پیگیری مطالبه رهبر انقلاب برای تغییر ملاک ارتقاء اعضای هیئت علمی در حل مسائل کشور

به گزارش ایلنا از مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در نشست بررسی تغییر ملاک ارتقاء اعضای هیئت علمی برای حل مسائل کشور بر مبنای تدبیر مقام معظم رهبری اظهار کرد: متأسفانه آئین‌نامه فعلی ارتقاء اعضای هیئت علمی مبنای تمدن اسلامی ندارد، حتی بر اساس رویکردهای دانشگاه‌های جهان هم نیست، چراکه در آن به نیازهای بومی توجه نشده و از طرفی از تجربیات نظام‌های آموزش عالی جهان الگوبرداری نشده است. 

حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه با بیان اینکه آئین‌نامه ارتقاء فعلی انعطاف لازم و تنوع نخبگانی را ندارد، ادامه داد: در آئین‌نامه ارتقاء جدید باید بر مبنای شرایط کنونی کشور نوشته و تکلیف مقاله و امتیاز وتویی آن تعیین شود. 

استاد خسروپناه ادامه داد: در آئین‌نامه ارتقاء جدید باید ارتباط با مسائل جامعه و مرجعیت علمی نیز مورد تأکید قرار گیرد و در ادامه رویکرد مرجعیت علمی در آن مشخص شود. 

وی همچنین عنوان کرد: باید مشخص کنیم که آئین‌نامه ارتقاء یک مدل واحد داشته باشد یا اینکه انواع مختلف باشد. 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: موضوع خیزش علمی و حکمرانی آموزش عالی نیز باید در آئین‌نامه جدید ارتقاء مورد توجه قرار گیرد. 

استاد خسروپناه خطاب به رئیس ستاد علم، فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: سیاست‌های کلان آئین‌نامه ارتقاء در ستاد علم مورد بررسی قرار گیرد و در صورت تصویب آن در ستاد علم، در شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شود. 

اصلاح آئین‌نامه ارتقاء بر مبنای شاگردپروری و حل مسائل کشور

دکتر محمدرضا حسنی آهنگر رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) در ادامه جلسه خواستار مدیریت دانش و دانشگاه‌داری مورد تأکید مقام معظم رهبری شد. 

وی با تأکید بر منظومه فکری مقام معظم رهبری عنوان کرد: باید راه‌های مناسب اصلاح آئین‌نامه ارتقاء پیدا شود و بر مبنای نظرات مقام معظم رهبری امید، دانشجوپروری، نیازهای کشور و پژوهش‌های تکمیل کننده زنجیره پژوهش ملاک عمل قرار گیرد. 

رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) با تأکید بر پیچ تاریخی علمی گفت: در یک سمت این پیچ تاریخی نظام لیبرال دموکراسی و در طرف دیگر نظام اسلامی و تمدن نوین اسلامی قرار دارد و دانشگاه در این زمینه نقش سوزنبانی دارد، بنابراین باید جهت‌گیری دانشگاه‌ها مشخص شود. 

دکتر حسنی آهنگر ادامه داد: البته هنوز ریل رسیدن به تمدن نوین اسلامی تکمیل نشده و نیاز است ساختارها یا ریل‌های لازم ایجاد شود. 

وی با تأکید بر مدل دانشگاه اسلامی بر مبنای کلام امام (ره) و رهبری گفت: در دانشگاه اسلامی باید مسئله‌یابی، حل مسئله، شاگردپروری و امیدآفرینی مبنای عمل باشد. 

تفاوت ارتقای اعضای هیئت علمی با تبدیل وضعیت آن‌ها

دکتر ایمان افتخاری، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این نشست بیان کرد: باید بین ارتقاء مرتبه علمی و تبدیل وضعیت اساتید تفاوت قائل شد، در این مسیر تبدیل وضعیت باید سهل و برنامه ارتقاء پیشرفته با رویکرد تنوع‌بخشی باشد. 

وی عنوان کرد: در ارتقاء باید وضعیت و کیفیت دانشگاه‌ها مدنظر قرار گیرد چراکه برخی دانشگاه‌ها پیشرفته و تعدادی از دانشگاه‌ها توان لازم را ندارند. 

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خواستار اجرای آزمایشی تصمیم‌های نهایی در زمینه آئین‌نامه ارتقاء بر مبنای منظومه فکری مقام معظم رهبری شد تا نتایج اولیه آن مشخص شود. 

