تاثیر منفی تغییر اقلیم بر ترکیب جنسیتی لاک پشت های پوزه عقابی

«اصغر مبارکی» کارشناس دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت چرخه زیستی لاک پشت‌های پوزه عقابی گفت: چرخه زیستگاه‌های لاک پشت پوزه عقابی به دو زیستگاه اصلی تقسیم می‌شود؛ زیستگاه‌ تغذیه ای و زیستگاه تولید مثل یا لانه سازی. حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد طول عمر لاک پشت در زیستگاه‌های تغذیه‌ای  و حدود ۵ درصد طول عمر آن در زیستگاه‌های لانه سازی است. لاک پشت‌های پوزه عقابی عموما در فواصل دو تا سه سال لانه سازی می‌کنند، در واقع عمدتا هر سال لانه سازی صورت نمی‌گیرد. 

امارات و قطر؛ مهم ترین زیستگاه‌های لاک پشت پوزه عقابی

وی در ادامه افزود: هر لاک پشت عموما تا سه بار در یک فصل می‌تواند لانه سازی کند، فاصله بین هر لانه سازی ۱۰ روز تا دو هفته است، به صورتی که هر ده روز یک بار لاک پشت یک لانه می‌سازد و بین  هفتاد تا صد عدد تخم‌ می‌گذارد و پس از آن به زیستگاه‌های تغذیه‌ای خود که فاصله بین غرب عمان تا بحرین است مهاجرت می کنند.مهم ترین زیستگاه های لاک پشت پوزه عقابی در امارات و قطر است.

 مبارکی در ادامه گفت: زیستگاه‌هایی که تخم‌گذاری می‌کنند، از جمله در استان بوشهر جزیره نخیلو، منطقه حفاظت شده دیر، استان هرمزگان هندرابی، جزیره شیدور، شیب دراز قشم و هنگام که از زیستگاه‌های اصلی لانه سازی به حساب می‌آیند. عموما، پیک لانه سازی لاک پشت‌های پوزه عقابی از ۱۵ فروردین تا اواخر اردیبهشت است.

حضور گردشگران کنترل نشده، به زیستگاه لاک پشت های پوزه عقابی آسیب می زند

کارشناس دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره آسیب‌های حضور گردشگران در زیستگاه‌های لاک پشت‌های پوزه عقابی گفت: حضور گردشگران آسیب‌هایی را برای لاک پشت‌های پوزه عقابی در پی خواهد داشت، مشکلی که در جزیره شیدور و هنگام در طی چند سال با آن درگیر بوده ایم. لاک‌پشت‌ها در زمان تخم‌گذاری به آرامش و سکوت نیاز دارند و زمانی که حس ناامنی کنند و مزاحمتی صورت بگیرد، سریع جای لانه سازی خود را عوض می‌کنند. حضور گردشگران متاسفانه باعث تخریب زیستگاه لاک پشت‌های پوزه عقابی می‌شود. در بعضی از قسمت‌هایی که لاک پشت پوزه عقابی تخم‌گذاری کرده اند چادر می‌زنند و آتش روشن می‌کنند و باعث از بین رفتن پوشش گیاهی می شود. در طول شب نورهایی روشن می‌کنند، که نور به شدت لاک پشت‌های پوزه عقابی را مورد اذیت قرار می‌دهد. برداشت شن و ماسه، زباله‌هایی که در اطراف محل تخم‌گذاری لاک پشت پوزه عقابی ریخته می‌شود، از دیگر مشکلات حضور گردشگران است.

وی در ادامه گفت: به دلیل حضور گردشگران کنترل نشده، اثرات و عوارض بسیار مخربی بر روی لاک پشت های پوزه عقابی و زیستگاه های آن گذاشته می شود.لاک پشت های پوزه عقابی که در فهرست گونه های در معرض انقراض قرار دارند، با ورود به سواحل خلیج فارس برای تخم گذاری دچار مشکل شده و اکثر تخم ها و بچه های تازه متولد شده آنها با ورود گردشگران به ساحل در زیر پای آنها از بین می روند و هیچ وقت رنگ دریا را نمی بینند.

توسعه ناپایدار در مناطق تخمگذاری، تاثیر مخربی بر زیستگاه لاک پشت های پوزه عقابی دارد

مبارکی افزود: یک بخش مشکل ما گردشگران است و بخش دیگر ارگان‌های اجرایی هستند، مثال بارز آن هندرابی است، که علارغم اینکه منطقه حفاظت شده بود به منطقه آزاد کیش واگذار شد، که حوزه‌های گردشگری در آن منطقه در حال توسعه است، مواردی من جمله فرودگاه که ضرورتی برای ساخت آن در این جزیره نیست، زمانی که با قایق ۲۰ دقیقه با کیش فاصله دارد، منطق ساخت فرودگاه در کجاست، یا ساخت پیست موتور سواری، تمام این موارد عامل تخریب زیستگاه لاک پشت‌های پوزه عقابی است. آرامش اصلی زیستگاه از بین خواهد رفت با توجه به مواردی که گفته شد.

وی تصریح کرد: ورود بسیاری از گردشگران به منطقه‌های تخم‌گذاری لاک پشت پوزه عقابی بدون مدیریت صورت می‌گیرد. مردم محلی به خاطر دریافت هزینه از گردشگر، آن‌ها را به منطقه‌های لانه‌سازی لاک پشت‌ها برده، آن هم با دانش این موضوع که حضور گردشگران در مکان و زمان تخم‌گذاری لاک پشت‌های پوزه عقابی بسیار آسیب زننده خواهد بودند. لاک پشت‌ها چیزی که لازم دارند، آرامش در محل لانه‌سازی و زمان تخمک گذاری است تا بتوانند به راحتی تخمک‌گذاری کنند.

