باید مشارکت نخبگان در حل مسائل کشور را محقق کنیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری سیزدهمین «همایش ملی نخبگان» با حضور قائم مقام بنیاد ملی نخبگان برگزار صبح امروز ۲۳ مهرماه برگزار شد.

«سیدسلمان سیدافقهی» قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در ابتدای این نشست بیان کرد: چله دوم انقلاب با بیانیه ای از سوی رهبر انقلاب همراه شد. ایشان در کاری تحقیقی و عمیق تحلیلی از گذشته و آینده انقلاب اسلامی ارائه دادند. اجرای این بیانیه امری لازم و واجب برای مسئولان و جوانان و آحاد جامعه است. نقطه ثقل بیانیه رهبر امید و امیدافرینی و بشارت به نسلی که می تواند شروع طلوع ولایت عظما باشد است. علم و پژوهش توصیه اول رهبر است و می فرمایند مطالبه عمومی من این است که این راه را همچون جهاد در پیش بگیرند و دشمن را که از تلاش شما بیمناک است ناکام بگذارید. در فرازی دیگر از بیانیه می فرمایند ما باید از قله های دانش عبور کنیم. ایشان حل مشکلات کشور را به کمک نسل جوان امکان پذیر می دانند.

سیدافقهی افزود: وقتی صحبت از تمدن نوین اسلامی می‌شود پیشگام فتح قله‌ها جوانان هستند. از بنیاد ملی نخبگان چنین نقشی انتظار می رود. افق ما در بنیاد به گونه‌ای قرار داده شده تا بتوان بیانات رهبر انقلاب را محقق کنیم که فرمودند راه زیادی تا قله نمانده و اینجا خستگی ممنوع است. باید زمینه سازی ظهور و تحقق فلسفه انقلاب اسلامی را ایجاد کنیم.

سیدافقهی با اشاره به سند راهبری بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: موظفیم برنامه‌هایمان را در تناسب با این سند تنظیم کنیم. بنیاد ملی نخبگان به بلوغی رسیده که بتواند در لایه بالاتری ایفای نقش کند. بنیاد باید مشارکت نخبگان در حل مسائل کشور را محقق کند. چنین امر تنها با اراده ما محقق نمی‌شود چراکه ما نهادی تسهیل‌گر، تنظیم‌گر و البته مطالبه‌گر است ما هم از نخبگان مطالبه می‌کنیم هم از مسئولان و حاکمیت. از نخبگان می خواهیم همت خود را به نقش آفرینی در حل مسائل کشور معطوف کنند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ضمن اشاره به رشد همه جانبه‌ کشور گفت: ما علاوه بر مطالبه گری وظایف واضحی داریم اما جز با دستگاه های اجرایی به ویژه وزرای؛ آنهایی که عضو هستند با بنیاد همکاری کنند. ما هیچ دستگاهی تعارض منافع نداریم. در هر ارگان و وزارتخانه ای ماموریت و موضوعی مربوط به نخبگان باشد بنیاد باید نقش آفرینی خود را انجام دهد. ما منتطر نمی مانیم دستگاه ها به سراغ ما بیایند ما سمت آنها می رویم اما خواهش می کنیم با ما همکاری کنند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان عنوان کرد: ما دنبال ایجاد طرح گفت و گوی نخبگان هستیم تا از همه نخبگان در هر حوزه ای بهره ببریم. نخبه علمی یکی از اقسام نخبگان است. نخبگان باید بدون واسطه پیشنهادات خود را به مسئولان ارشد کشور برسانند و این زمینه سازی اثرگذاری نخبگان در مسائل کشور را محقق می‌کند. ما برای نخبگان تسهیلگری می کنیم تا در قالب هیات های اندیشه ورز حل مسائل کشور را محقق کنند.

سیدافقهی تاکید کرد: یک بخش مشارکت در بخش اجراست. انجام پروژه های تحقیقاتی و اندیشه ورزی هر کدام می تواند زمینه مشارکت‌ نخبگان را افزایش دهد.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اظهار کرد: نخبه کسی لست که در کنار توانمندی های برجسته در حل مسائل کشور موثر باشد. علم باید نافع باشد. علوم پایه و بنیادین نیز نافع است به شرطی که رویکرد علم برای علم را دنبال نکند بلکه علم برای رفاه و آسایش بشر و رسیدن به هدفی که انبیا برای آن مبعوث شده اند را در نظر داریم. از نخبگان می خواهیم در طراحی برنامه های بنیاد حضوری و مجازی همراهی کنند.

سیدافقهی اضافه کرد: به زودی از سامانه اطلاعاتی نخبگان رونمایی می شود تا نخبگان در آن فضای مجازی ماموریت و پروژه دریافت کنند و تبادل ایده داشته باشند و پیشنهادات خود را بگویند. نسخه اول این سامانه در فرایند ثبت نام نخبگان برای دیدار با رهبری استفاده شد.

سیدافقهی گفت: یکی از مشکلات جدی بنیاد نخبگان این بود که به صورت لحظه ای نمی‌توانستیم فضای نخبگانی را رصد کنیم. با این طرح های جدید می توانیم لحظه ای فضای نخبگان را رصد کنیم و اگر بخواهیم آمار مهاجرت نخبگان یا گردش نخبگانی و.... را گزارش بدهیم این کار را بهتر می توان پیش برد.

