دیپلماسی علمی، حلقه اتصال بخش‌های مختلف توافق راهبردی ایران و چین/ انعقاد ۷۰۰ تفاهم‌نامه با دانشگاه‌های دنیا

به گزارش ایلنا، «سید محمد مقیمی»، رئیس دانشگاه تهران در دیدار با «تان تینو»، رئیس شورای عالی برنامه‌ریزی دانشگاه نانجینگ و هیأت عالی رتبه این دانشگاه که در محل دفتر ریاست دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به جایگاه دانشگاه تهران به عنوان قدیمی‌ترین و جامع‌ترین دانشگاه ایران و با بیان این که دانشگاه تهران با ۵۴ دانشکده و شعبه در شهرهای مختلف ایران، دارای ۱۰۰۰ رشته مقطع فعال است، گفت: راه‌اندازی شعبه‌های دانشگاه تهران در کشورهای مختلف در حال پیگیری است.

وی به انعقاد ۷۰۰ تفاهم‌نامه بین دانشگاه تهران با دانشگاه‌های دنیا از قاره‌های مختلف اشاره کرد و افزود: در دوره جاری مدیریتی دانشگاه تهران دو اولویت مهم را برای توسعه دیپلماسی علمی مورد توجه قرار داده‌ایم. اول این که، دانشگاه‌هایی که با آنها تعامل خواهیم داشت، دانشگاه‌های مربوط به کشورهای دوست و همسو با جمهوری اسلامی ایران است و بدون شک کشور دوست، چین در صدر این کشورها قرار دارد. اولویت دوم دانشگاه تهران در توسعه دیپلماسی علمی این است که علاقمند هستیم تفاهم‌نامه‌ها جنبه عملی داشته باشد و تنها به امضای آنها بسنده نکنیم.

بهبود محسوس جایگاه دانشگاه تهران در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی 

مقیمی با اشاره به جایگاه دانشگاه تهران در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی گفت: شاهد ارتقای چشمگیر جایگاه دانشگاه تهران در ویرایش ۲۰۲۴ رتبه‌بندی تایمز بودیم، به گونه‌ای که دانشگاه تهران به بهترین رتبه خود در این نظام رتبه‌بندی طی یک دهه اخیر دست پیدا کرد و در میان ۵۰۰ مؤسسه برتر جهان قرار گرفت.

وی با بیان این که دانشگاه تهران در بیشتر رتبه‌بندی‌های بین‌المللی از جمله رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان (رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان)، وبومتریکس و … در جایگاه نخست ملی قرار دارد، گفت: بر پایه گزارش سال ۲۰۲۳ میلادی «رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان»، دانشگاه تهران با ارتقای ۸۳ پله‌ای طی یک سال، در جایگاه ۲۸۶ جهان ایستاده است. همچنین بررسی وضعیت دانشگاه‌های ایران در ویرایش ۲۰۲۳ رتبه‌بندی لایدن نشان می‌دهد که دانشگاه تهران جزو ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا در معیارهای «مرجعیت علمی»، «دیپلماسی علمی» و «دسترسی آزاد به انتشارات» قرار دارد.

مقیمی با بیان این که دانشگاه تهران با بیش از ۹۰ پله بهبود رتبه در یک سال، رکوردار بهبود جایگاه در رتبه‌بندی تایمز دانشگاه‌های آسیایی سال ۲۰۲۳ است، خاطرنشان کرد: دانشگاه تهران در رتبه‌بندی تایمز دانشگاه‌های آسیایی در سال ۲۰۲۲ در بین ۳۰۰-۲۵۱ دانشگاه برتر آسیا قرار گرفته بود که براساس ویرایش ۲۰۲۳ این رتبه‌بندی، در جایگاه ۱۵۷ دانشگاه‌های آسیا قرار گرفته است.

رئیس دانشگاه تهران همچنین به بهبود وضعیت دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ «کیو اس» اشاره کرد و گفت: بیشترین جهش در این ویرایش رتبه‌بندی «کیو اس» به دانشگاه تهران رسید. دانشگاه تهران در ویرایش ۲۰۲۳ رتبه‌بندی QS در جایگاه ۵۱۰-۵۰۱ جهانی قرار گرفته بود، که در ویرایش ۲۰۲۴ این نظام رتبه‌بندی، حداقل با ۱۴۱ پله ارتقا نسبت به ویرایش ۲۰۲۳ این رتبه‌بندی، اکنون در رتبه ۳۶۰ جهانی قرار گرفته است.