ضرورت تعیین الزامات آئین‌نامه ارتقاء از سوی نظام‌های آموزشی

دکتر رجبعلی برزویی، دبیر ستاد علم، فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این نشست بیان کرد: چهار ماه پیش در ستاد میزی برای اصلاح آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی شکل گرفته که اتفاقا مهمترین بحث آن بخش مقالات آئین‌نامه ارتقاء است. 

وی عنوان کرد: در قدم اول باید الزامات وزارت علوم، دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت بهداشت در زمینه آئین‌نامه ارتقاء دریافت شود تا نگاه هر یک از نهادها بررسی شود. 

دبیر ستاد علم، فناوری و نوآوری خاطرنشان کرد: وزارت علوم الزامات خود را به ستاد ارائه داده ولی هنوز دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت بهداشت الزامات خود را ارائه نداده‌اند. 

دکتر برزویی اضافه کرد: بر مبنای سخنان رهبری، نظام ارتقاء باید بر اساس ظرفیت دانشگاه تعریف شود. همچنین نیاز است که نظام رتبه‌بندی بومی داشته باشیم تا خروجی نظام ارتقاء در آن مشخص شود و مقاله جای خودش را پیدا کند. 

دبیر ستاد علم، فناوری و نوآوری گفت: مسئله مأموریت‌گرایی دانشگاه‌های کشور نیز باید هر چه سریعتر تعیین تکلیف شود. 

ضرورت تفاوت نگاه به دانشگاه‌ها در آئین‌نامه ارتقاء

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست بیان کرد: موضوع ارتقاء باید درخیز جدید علمی دیده شود. 

وی افزود: درخیز اول علمی که تا سال ۲۰۱۱ ادامه داشت، تحصیلاتِ تکمیلی‌محور، مقاله‌محور و متصل به جریان جهانی دانش بدون اتصال به جریان داخلی را مدنظر داشتیم. 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: از ۲۰۱۱ به بعد در تله مرگ صورت‌گرایی در علم افتادیم، به‌طوری که نظام سلطه با بهره‌گیری از فناوری نو در ارتباطات علمی، پایگاه‌های اطلاعاتی و شبکه‌های اطلاع‌رسانی و اعمال معیارهای علم‌سنجی جهانی، نقش‌آفرینی ناشران معدود بین‌المللی در مدیریت دانش جهانی، دانشمندسازی، اعتباردهی کاذب و توسعه نگاه صرفا کمی به بروندادهای علمی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سطح جهانی را مدنظر قرار داد. در این نگاه بهره‌گیری از استادان دیگر ملل صرفا با مهاجرت نخبگان همراه نیست بلکه دانشگاه‌ها در هر جایی هستند باید به خدمت نظام سلطه درآیند. تحقیقات اکتشافی و ناب در سیطره مولدان و پیشروان علم باشد و بقیه فعالان عرصه تحقیقات کاربردی و توسعه باشند. 

وی بیان کرد: برای ورود به دوره جدید باید حل مسئله پروژه‌محور در تحصیلات تکمیلی گنجانده شود، خروجی آن دانش فنی و آفرینش فناوری و خلق کننده جریان ملی دانش مقوّم جریان جهانی دانش باشد. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: آئین‌نامه ارتقاء فعلی نیاز به اصلاح ندارد بلکه باید آئین‌نامه جدید نوشته شود. همه دانشگاه‌ها و نظام‌ها را نمی‌توان یکجا و واحد در نظر گرفت. باید گفتمان جدیدی حاکم شود. 

تغییر مسیر جذب اعضای هیئت علمی

دکتر ابوالفضل باقری فرد، معاون آموزشی وزارت بهداشت در این نشست عنوان کرد: در حوزه مقالات خوب پیش رفتیم طوری که در مقالات هوش مصنوعی در رتبه ۱۲ جهان قرار داریم اما استفاده از مقالات در رتبه ۷۰ جهان هستیم. 

وی با اشاره به موضوع مرجعیت علمی گفت: در بسیاری از رشته‌ها مجتهد هستیم، اما مرجع نیستیم، باید در جهت مرجعیت علمی حرکت کنیم. 

معاون آموزشی وزارت بهداشت خواستار شد: باید مسیر جذب اعضای هیئت علمی تغییر کند چراکه آئین‌نامه ارتقاء از مسیر جذب هیئت علمی می‌گذرد. 

