برگزاری آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سالگی سنت دانشگاهی در ایران‌زمین

به گزارش ایلنا از روابط عمومی دانشگاه تهران، متن پیام سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران که در آن، «ایران آغازگر سنت دانشگاهی ۱۷۵۷ ساله در جهان و دانشگاه تهران نماد این فخر ملی در ۹۰ سالگی» به عنوان شعار آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سالگی سنت دانشگاهی در ایران‌زمین اعلام شده است، به این شرح است: 

باسمه تعالی

دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی کشور در حالی در سال ۱۴۰۳ هجری شمسی پا به ۹۰ سالگی می‌گذارد که نه تنها نزد ایرانیان، که در نظر عالمیان نیز به عنوان کانونی تحول‌آفرین و واجد جایگاه مرجعیت از جنبه‌های مختلف شناخته می‌شود و همواره مایه احترام و افتخار مردمان نیک‌اندیش، درست‌کردار و خردورز بوده است. 

در این ۹۰ سال، دانشگاه تهران هم ملجأ و مأمن علم‌دوستان و فرهنگ‌مداران بوده است و هم خاستگاه بسیاری از تحولات علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور و یا محل رخ دادن بزنگاه‌های طلایی برای مردم ایران زمین. چه اینکه بزرگان حاضر در جریان پیروزی انقلاب اسلامی اذعان می‌دارند که در کنار نصرت الهی؛ روشنگری و ایمان امام راحل و بصیرت و بینش زلال مردم ایران، نقش دانشگاه تهران و چهره‌های شاخصی از استادان و شمار قابل اعتنایی از دانشجویان آن در جریان این پیروزی، نقشی ممتاز و اثرگذار بوده است؛ همان‌گونه که امام خمینی (قدس سره شریف) پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دانشجویان را مسئول نگهبانی از انقلاب اسلامی می‌دانستند. 

دانشگاه تهران علاوه بر مرجعیت سیاسی و اجتماعی، در مرجعیت علمی نیز پیشگام و زبانزد بوده است. اگر روزگاری دانشگاه تهران به عنوان یک مولفه قطعی در پیروزی انقلابیون به رهبری بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار بود، اما امروز که پیمانه عمر این نهاد ارزشمند به مرزی رسیده است که می‌توان با دقت به قیاس دو نیمه آن پرداخت، تاثیر متقابل انقلاب اسلامی بر دانشگاه تهران نیز امری محرز، متقن و مسلم می‌نمایاند؛ چراکه اگر سیمای دانشگاه تهران را از منظر عملی و کارکردی و از نگاه ارمغان و رهاورد برای دنیای علم و جامعه بشری در دو برش ۴۵ساله (۱۳۱۳ تا ۱۳۵۷ و ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۳ هجری شمسی) مورد سنجش قرار دهیم، به اثرات متقابل دانشگاه تهران و انقلاب اسلامی بیشتر پی خواهیم برد. 

چه اینکه مقایسه کمی و کیفی این دو نیمه، اصولاً قیاسی مع‌الفارق به نظر می‌رسد و آمارها نیز حکایت از رشد چشمگیر و تصاعدی فعالیت‌های آموزشی و علمی نهاد دانشگاه در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی دارد، بطوریکه بیش از ۹۸ درصد تولیدات علمی دانشگاه تهران از ابتدای تاسیس تا کنون، متعلق به ۴۵ سال فعالیت پرافتخار این دانشگاه پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی است. نه تنها وزن تاثیرگذاری و میزان درخشندگی دانشگاه تهران در دو نیمه عمر ۹۰ساله خود به یک اندازه نیست، بلکه اگر از افقی بالاتر و با نگاهی عمیق‌تر به تار و پود این نهاد علمی نظر بیفکنیم، مشاهده می‌کنیم که دانشگاه تهران که امروز نماد آموزش عالی است و چون ستاره‌ای در سپهر افتخارات ایران زمین می‌درخشد، نه فقط حاصل مساعی استادان و پرورش‌یافتگان زمانه خویش، بلکه امتداد افتخارات عظیم و باشکوه تاریخ تمدن و فرهنگ ایران است؛ امتداد تاریخی کهن که وجود مراکز دانش، معارف، مطالعه و تحقیق در انواع علوم در آن تلألو می‌کند. 

