در گفت و گو با ایلنا مطرح شد:
توجه به نظرِ دانش آموزان در آیین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان/ همه نظرها راستی‌آزمایی می‌شود
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: تنوع مراجع ارزیابی در آیین نامه جدید رتبه‌بندی لحاظ شده است. در آیین نامه قبلی مدیر و ارزیاب این کار را می‌کردند، اما حالا ذی نفعان اصلی یعنی دانش آموزان و والدین که در آیین نامه قبلی لحاظ نشده بودند، در آیین نامه جدید مورد توجه قرار گرفته اند.
«علی محبی» رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار ایلنا در مورد تغییر شاخص‌های رتبه‌بندی معلمان و اقدامات پژوهشی صورت گرفته برای تعیین دقیق‌ترین شاخص‌ها توضیح داد: بحث تحقیقاتی و مطالعاتی رتبه‌بندی فرهنگیان به پژوهشگاه محول شده است و ما این بخش از کار را انجام داده ایم؛ هم اقداماتی که در این زمینه در دنیا صورت گرفته و می‌گیرد را رصد کرده‌ایم هم آسیب‌شناسی روی هر کاری که از ستاد تا مدارس صورت گرفته را انجام دادیم.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش تصریح کرد: ابعاد مختلف آسیب‌های اجرای رتبه‌بندی و آسیب‌های سیاستگذاری و قانون‌گذاری در این زمینه احصا شده و اشکالاتی که به آیین نامه برمی گردد همه مورد بررسی قرار گرفته است؛ به عنوان نمونه آیین نامه قبلی از حیث انگیزشی بودن خلا داشت و بر مبنای آن معلمان هر ۵ سال یکبار رتبه می‌گیرند و برای بین ۵ سال هم فکری نکرده است که باید چه اقدامی کرد در حالی که در دانشگاه‌ها اساتید هر ۴ سال یکبار رتبه می‌گیرند و هر سال نیز پایه دریافت می‌کنند.
محبی در ادامه بیان کرد: در سایر کشورهای دنیا برای اینکه معلمان همواره انگیزه ارتقا و رشد داشته باشند، به صورت سالانه این کار را انجام می‌دهند. ما هم این اشکال را در خودمان پیدا کردیم و راهکار پیشنهادی نیز برای آن ارائه دادیم. بنابراین در ابعاد مختلف کار مطالعاتی انجام شده و پیش‌نویس آیین نامه جدید را آماده کرده‌ایم و در مسیر بررسی و تصویب قرار دادیم.
او در مورد توجه به امنیت شغلی معلمان در شاخص‌هایی که در رتبه‌بندی جدید فرهنگیان مورد تاکید قرار گرفته، اظهار کرد: رتبه معلمان که کاهش پیدا نمی‌کند؛ وقتی معلمی رتبه‌ای را دریافت می‌کند، باید رتبه بعدی ارتقا بگیرد. البته ممکن است ارتقا نگیرد و در همان رتبه بماند و این یعنی نیاز به ایجاد بستر رقابتی است تا معلمان ارتقا یابند، ولی امنیت شغلی معلمان با این اقدامات جدید زیر سوال نمی‌رود.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه اتفاقا خیلی خوب است که مدام معلمان برای ارتقای خود تلاش کنند، افزود: در دانشگاه‌ها نیز وضعیت همین گونه است و برای ارتقا اساتید دائما بررسی صورت می گیرد. یکی از راهکارهای افزایش انگیزه و صلاحیت حرفه ای، بحث رتبه‌بندی و ارتقای مرتبه است.