دانشگاه نانجینگ حلقه اتصال دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین

استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران با اشاره به رتبه بین‌المللی خوب دانشگاه نانجینگ چین و با ابراز علاقه‌مندی نسبت به این که دانشگاه نانجینگ حلقه اتصال دانشگاه‌های بزرگ ایران با دانشگاه‌های بزرگ و مادر در چین باشد، بیان کرد: برگزاری اجلاسیه‌های رؤسای دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین در تهران و پکن، زمینه‌ای برای به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های این دانشگاه‌ها به منظور رقم زدن کارهای بزرگ می‌شود. دانشگاه نانجینگ می‌تواند شریک راهبردی خوبی برای دانشگاه تهران باشد.

وی با اشاره به روابط دوستانه، نزدیک و راهبردی ایران و چین، تاکید کرد: دیپلماسی علمی می‌تواند حلقه اتصال بین بندها و بخش‌های مختلف توافق راهبردی بین ایران و چین باشد، چراکه هر توافقی بدون توجه به جنبه‌های علمی آن، ماندگار و پایدار نخواهد بود. کارکرد سیاستمداران این است که با رایزنی‌های اولیه، برای تقویت روابط بسترسازی کنند و کار دانشگاهیان و مسئولان علمی هم این است که آن را از طریق دیپلماسی علمی تداوم بخشند و این روابط را مستحکم کنند.

مقیمی همچنین به دیدار خود با سفیر چین در تهران اشاره کرد و گفت: یکی از توافق‌ها با سفیر چین این بود که اجلاسیه دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین را شکل دهیم، همان طور که تاکنون هفت دوره اجلاسیه رؤسای دانشگاه‌های بزرگ ایران و روسیه با حضور رؤسای ۱۴ دانشگاه ایران و چندین دانشگاه بزرگ روسیه در تهران و مسکو شکل گرفته است و این دانشگاه‌ها تعاملات نزدیکی با یکدیگر برقرار کرده‌اند.

گام اول همکاری‌های دو دانشگاه تهران و نانجینگ در زمینه علوم دریایی

این مقام ارشد علمی کشور در تشریح برخی محورهای همکاری مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه نانجینگ، از تبادل استاد و دانشجو، استفاده از ظرفیت‌های دو دانشگاه برای برگزاری فرصت‌های مطالعاتی برای اساتید دو دانشگاه، همکاری در راه‌اندازی رشته‌های جدید، ایجاد دوره‌های مشترک بین دو دانشگاه، برگزاری نشست‌های تخصصی بویژه برای کمک به کارآفرینان، تجار و بازرگانان دو کشور با مشارکت نهادهای سیاسی ایران و چین در تهران و پکن نام برد.

رئیس دانشگاه تهران، یکی از زمینه‌های مورد علاقه برای همکاری بین دو دانشگاه را حوزه میان‌رشته‌ای علوم جغرافیایی عنوان کرد و اظهار داشت: دانشگاه تهران دارای دو شعبه بین‌المللی در جزیره کیش و جزیره قشم و همچنین پژوهشکده علوم دریایی در کیش است. در راستای توسعه تمدن دریایی در سواحل خلیج فارس، علاقه‌مند به شکل‌گیری فعالیت‌هایی به‌ویژه در توسعه مکران هستیم. می‌توانیم در گام اول برای همکاری در این بخش، فعالیت‌های مشترک را در پژوهشکده علوم دریایی با محوریت خلیج فارس متمرکز کنیم.

پیشنهاد راه‌اندازی مراکز مطالعاتی مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه نانجینگ

تان تینو، رئیس شورای عالی برنامه‌ریزی دانشگاه نانجینگ چین، در جریان دومین سفر خود به ایران و در دیدار با رئیس دانشگاه تهران، علاوه بر روابط دو کشور دوست، به قدمت ۱۲۰ ساله دانشگاه نانجینگ و تأثیرگذاری این دانشگاه اشاره کرد و گفت: تعداد قابل توجهی از دانشگاه‌های بزرگ فعلی کشور چین از دانشگاه نانجینگ انشعاب پیدا کرده‌اند و بسیاری از رشته‌های دانشگاهی در چین برای اولین بار در دانشگاه نانجینگ راه‌اندازی شده‌اند. این دانشگاه در رتبه‌بندی تایمز در جایگاه ۷۳ و در QS در جایگاه ۱۲۰ جهان قرار دارد.

وی با بیان این که دانشگاه نانجینگ با ۴۱ هزار دانشجو، از تنوع رشته‌ای در مقاطع مختلف تحصیلی در قالب ۳۸ واحد دانشگاهی برخوردار است، خاطرنشان کرد: یک سوم دانشجویان دانشگاه نانجینگ در مقطع کارشناسی و بقیه در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری تحصیل می‌کنند و ۱۵۰۰ دانشجوی خارجی در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.