کارشناس دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: پوشش گیاهی در سواحل، نقش بسیار مهمی در کنترل و نگهداشت شرایط شن و ماسه دارد، اگر پوشش گیاهی نباشد باد تمام شن و ماسه‌ها را با خودش می‌برد و کاملا بر روی بستر سنگی قرار می‌گیرد، این پوشش گیاهی است که پوشش‌های شن و ماسه‌ای را نگه می‌دارد. در طی دو سال ممکن است به دلیل نبودن پوشش گیاهی عمق شن و ماسه کمتر شود و از نظر رطوبت باعث شود لاک پشت پوزه عقابی آن منطقه را انتخاب نکند و آن منطقه از بین می‌رود.

وی در ادامه گفت: بحث صیادی و ماهی گیری از دیگر مواردی است که ممکن است برای تخمگذاری لاک پشت های پوزه عقابی و در کنار مناطق لانه سازی بسیار خطرناک باشد، چرا که ممکن است به واسطه تور انداختن در دریا لاک پشت های پوزه عقابی در تورها گیر کنند و به مرور زمان از بین بروند.دیگر موردی که باعث نابودی این گونه در حال انقراض است، متاسفانه افراد محلی به خصوص در سیستان و بلوچستان تخم لاک پشت ها را هنوز برای استفاده از داروهای سنتی برمی دارند.

وی خاطر نشان کرد: به صورت معمول گفته می‌شود از هر ۱۰۰۰ بچه لاک پشت یکی به سن بلوغ می‌رسد و امکان تخمگذاری را دارد و در خشکی عموما توسط روباه، شغال و سگ، تخم‌های لاک پشت پوزه عقابی شکسته می‌شود و آنها را می‌خورند، مرغ‌های ماهی خوار و خرچنگ‌ها بچه‌های لاک پشت پوزه عقابی را می‌خورند، ولی آنها بیشتر در دریا شکار می‌شوند.

مبارکی در ادامه درباره تعداد لاک پشت های پوزه عقابی گفت: حداقل بالای  ۱۵۰۰    لاک پشت پوزه عقابی پلاک شده وجود دارد.لاک پشت‌های پوزه عقابی حدود ۶۰ سال عمر می‌کنند و در ۲۵ سالگی بالغ شده و قادر به تخم‌گذاری هستند.

لاک پشت‌های پوزه عقابی به سرزمین مادری شان وفادار هستند

مبارکی درباره وفاداری لاک پشت ها به سرزمین مادری شان چنین گفت: تمامی لاک پشت‌ها اینگونه هستند، لاک پشت‌هایی که به ایران می‌آیند و تخم‌گذاری می‌کنند، همه‌ی آن‌ها در سواحل و جزایر ایران به دنیا آمدند، هر لاک پشتی هر جایی که تخم‌گذاری می‌کند، همانجا به دنیا آمده است.

وی در ادامه گفت: لاک پشت سبز، محل تخم‌گذاری را تغییر نمی‌دهد و همانجا که پارسال تخم‌گذاری داشته، سال آینده هم آنجا تخم‌گذاری می‌کند.وضعیت لاک پشت‌های پوزه عقابی بحرانی است و در وضعیت به شدت در معرض انقراض است، لاک پشت سبز در معرض انقراض است، لاک پشت‌های سبز عموما در دریای عمان و خلیج فارس پراکنده هستند و ۹۹.۹ درصد لاک پشت‌های ما، جزو لاک پشت‌های تغذیه کننده هستند، یعنی زیستگاه‌های ایران، زیستگاه‌های تغذیه آن‌ها است، زیستگاه‌های تولیدی جای دیگر است.

تغییر اقلیم تاثیر بسیار مخربی بر جنسیت لاک پشت های پوزه عقابی گذاشته است

مبارکی درباره تغییر اقلیم و اثراتی که بر گونه لاک پشت پوزه عقابی می گذارد، گفت: لاک پشت‌های پوزه عقابی خیلی متاثر از تغییر اقلیم هستند، مهم‌ترین تاثیری که تغییر اقلیم به صورت مستقیم بر لاک پشت‌های پوزه عقابی می‌گذارد، بحث تغییر جنسیت جنین آن ها است، جنین لاک پشت‌ها و خزندگان از لحاظ ژنتیکی کروموزوم X، Y ندارند و جنسیت جنین از ابتدا مشخص نمی‌شود، در زمانی که تخم‌ها در لانه هستند، اگر دمای محیط خیلی زیاد باشد، بچه‌ها نر می‌شوند و اگر پایین باشد، بچه‌ها ماده می‌شوند، این افزایش و کاهش دما در رنج ۲ درجه است، این اتفاق ترکیب جنسیتی را در میان آن ها برهم زده وخطر بزرگی برای بقای آن ها است.

وی افزود: لاک پشت‌های دریایی به هیچ عنوان امکان  تکثیر به روش مصنوعی صورت نمی گیرد، بهترین راه و مهم‌ترین راه این است، که ما زیستگاه‌های آن‌ها را حفاظت کنیم و لانه های آن ها را نگهداری کنیم تا بچه‌ها، سالم به دریا برسند.