توجه به زیست بوم ارتقاء اعضای هیئت علمی

در ادامه جلسه دکتر رضا مرادصحرایی، وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: ابتدا باید صورت مسئله مورد بحث قرار گیرد و در ادامه باید کل زیست‌بوم پدیده مورد توجه واقع شود. 

وی تأکید کرد: بر مبنای تأکید مقام معظم رهبری که باید زبان علم، زبان فارسی باشد، نیاز است اقداماتی صورت گیرد. 

وزیر آموزش و پرورش نیز خواستار تحول در آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی شد. 

امتیاز ویژه به مقالات داخلی در آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی

دکتر علی خیرالدین، دبیر میز آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی بیان کرد: نمایندگان وزارت بهداشت، وزارت علوم و دانشگاه آزاد در میز حضور دارند و باید بحث ارتقاء را به صورت واحد جمع‌بندی کنیم. 

وی ادامه داد: اصول و الزامات حاکم بر آئین‌نامه باید نگاشته شود، دستورالعمل تغییراتی که در مقالات مدنظر داریم در آئین‌نامه جدید گنجانده می‌شود. 

خیرالدین تأکید کرد: به مقالات داخلی امتیاز مناسب نمی‌دهیم، در صورتی که مقالات ترویجی مهم هستند باید بسترسازی لازم صورت گیرد و نمایه‌سازی مجلات داخلی در دستورکار باشد. 

وی افزود: همچنین باید سناریوی جدید نوشته شود تا به مقالات با رویکرد مسئله‌محوری توجه شود. باید نگاه هیئت ممیزه دانشگاه‌ها نیز در این مسیر تغییر کند. 

دبیر میز ادامه داد: باید مأموریت دانشگاه‌ها و سطح فعالیت دانشگاه‌ها و اعضای هئیت علمی در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی مشخص شود. 

اصلاح ساختار معیوب ارتقاء اعضای هیئت علمی

دکتر بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی گفت: این مصوبه خوب باید اجرایی شود. 

وی ادامه داد: در ساختار معیوب نمی‌توان مسئله را حل کرد، جذب، ارتقاء، حل مسئله و مقاله‌محوری همگی باید در آئین‌نامه جدید مورد توجه قرار گیرد. در وزارت بهداشت مشکل کمتری داریم چون موضوعات پژوهشی کاربردی‌تر هستند اما آئین‌نامه جدید باید نظام‌ها را جداگانه مورد بحث قرار دهد. 

وزیر بهداشت عنوان کرد: جذب هیئت علمی به‌صورت استخدام رسمی در دنیا منسوخ شده و همگی موقت هستند باید این موضوع در فرآیند جذب نیز دیده شود. 

دکتر عین اللهی همچنین خواستار ایجاد نظام جدیدی برای چاپ و انتشار مقالات شد. 

هدایت مقالات به سمت حل مسائل کشور

دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم نیز در این نشست عنوان کرد: بر مبنای تأکیدات مقام معظم رهبری مقاله‌محوری نباید به ارتقاء گره بخورد. 

وی عنوان کرد: وضعیت پیشرفت علمی کشور مناسب است، اما نیاز به تقویت دارد، مقالات در کشور باید به سمت حل مسئله هدایت شوند. 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین خواستار ایجاد نظام رتبه‌بندی بومی دانشگاه‌ها شد و گفت: باید مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها را دنبال کنیم، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه ارتقاء با وجود ابلاغ هنوز اجرایی نشده است. 

رئیس فرهنگستان علوم گفت: آئین‌نامه ارتقاء باید بر مبنای تفاوت رشته‌ها تدوین شود. در ادامه آئین‌نامه باید فرصت تحول و مرزشکنی در علم را ایجاد کند. 

در آئین‌نامه جدید نقش وتویی مقاله را کاهش دادیم

دکتر محمد سلیمانی، قائم مقام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درباره آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی که پیشنهاد این وزارتخانه است، گفت: در این آئین‌نامه نقش وتویی مقاله را کاهش دادیم، شاگردپروری، مرجعیت علمی، دیپلماسی علمی، ماندگاری اعضای هیئت علمی در رتبه‌های علمی را مدنظر قرار دادیم. 

وی ادامه داد: دوره استاد ممتازی را اضافه و استاد تمامی را دو مرحله‌ای خواهیم کرد. همچین تقویت متوازن رشد علمی را مدنظر خواهیم داشت. 

