکلاتی باشند که فشار این موضوع روی فردی که از پرسنل نیروی انتظامی است سنگینی می‌کند. گاهی اوقات فرد نیاز به کمک و راهنمایی دارد و این موارد را هم باید در نظر گرفت. در مجموع هر چقدر پرسنل نیروی انتظامی از حیث شخصی و توانایی‌های شخصی به تعادل، سلامت و توانایی‌های کارآمدی نزدیکتر باشند، ما خروجی بهتری را در جامعه شاهد خواهیم بود.