تان تینو با ارائه پیشنهاد تعریف پروژه‌های مشترک و راه‌اندازی مراکز مطالعاتی مشترک در علوم مختلف بین دانشگاه تهران و دانشگاه نانجینگ، تاکید کرد: گسترش روابط بین‌المللی جزو برنامه‌های اولویت‌دار دانشگاه نانجینگ است و در این چارچوب آمادگی داریم دوره‌های تکمیلی تخصصی یک هفته تا یک ماهه را برای پژوهشگران دانشگاه تهران اختصاص دهیم.

پیشنهاد ایجاد اتحادیه بین دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین

این مقام ارشد علمی کشور چین با تاکید بر همکاری دو دانشگاه تهران و نانجینگ برای همکاری در زمینه مطالعات منطقه‌ای، بیان داشت: ایجاد اتحادیه بین دانشگاه‌های بزرگ دو کشور، بستر مناسب و پیوسته‌ای برای همکاری‌های چین و ایران ایجاد می‌کند و در این راستا نیازمند تشکیل کمیسیون مشترک بین دو دانشگاه برای توسعه همکاری‌ها هستیم.

تان تینو در همین راستا یکی از دستیاران خود را مأمور پیگیری ایجاد کمیسیون مشترک برای توسعه همکاری‌ها بین دو دانشگاه کرد و سید محمد مقیمی نیز معاون بین‌الملل دانشگاه تهران را دارای اختیار تام از سوی دانشگاه تهران به‌منظور طراحی سازوکارهای توسعه این همکاری‌ها معرفی کرد.

راه‌اندازی دپارتمان زبان فارسی در دانشگاه نانجینگ

الهام امین‌زاده، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران نیز در این نشست با بیان این که دانشگاه تهران ۱۲۶۰ دانشجوی غیرایرانی دارد، اظهار داشت: علاقه‌مند هستیم پروژه‌های بلندمدتی را بین دو دانشگاه تهران و نانجینگ تعریف کنیم و در این راستا برای راه‌اندازی دپارتمان زبان فارسی در دانشگاه نانجینگ آمادگی داریم؛ همان‌گونه که دپارتمان زبان چینی در دانشگاه تهران فعال است.

محمودرضا دلاور، مدیرکل اعضای هیات علمی و دانشجویان بین‌الملل دانشگاه تهران هم در این نشست از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی کارگروه‌های بین‌المللی در معاونت بین‌الملل دانشگاه تهران خبر داد و گفت: کارگروه چین، ژاپن و کره از مهمترین کارگروه‌هاست که می‌توانیم تبادل تجربه در حوزه بین‌المللی‌سازی و بهبود رنکینگ داشته باشیم.

همکاری در اتحادیه دانشگاه‌های آسیا و اقیانوسیه و اتحادیه دانشگاه‌های حاشیه اقیانوس هند، بهره‌گیری از فرصت استقرار دبیرخانه اجلاس روسای ۱۴ دانشگاه بزرگ ایران در دانشگاه تهران، همکاری در راهنمایی مشترک پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی و همکاری در زمینه اولویت‌های تحقیقاتی نظیر هوش مصنوعی، انرژی‌های نوین، کشاورزی دقیق، محیط‌زیست، خودرو، توسعه فناوری‌های مشترک و همکاری پارک‌های علم و فناوری دو دانشگاه از جمله محورهایی بود که از سوی مدیرکل اعضای هیات علمی دانشگاه تهران مطرح شد.

آمادگی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی برای همکاری با دانشگاه نانجینگ 

حسن زمانیان، استاد دانشگاه تهران نیز در این مراسم با اشاره به این که دانشگاه تهران در بسیاری از زمینه‌های علمی دارای رتبه کمتر از ۵۰ دنیا است، گفت: علاقه‌مند هستیم محورهای همکاری دو دانشگاه را بر اساس آینده پژوهش دنیا تا سال ۲۰۵۰ میلادی تعریف کنیم که اصلی‌ترین آنها تحقیقات آب و هوایی و همچنین میکروالکترونیک است.

زمانیان که ریاست سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران را نیز برعهده دارد، با اشاره به فعالیت ۹ پژوهشکده و ۲۵۰ شرکت فناور و نوآور در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، برای همکاری بین این سازمان و دانشگاه نانجینگ اعلام آمادگی کرد.

براساس اعلام روابط‌عمومی دانشگاه تهران، در پایان این دیدار، تفاهم‌نامه همکاری مشترک میان دو دانشگاه امضا شد. فعالیت‌های تحقیقاتی مشترک، تبادل اعضای هیات علمی و دانشجویان و مواد آموزشی، نظارت مشترک بر پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و رساله‌های دکتری و ایجاد مدارک مشترک دوگانه از محورهای تفاهم‌نامه است که به مدت پنج سال اعتبار دارد.