غبارِ بی‌علاقگی روی شغل معلمی

به گزارش خبرنگار ایلنا، اگر از کودکان جویا شویم، در آینده می خواهی چه کاره شوی، شاید معلمی از نخستین شغل‌هایی باشد که برخی از آنها بیانش می‌کنند، البته بنا به استدال برخی، این انتخاب کودک به این دلیل است که هیچ شناختی از شرایط زندگی ندارد، اما می‌توان از دریچه‌‌ای زیباتر به این انتخاب نگاه کرد؛ شاید معلمی که با عشق و علاقه به تدریس همپای دانش‌آموز خود در مسیر یادگیری است و  رضایتی که به واسطه آن بر ذهن آن کودک نقش بسته است، دلیل این انتخاب باشد، اما معلمی را نمی‌توان صرفا در این بُعد خلاصه کرد، معلمی خیلی وقت است که برای جامعه‌ معلمان پُر درد شده است. دردِ معیشت. اگرچه طرح رتبه بندی معلمان به دنبال رفع این دغدغه است.به مناسبت روز معلم با دو تن از معلمان به گفت‌وگو نشستیم تا آخرین وضعیت صنفی آنها را جویا شویم:

یک معلم رسمی آموزش و پرورش درباره شرایط کاری معلمان گفت: حتی دانشجویانی که معلم شده‌اند هم آن رغبت و میل به آموزش را ندارند.می توان گفت شغل معلمی در یک دهه گذشته بیشتر برای رفع نیاز معیشتی بعضی از اشخاصی بوده که شاغل نبوده اند، در واقع این دست افراد فقط به این دلیل به شغل معلمی ورود کردند که یک حداقل حقوق و درآمدی برای گذراندن زندگی داشته باشند.بنابراین کسی که با این انگیزه وارد جامعه معلمان می‌شود، آن توانمندی که از یک معلم انتظار می‌رود را نخواهد داشت.

این معلم بیان کرد: در ضمن در سال های اخیر، وضعیت معیشتی باعث شده است، معلمان به شغل دوم روی بیاورند. در مواردی شغل دوم برای معلمان به دلیل اینکه منبعی مالی برای گذران زندگی آنهاست به نوعی شغل اولشان می شود و دارای اولویت است و از همین رو از اهمیتی بیشتری نسبت به شغل معلمی برخوردار است. بنابراین برخی معلمان از آن فضای تحصیل و تدریس فاصله گرفته اند و در حقیقت علاقه‌ ای به معلمی در این سال‌ها وجود نداشته و به همین دلیل رقابت کمتر صورت گرفته است.

عدم استقبال افراد توانمند برای ورود به شغل معلمی

وی با ابراز تاسف از اینکه عدم استقبال افراد توانمند برای ورود به شغل معلمی، موجب کمبود نیرو شده است، گفت: به همین دلیل وزارت آموزش و پرورش در مقابل این کمبود، در برهه هایی دست به استخدام افرادی زد که از توانمندی کمتری برخوردار بود؛ در واقع نیروهایی که از بستر آموزش دور بودند و هیچ گونه توانمندی و آموزشی برای شغل معلمی نداشتند.

او یکی از دلایل عمده پایین آمدن کیفیت آموزش و تدریس را جذب و استخدام از طریق ماده ۲۸  اساسنامه دانشگاه فرهنگیان دانست و گفت: معلمی فارغ از دانش یک هنر است، و علاقه‌ای که معلم برای آموزش به دانش آموزان باید از آن بهره‌مند باشد. در مجموع یک معلم توانمند، فردی است که دارای دانش، هنر و علاقه معلمی است تا توان مقابله با سختی‌های این شغل را داشته باشد.متاسفانه این مجموعه توانایی هایی که بیان شد، در سال‌های گذشته وجود نداشته و فیلترهای سخت گیرانه هم که باید برای ورود به این عرصه وجود داشته باشد، ظاهرا دیگر وجود ندارد.

این معلم تصریح کرد: به طور کلی مواردی که متذکر شدم از دلایل افت کیفیت تدریس و آموزش است که وزارت آموزش و پرورش برای رفع آنها کوتاهی می‌کند و هیچ گونه تصمیم معقول و درستی هم در مواجهه با این مسائل  گرفته نمی‌شود.

 معلمان میل و رغبتی برای شرکت در دوره های ضمن خدمت ندارند

وی درباره فرایند توانمندسازی معلمان گفت: در دوره‌های ضمن خدمتی که برای معلمان برگزار می‌شد؛ عملا توانمندسازی اتفاق نمی‌افتاد. در حقیقت آن به روزسانی و ارتقا معلمان در پی تغییر و تدوین کتاب‌های جدید صورت نمی‌گیرد. به نظر می رسد با این وضع معیشتی میل و رغبتی برای معلمان وجود ندارد که در همین کلاس‌های کوتاه و ضمن خدمت هم شرکت کنند و در واقع برخی معلمان وقت و توانایی خود را در حوزه و شغلی دیگر هزینه می‌کنند.

او تاکید کرد: معلمی که مطالعه‌ای ندارد، علاقه و انگیزه‌ای ندارد و از طرفی واکنشی نیز از سمت وزارت آموزش و پرورش به این موضوع نمی‌بیند، دیگر اهمیتی برایش ندارد که برای آموزش در حین خدمت و ارتقا خود زمان بگذارد. در چنین شرایطی معلم دیگر نیازی نمی‌بیند که آموزش ببیند و از طریق بستر اینترنت مطالبی که به دنبال آن هست را جستجو می‌کند و به دست می‌آورد.