بنابراین به اعتقاد نگارنده که خود فرزند دانشگاه تهران است، هر سه مقطع تحصیلات دانشگاهی را در این نگین فیروزه‌ای گذرانده و در همین جا به معلمی رسیده و اکنون خادم دانشگاهیان و ملت ایران است، محدود نمودن تاریخچه نظام آموزش عالی و تاسیس نهاد دانشگاه در ایران زمین به کمتر از یک قرن، با واقعیت تاریخی فرسنگ‌ها فاصله دارد و لذا به نظر می‌رسد در استفاده از ظرفیت‌های تاریخی ملی که موجبات غرور ملی و امیدآفرینی را فراهم می‌سازد، کوتاهی‌های زیادی صورت گرفته است. 

اکنون بر اساس تاریخچه ارزشمند نمادهای آموزش عالی در ایران و نقش‌آفرینی دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی ایران در دوره کنونی که از تکامل تاریخی جندی شاپور، نظامیه، ربع رشیدی و دارالفنون شکل گرفته و میراث‌دار این تاریخ کهن است، و با انضمام سابقه ۹۰ساله دانشگاه تهران به پیشینه ۱۷۵۷ساله نظام آموزش عالی ایران و جهان، اعلام می‌دارم که آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سالگی سنت دانشگاهی در ایران زمین را در خرداد ماه ۱۴۰۳ هجری شمسی همزمان با نودمین سالگرد تاسیس دانشگاه تهران و با شعار «ایران آغازگر سنت دانشگاهی ۱۷۵۷ساله در جهان و دانشگاه تهران نماد این فخر ملی در ۹۰ سالگی» برگزار می‌نماییم تا از طریق این رویداد، ضمن معرفی پیشینه فرهنگی و علمی تمدن ایرانی- اسلامی به جهانیان، به تبیین نقش دانشگاه تمدن‌ساز مطابق منویات مقام معظم رهبری بپردازیم. 

حال که در پایان سال ۱۴۰۲ ایستاده‌ایم، همان‌گونه که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در این سال فرمودند: «ما از بخش زیادی از مسیر با وجود شیب تند عبور کرده و به قله‌ها نزدیک شده‌ایم.»، اعتقاد داریم که راه فتح قله، از دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه تهران می‌گذرد و بر ماست که با حرکت در مسیر جهاد علمی، راه را هموارتر سازیم. 

در این مجال، از یکایک دانشگاهیان، دولتمردان، نیکوکاران و دانش‌دوستانی که به هر نحو ممکن در سال ۱۴۰۲، به دانشگاه تهران یاری رساندند، سپاسگزاری می‌نمایم؛ همچنین دستان دانشگاهیان و دانش‌دوستان سرزمینم را سخت می‌فشارم و به رهبر حکیم انقلاب اسلامی اطمینان می‌دهم که ما دانشگاهیان دانشگاه تهران مصمم‌تر از گذشته، سال ۱۴۰۳ هجری شمسی را با شوق و امید و حرکت چنان آغاز می‌کنیم که در دستیابی ایران اسلامی به قله‌های پیشرفت، نقش تمدن‌سازی خود را پررنگ‌تر ایفا نماییم. 

اکنون همزمانی بهار طبیعت با ماه مبارک رمضان، ماه «بهار قرآن» را تبریک عرض نموده و از صمیم قلب آرزوی سلامتی، سعادت، نیک‌بختی و بهروزی برای خانواده بزرگ دانشگاه تهران و ملت عزیز ایران دارم. برکات و فیوضات این ایام گوارای وجودتان. 

سید محمد مقیمی

اسفند ماه ۱۴۰۲