قائم مقام وزیر علوم در ادامه افزود: مسئولیت اجتماعی استاد، دانش‌پژوهی آموزشی، طراحی تولید محصولات آموزشی، استفاده از روش‌های آموزش مبتنی بر فناوری، نوشتن کتاب را در آئین‌نامه جدید مورد توجه قرار دادیم. 

توجه به ماهیت رشته‌ها در آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی

دکتر محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم تحقیقات و فناوری در این نشست بیان کرد: ایران ۲ درصد تولید علم دنیا را برعهده دارد و از ۹۸ درصد علم دنیا استفاده می‌کند و ما نیز از علم دنیا استفاده می‌کنیم. 

وی ادامه داد: درخیز جدید علمی باید طرح جدیدی داشته باشیم. رتبه علمی کشور را باید حفظ و تقویت کنیم، چراکه مقام معظم رهبری درباره کاهش رتبه علمی تذکر دادند، باید توجه داشته باشیم که رتبه علمی با مقاله بین‌المللی ایجاد می‌شود، بنابراین مقالات با کیفیت باید حفظ شوند، مقالات نباید ملاک ارتقاء باشد، باید اینها را به هم ارتباط دهیم. 

وزیر علوم تأکید کرد: باید انواع تحقیقات بنیادین، توسعه‌ای و ملی را مورد توجه قرار دهیم. همچنین لازم است ماهیت رشته‌ها مورد توجه قرار گیرد. آئین‌نامه باید واحد باشد اما برای رشته‌ها معیارهای سنجش متفاوت داشته باشد. 

دکتر زلفی گل گفت: مرتبط کردن مقالات با نیاز جامعه یکی از اولویت‌های ما در وزارت علوم است آنچنان که در پژوهانه دانشجویان دکتری آن را مدنظر قرار دادیم. 

وی ادامه داد: مرجعیت زبان فارسی به‌عنوان زبان علم نیز باید مورد توجه باشد. 

حجت الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز خواستار تحول در ساختار، سیاست‌ها و برنامه‌های کارگزاران شد. 

وی همچنین بر مأموریت‌گرایی و توجه به زبان فارسی در مرجعیت علمی تأکید کرد. 

دکتر شایق حقجو، رئیس مرکز توسعه و هماهنگی تحقیقات معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز گفت: اگر شاخص مقاله را برداریم افت می‌کنیم، باید تیمی رشد علمی جدید را تعریف کند و نظام جایگزین ایجاد کنیم تا درک مشترک در کشور به وجود آید. 

وی عنوان کرد: به‌زودی هوش مصنوعی نظام مقاله را تغییر خواهد داد که ما در معاونت علمی برای این تغییر آماده‌ایم. عدم تناسب ارتقاء با مسائل کشور

دکتر سید امیرحسین فقهی رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای نیز در این نشست عنوان کرد: یکی از مشکلات این است که ارتقاء نیروی انسانی تناسبی با مسائل کشور ندارد. 

وی ادامه داد: آئین‌نامه ارتقاء باید حس مفید بودن را منتقل کند، در این زمینه باید نظام موضوعات تعریف شود. 

رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای گفت: باید دو نوع آئین‌نامه داشته باشیم، تا تحقیقات بنیادین و بین‌المللی به برخی از اعضای هیئت علمی و تحقیقات ملی به برخی دیگر سپرده شود و هر یک از اساتید امتیاز مربوط به آن را دریافت کنند. 

دکتر ابراهیم سوزنچی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست اظهار کرد: در آئین‌نامه ارتقاء باید تناسب با حل مسائل کشور مد نظر قرار گیرد. باید کیفیت مقالات در نظر گرفته شود نه تعداد آن‌ها و شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای در زمینه ارتقاء اعضای هیئت علمی دارد که باید به آن توجه شود. 

وی ادامه داد: دانشگاه‌ها باید به نسل‌های مختلف دانشگاهی تقسیم‌بندی شوند و برای هرکدام آئین‌نامه جداگانه نوشته شود. 

در پایان جلسه دو نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های کشور به نمایندگی از گروهی از اعضای هیئت علمی کشور پیشنهادهایی را در زمینه آئین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی ارائه دادند تا در تصمیم‌گیری‌ها مورد توجه قرار گیرد. 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در انت‌ها عنوان کرد که این گزارش در ستاد علم و فناوری و میز تخصصی آئین‌نامه ارتقاء مورد ارزیابی قرار گیرد.