استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی در پیشگیری از وقوع جرم

«محمدرضا قنبری» مستشار قضائی و مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات اجتماعی و جرم‌شناسی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره برنامه‌های معاونت برای پیشگیری از جرائم نوظهور گفت: خوشبختانه با توجه به مطالعاتی که انجام شده است، ما برای سال ۱۴۰۳ برنامه‌هایی را پیش‌بینی کرده‌ایم که انشالله پس از طی مراحل تصویب جزو برنامه‌های استان‌ها قرار خواهد گرفت تا در حوزه پیشگیری از جرائم نوظهور بتوانند برنامه‌های مدونی را داشته باشند. 

وی ادامه داد: همچنین یکی دیگر از اتفاق خوبی که انشاءالله در حال رقم خوردن است، بحث مطالعاتی است که برای استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی انجام شده است تا با توجه به ظرفیت نوآوری‌هایی که در حوزه هوش مصنوعی اتفاق افتاده و ابزارهایی که وجود دارد، بتوانیم از این فناوری‌ها در حوزه پیشگیری از وقوع جرم استفاده کنیم. انشاءالله فکر می‌کنم که سال ۱۴۰۳ بتوانیم بخشی از برنامه‌هایمان را به پیشگیری از جرائم نوظهور و همچنین استفاده از ظرفیت‌هایی با فناوری‌های نوین بمنظور اجرای بهتر برنامه‌ها اختصاص دهیم. 

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات اجتماعی و جرم‌شناسی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه درباره مصادیق جرائم نوظهور گفت: متاسفانه ظرفیت فضای مجازی اگر به صورت منفی از آن استفاده شود، می‌تواند جرائمی را رقم بزند که شاید سابقه آن در حوزه سنتی وجود نداشته باشد. به همین دلیل هم قانون‌گذاری درباره آن موضوع شاید به صورت کامل صورت نگرفته باشد. بحث دیگر این است که باتوجه به پیشرفت تکنولوژی و فناوری‌هایی که اتفاق افتاده این پیشرفت باعث می‌شود، افرادی که سوءاستفاده‌گر بوده و افکار مجرمانه دارند بتوانند از ظرفیت این پیشرفت‌ها در جهت منفی استفاده کرده و جرائمی را رقم بزنند. 

قنبری ادامه داد: به طور مثال جرائم نوین بانکی، جرائم حوزه  رمزارزها وموضوعاتی که در حوزه فضای سایبر اتفاق می‌افتد و… می‌تواند از مصادیق جرائم نوظهور باشد. بنابراین این نوع جرائم را به اصطلاح نوظهور می‌گوییم که براساس پیشرفت تکنولوژی‌ها و خلاءهایی که در راستای پیشگیری از وقوع جرم وجود دارد ایجاد شده است، چراکه تصور نمی‌شده تکنولوژی که قرار است به خدمت انسان بیاید بعضا مورد سوءاستفاده قرار بگیرد. ما اصطلاحا در این حوزه به این جرائم، نوظهور می‌گوییم. 

وی با اشاره به برنامه‌های پیشگرانه در این حوزه گفت: پیشگیری‌های ما از نوع پیشگیری‌های فعال است نه پیشگیری‌های منفعل بنابراین ما پیش‌دستی می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم یک جرمی اتفاق بیفتد و بعد راهکار پیشگیری را برای آن تعریف کنیم. ما در واقع به استقبال راه‌های پیشگیری می‌رویم. 

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات اجتماعی و جرم‌شناسی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره تدوین اطلس جغرافیای جرم گفت: هدفی که ما به دنبال آن بودیم به صورت صددرصد محقق نشده است، چراکه زیرساخت‌هایی لازم دارد که ما دسترسی به این زیرساخت‌ها را نداریم و هزینه ایجاد این زیرساخت‌ها بسیار زیاد است و از این جهت نتوانستیم آن را کامل کنیم، اما بخشی از این اطلس تحت عنوان سیمای جرائم در حال حاضر وجود دارد. 

قنبری در پاسخ به این سوال که آیا سیمای جرائم به پیشگیری از وقوع جرم کمک می‌کند، گفت: بله صددرصد همینطور است.فرض کنید براساس سیمای جرائم یک جرم خاص در یک حوزه قضایی بیشتر از حوزه دیگر است و تکرار شده است، بنابراین باید تمرکز برنامه‌های پیشگیرانه‌مان را در این حوزه بگذاریم و برعکس اقداماتی که آن منطقه لازم ندارد به یک حوزه دیگر منتقل شود. با توجه به کمبود عده و عُده و ظرفیت‌های محدود مجبور هستیم ابتدا این سنجش را انجام دهیم و براساس آن برنامه‌های پیشگیرانه را اجرا کنیم. به طور مثال در حوزه‌ای که هیچ وقت یک جرم خاص اتفاق نمی‌افتد، دلیلی ندارد ظرفیت‌های‌مان را در حوزه پیشگیری از آن جرم در آن حوزه اجرا کنیم و برعکس اگر به طور مثال جرم سرقت در یک منطقه‌ای بیشتر است و سابقه پرونده‌های تشکیل شده نشان دهنده این است، ما می‌توانیم تمرکز و برنامه‌ریزی‌مان را در این حوزه بیشتر بگذاریم.