محبی اضافه کرد: باید عواملی را ایجاد کرد که معلمان خودشان را همواره به روز کنند، اما اینکه چطور یک معلم به شیوه سالم و درستی رشد پیدا کند و در گردانه رقابت ناسالم وارد نشود و دست به کارهایی نزند که دون‌شان معلمی است، در آیین نامه جدید دیده شده است.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: برخی در مورد داشتن مقاله و تاثیر آن در ارتقای مرتبه معلمان بحث‌هایی دارند؛ در آیین نامه قبلی آمده بود که برای دستیابی به رتبه ۵ که هزار امتیاز می‌خواهد و بالاترین مرتبه محسوب می‌شود و فرد در این حالت استاد معلم است، می‌بینیم که فقط ۲۰ امتیاز از مقاله حاصل شده است یعنی معلم تنها ۲ درصد از رتبه‌اش را به واسطه داشتن مقاله می‌تواند به دست آورد پس به کلی ماجرای مقاله در رتبه معلمان خیلی پیچیده نیست. فکر می‌کنم دامن زدن به این قضایا معلمان را کمی نگران می‌کند در حالی که اگر معلمی حتی دنبال نوشتن مقاله نرود، تنها ۲ درصد نمره را در رتبه‌بندی کسب نکرده است.
محبی در مورد برخی شاخص‌های جدید رتبه‌بندی که اخیرا مطرح شده مانند نظرسنجی از دانش آموزان و والدین و مساجد محل، در خصوص معلمان و تاثیر این کار در رتبه‌بندی توضیح داد: تنوع مراجع ارزیابی در آیین نامه جدید رتبه‌بندی لحاظ شده است. در آیین نامه قبلی مدیر و ارزیاب این کار را می‌کردند، اما حالا ذی نفعان اصلی یعنی دانش آموزان و والدین که در آیین نامه قبلی لحاظ نشده بودند، در آیین نامه جدید مورد توجه قرار گرفته اند.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که آیا ارزیابی یک دانش آموز می‌تواند آنقدر دقیق باشد که در رتبه‌بندی معلم اثرگذار باشد؟ گفت: ابتدا باید ببینیم رسالت معلم چیست؟ رسالت معلم در امر تربیت، شبیه رسالت تربیت پدر و مادر برای فرزند است. قضاوت یک بچه نسبت به پدر و مادرش چقدر معتبر است؟ تربیت متفاوت از آموزش آکادمیک و دانشگاهی است. جنس تربیت، عمل است و الگو می‌خواهد. یادگیری اصلا اجباری نیست بلکه انتخابی و ارادی است و نمی‌توانیم به زور به کودک چیزی بیاموزیم بلکه باید کاری کنیم که خودش اراده کند و یاد بگیرد.
محبی با بیان اینکه تربیت محقق نمی‌شود مگر از طریق برقراری ارتباط، افزود: ارتباط برقرار نمی‌شود مگر از طریق خرید اعتماد و خرید اعتماد به دست نمی‌آید مگر اینکه رفتار مشترکی بین معلم و دانش آموز وجود داشته باشد. حتما شنیده‌اید که می‌گویند چون که با کودک سروکارت فتاد/ پس زبان کودکی باید گشاد. این یعنی اگر کاری کردیم که بچه از معلم خوشش آمد و ارتباط برقرار شد و از این رابطه و حضور در کلاس درس لذت برد، یادگیری اتفاق می‌افتد. حالا اگر معلمی چنین شرایطی را حاکم کند، آیا دیگر نگرانی از اظهار نظر دانش آموز در خصوص معلم باقی می‌ماند؟
او ادامه داد: ضمن اینکه نوع ابزار تربیتی و آموزشی که ساخته می‌شود، در جلوگیری از اظهار نظر نادرست تعیین کننده است. ابزار دقیق هم ملاک و معیارهایی دارد. امکان ندارد در یک کلاسی، درصد بسیار زیادی از دانش آموزان و والدین، همه با هم در مورد معلمی نظر منفی بدهند و بگوییم دانش آموزان همه اشتباه می‌کنند و معلم ما خوب است! پس قطعا و یقینا همه نظرات در مورد معلمان راستی آزمایی می‌شود.