وی در مورد نحوه توزیع معلمان در مناطق گفت: یکی از مشکلاتی که معلمان با آن درگیر هستند، عدم شفافیت وزارت آموزش و پرورش است که مشخص نمی‌کند در کدام مقاطع تحصیلی و در کدام منطقه از نیروهای کمی برخوردار هستیم.

این معلم درباره کمبود نیرو در آموزش و پرورش گفت: آموزش و پرورش به طور مستمر با کمبود نیرو مواجه است، بطوری که هنوز با گذشت زمان کلاس‌هایی که به دلیل نبود معلم ادغام می‌شوند را می‌توان دید.اکنون مشاهده می‌کنیم که مدیر و معاون در نقش معلم در کلاس درس حضور پیدا می‌کند که این کار نباید صورت بگیرد.

ارزیابی‌ها در طرح رتبه بندی عملا قابل انداره‌ گیری نیست

وی همچنین درباره روند اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان گفت: معلمان رضایتی از این جهت ندارند و فقط یک عدد هست که روی فیش حقوقی اعمال شده است، البته از این جهت که تغییری در فیش حقوقی آمده شکی نیست، اما به نسبت تورمی که کشور با آن رو به رو است و نسبت به انتظاری که صنف معلمین از رتبه‌بندی داشتند، که معجزه‌ای رخ خواهد داد پیش نیامد و هنوز معلمان پایین‌ترین حقوق را نسبت به دیگر کارمندان دریافت می‌کنند، رفاهیات برای معلمان اصلا وجود ندارد، رتبه‌بندی به خاطر شرایط پیچیده‌ای که مراحلش دارد، در واقع ضعف‌های بسیاری را با خود دارد و شرایطی که در رتبه‌بندی لحاظ کرده‌اند و همچنین ارزیابی‌ها عملا قابل انداره گیری نیست، به طور مثال گفته‌اند، کار جهادی انجام دهید تا امتیاز برای رتبه‌ی خود بدست آورید. این کار جهادی که گفته شده به چه صورت قابل اندازه گیری است.

وی خاطرنشان کرد: به طور کلی زمانی رتبه‌بندی معنی پیدا می‌کند، که ابتدا حقوق معلمان با سایر کارکنان دولت هم سان‌سازی شود و در آن زمان اعلام کنند اگر بخواهید، شرایط بهتری را داشته باشید این دست الگوها را رعایت کنید.

این معلم با اشاره به تراکم دانش آموزان در مدارس گفت: این مسئله از مشکلاتی جدی است که هم طیف معلمان و هم دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تراکم دانش آموزان در هر کلاسی ۴۰ نفر است. در طی ارسال بخشنامه‌ای ابلاغ شده بود که در آن آمده بود، اگر کلاسی ۴۱ دانش آموز داشت، امکان دو کلاسه شدن آن وجود دارد، در غیر این صورت باید همان یک کلاس برگزار شود.

به روزرسانی محتوای کتاب‌های درسی خیلی ناکارآمد است

وی افزود: با وجود کلاس‌های تنگ و تاریک و بدون وسایل گرمایشی و سرمایشی استاندارد  تدریس و آموزش دانش آموزان یک کار خارق العاده‌ای است که معلمان آن را انجام می‌دهند. با توجه به این شرایط و حضور بی‌شمار دانش آموزان در یک کلاس شلوغ، آن هم  با دانش آموزانی که برخی از آنها مشکلات روحی به نسبت شرایط خانواده‌هایشان دارند، در این اوصاف، باید بگویم آموزشی اتفاق نمی‌افتد، از طرفی به روزرسانی محتوای کتاب‌های درسی خیلی ناکارآمد است و به روز نیست و بچه‌های علاقه‌ای به محتوای آن‌ها ندارد.

وی در ادامه وضعیت معیشتی را  اصلی‌ترین دغدغه معلمان برشمرد و گفت: در حال حاضر با توجه به وضعیت اقتصادی معیشت معلمان خیلی ضعیف است.

این معلم با اشاره به وضعیت بیمه تکمیلی معلمان گفت: خدماتی که به معلمان ارائه می‌شود بسیار کم است. به طور معمول تسویه حساب وزارت آموزش و پرورش با شرکت‌های طرف قرارداد خیلی ضعیف است. پزشکان و مطب‌ها معمولا سعی می‌کنند با وزارت آموزش و پرورش طرف قرارداد نشوند، چون تسویه خیلی دیر صورت می‌گیرد.

طرح رتبه بندی بسیار ضعیف اجرا شده است

در ادامه با معلم دیگری به گفت‌وگو نشستیم.او در رابطه با روند اجرای رتبه بندی معلمان گفت: این طرح بسیار ضعیف عمل شده است و به عبارت دقیق تر این رتبه‌بندی‌ها به درستی اعمال نشده است، قرار بود بر اساس طرح رتبه‌بندی به زندگی معلمان سر و سامان بدهند، ولی این چنین نشد، فقط یک رقم ناچیزی در فیش حقوق است و با توجه به تورمی که می‌بینیم، این مبلغی که به عنوان رتبه‌بندی تعلق می‌گیرد، حتی نتوانسته حقوق معلمان را به بیست میلیون تومان برساند، وقتی که حداقل خط فقر ۳۰ میلیون است. پس رتبه‌بندی نتواسته است شرایط اقتصادی معلمان را سر و سامان دهد و حتی انگیزه‌ای هم برای معلم در زمینه تدریس و آموزش ایجاد نکرده است.

وی خاطرنشان کرد: معیشت مهم‌ترین دغدغه معلم است، معلمان با حقوق معلمی  قادر به گذراندن زندگی خود و رفع مایحتاج زندگی نیستند و در حال حاضر با توجه به تورم افسار گسیخته، برخی معلمان دو شغل دارند تا بتوانند از پس زندگی خود برآیند.