تدوین ۲۳ برنامه عمل برای نجات گونه‌های در معرض انقراض حیات وحش ایران/ اعتبارات بخش تنوع زیستی در سال ۱۴۰۲ هنوز ابلاغ نشده است

«غلامرضا ابدالی»، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا از تدوین برنامه عمل برای نجات ۲۳ گونه جانوری در معرض انقراض توسط این سازمان خبر داد و اظهار داشت: با توجه به این که یکی از وظایف اصلی و قانونی سازمان محیط‌زیست، حفاظت از تنوع زیستی کشور است، معاون محیط‌‌زیست طبیعی در دوره مدیریتی کنونی، موضوع برنامه‌‌ریزی برای جلوگیری از انقراض گونه‌های در معرض خطر حیات وحش را به صورت جدی در دستور کار خود قرار داده است و در همین راستا ۲۳ برنامه عمل را برای گونه‌های جانوری در حال انقراض یا در بحران انقراض کشور تدوین کرده‌ایم.

وی افزود: متاسفانه به دلیل تخریب زیستگاه‌ها، شکار بی‌رویه، آلودگی‌های زیست‌محیطی، طغیان بیماری‌های گوناگون و سایر تهدیداتی که علیه جمعیت‌های مختلف حیات وحش کشور از دهه‌های گذشته تا کنون وجود داشته است، در حال حاضر برخی گونه‌های جانوری کشور براساس مطالعات انجام‌شده توسط سازمان محیط‌زیست و دانشکده‌های تخصصی کشور و همچنین از نظر رده‌بندی‌های جهانی، نظیر فهرست قرمز که توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) تهیه می‌شود، در درجات مختلف انقراض قرار گرفته‌اند؛ به عنوان مثال گونه‌ای مثل یوزپلنگ آسیایی در بحران انقراض است، اما گونه‌ای مثل پلنگ ایرانی در معرض انقراض قرار داد.

مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در حال حاضر سازمان محیط‌زیست برای جلوگیری از تداوم روند انقراض این گونه‌های جانوری و تلاش برای افزایش جمعیت احتمالی و بهبود وضعیت تنوع ژنتیکی آنها، برنامه‌های اقدام و عمل را برای ۲۳ گونه حیات وحش تدوین کرده است و در نظر دارد که با انجام مطالعات لازم، برنامه‌های مشابهی را برای سایر گونه‌های جانوری در خطر انقراض کشور نیز تعریف کند.

ابدالی با بیان این که برنامه عمل تدوین‌شده برای هرگونه، شامل انجام تمام اقدامات حفاظتی لازم برای پایداری گونه مورد نظر در زیستگاه طبیعی خود و احیای کریدورهای عبور گونه برای جلوگیری از جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها و کاهش تنوع ژنتیکی آن گونه می‌شود، عنوان کرد: سرشماری‌هایی که سالانه در یک یا دو نوبت از گونه‌های مختلف حیات وحش انجام می‌شود، تقویت پاسگاه‌های محیط‌بانی در زیستگاه‌های طبیعی گونه‌های در معرض انقراض، ایجاد سایت‌های تکثیر در اسارت یا نیمه‌اسارت، مبارزه با طغیان بیماری‌ها و پیشگیری از بروز هرگونه بیماری در میان جمعیت‌های حیات‌ وحش، دوربین‌گذاری و پایش وضعیت گونه‌های جانوری در زیستگاه‌ها و رایزنی با دستگاه‌های مرتبط برای ایمن‌سازی جاده‌هایی که احتمال عبور گونه‌های جانوری در معرض انقراض از آنها وجود دارد، از جمله موارد تعریف‌شده در برنامه‌های اقدام و عمل است که سازمان محیط‌زیست اجرای آن را برای ۲۳ گونه جانوری در دستور کار قرار داده است.

وی با اشاره به اسامی مهمترین گونه‌های حیات وحش که در سازمان حفاظت محیط‌زیست برای نجات آنها برنامه اقدام و عمل تدوین شده است، گفت: یوزپلنگ آسیایی، خرس سیاه بلوچی، گوزن زرد ایرانی، گورخر آسیایی، میش‌مرغ، هوبره، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، آهو، جبیر، کل و بز از جمله مهمترین گونه‌های حیات وحش هستند که برای جلوگیری از انقراض و احیانا افزایش جمعیت آنها برنامه‌های عمل خاصی را در دستور کار قرار داده‌ایم و امیدواریم اجرای دقیق این برنامه‌ها منجر به نجات این جانوران ارزشمند از خطر انقراض شود. 

این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید کرد: طبیعتا اجرای کامل برنامه‌های اقدام و عمل تعریف‌شده برای ۲۳ گونه در معرض انقراض و همچنین انجام مطالعات دقیق به‌منظور تدوین برنامه‌های مشابه برای سایر گونه‌های در معرض خطر، به اعتبارات قابل توجهی نیاز دارد. این در حالی است که در طول سال‌های اخیر، بودجه تخصیص‌یافته به بخش تنوع زیستی کشور کافی نبوده است. البته در دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به رشد اعتبارات سازمان محیط‌زیست صورت گرفته است، اما همچنان به افزایش بودجه سازمان و اعتبارات خاص بخش تنوع زیستی، نیاز داریم تا بتوانیم برنامه‌های بهتری را برای نجات حیات وحش کشور اجرا کنیم.

ابدالی در پایان خاطرنشان کرد: در سال ۱۴۰۲، اعتبارات پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه برای بخش تنوع زیستی هنوز ابلاغ نشده است و در شش ماه نخست امسال، برنامه‌های تعریف‌شده در این بخش را با استفاده از اعتبارات باقیمانده از سال گذشته که آن هم با تاخیر ابلاغ شده بود، اجرا کردیم و امیدواریم هرچه زودتر اعتبارات مورد نظر در سال جاری به بخش تنوع زیستی کشور تخصیص یابد.