او افزود: در همه دنیا شایسته سالاری موضوعی بنیادین است و باید فضایی باشد تا نخبگان گلچین شده از بین بهترین ها را بشناسیم و در بستر فضایی که از دوره دانش آموزی شروع می شود و تا دانشگاه و تبدیل به عنصر علمی شدن ادامه دارد. در این طرح هر نخبه پرونده ای جامع و طولانی مدت خواهد داشت و انتخاب ما دیگر بستگی به آزمون کنکور نخواهد بود و عدالت بهتر پیاده خواهد شد.  بخشی از استعدادهای کشور در رادار شناسایی بنیاد شناخته نمی شوند. مانند استعدادهای مناطق محروم.

سیدافقهی از اهمیت طرح شهاب گفت و اضافه کرد: مردمی سازی به معنای ایجاد کانون های مردمی نخبه پرور است. مدل تربیت نخبگان را در بستر کانون مردمی تدوین گردیم. بیش از ۲۷ سال است که کانون نخبگانی توسط عده ای شکل گرفته که حداقل امکانات را هم نداشتند و در مناطق جنوبی کشور کار کردند و موجب کسب مدال های رنگارنگ برای کشور توسط مستعدان شدند. در واقع این افراد تربیت داده شدند و فقط بحث تعلیم نبود و مدال های خود را ۵ دوره به امام خود و نایب امام زمان هدیه دادند و در کتاب میزان تجربیات آنها بیان شد.

سیدافقهی افزود: وقتی دانش آموز مستعد مدرسه را تمام کرد عدالت آموزشی به معنای واقعی خود نزدیک می شود. مردمی کردن جریان نخبه پروری در افزایش عدالت آموزشی و دسترسی همه افراد به امکانات موثر خواهد بود و دیگر پدیده کنکور و آسیب هایی که دارد، مواجه نخواهیم بود. می توانیم از این طریق کنکور را کم کم  کنار بگذاریم و روند عادلانه ای ایجاد شود که نیاز به همکاری آموزش و پرورش دارد.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: در دوران دانشگاهی طرح شتاب را داریم که با طرح شهاب در ارتباط است. تکثر طرح هایی که تا به حال در بنیاد بوده نیازمند ایجاد پیوست است. ما منکر اثرگذاری بیش از ۴۰ شیوه نامه و آیین نامه هایی که تا به داشتیم، نیستیم. آنها حتما لازم بوده است. ما باید نخبگان چند بعدی تربیت کنیم. طرح شتاب به وسیله تشکل های دانشجویی و اساتید مبرز و نخبه یاران در راستای همین هدف اجرا می شود. این طرح سه راس دارد؛ از این به بعد محور همه برنامه های بنیاد ملی نخبگان در دانشگاه، اساتید هستند. چرا که آنچه در دانشگاه ثابت است و هر سال تنومند تر می شود، استاد است.

سیدافقهی اظهار کرد: کانون‌های تربیتی دانشگاه که  بتوانند برنامه های بنیاد را اجرا کنند همکار خود می دانیم. نخبه یاران همان دانشجویان سال بالایی هستند که واسطه گر دانشجویان جدید و اساتید باشند و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این کار می توانند نقش آفرین باشند.

او با بیان اینکه میزان مهاجرت نخبگان بیشتر از میزان واقعی توسط رسانه ها و دستگاه پروپاگاندا اعلام می شود گفت: نیاز داریم رصدخانه ملی در بنیاد ملی نخبگان داشته باشیم که آمارها را احصا و تبدیل به گزارشات حاکمیتی کنند.  آمارها می‌گوید مهاجرت نسبت به قبل در حوزه‌های پزشکی و پرستاری تا دو برابر افزایش یافته است اما عمده این مهاجرت‌ها ریشه اقتصادی دارد. بحث اقتصادی یک معلول است اگر به نخبگان فرصت بروز و ظهور در جامعه بدهیم دیگر بحث اقتصاد برای او معضل آنچنانی نخواهد بود. ‌وقتی نخبه حمایت مالی نمی‌شود و زمینه بروز در جامعه ندارد فکر می‌کند چرا باید در کشور بماند؟ اگر رویکرد پیشرفت در نطر گرفته شود مسئله حل خواهد شد.

او گفت: مهاجرت مانند عارضه تب است و مانند یک عفونت موجب تب می‌شود و تا عفونت رفع نشود تب پایین نمی‌آید. استفاده از نخبگان، عفونت و عارضه را حل می‌کند و این مسئله‌ای است که نیاز  به تدبیر دارد. دولت در تلاش است و رییس جمهور بالغ بر ۲۰ ابلاغیه برای بکارگیری نخبگان صادر کرده است.

سیدافقهی گفت: دایره اطلاعات فعلی ما می‌گوید هم اکنون ۶۳ هزار نفر نخبه در کشور داریم که این آمار فقط شامل دانشجویان می‌شود. طیفی از بین دانش آموزان که باید در طرح شهاب لحاظ می شدند و آنهایی که حالا دیگر استاد شده‌اند در این آمار لحاظ نشده است. باید طرحی ارائه کنیم که نخبگان از دوره دانش آموزی مسائل کشور را بشناسند و در انتخاب رشته به آن توجه داشته باشند.

قایم مقام بنیاد ملی نخبگان عنوان کرد: تبی ایجاد شده که ۹۰ درصد رتبه های زیر ۱۰ رشته ریاضی یا مدال آوران می خواهند در آینده در رشته مهندسی کامپیوتر بخوانند. درست است که هوش مصنوعی مطرح است  و نیاز کشور است اما آیا همه نخبگان ما باید به رشته کامپیوتر بروند؟ یا این فقط یک تب است که زمانی در رشته برق و... بود؟ باید آسیب شناسی شود و ببینیم چرا هدایت تحصیلی درست اتفاقا نیفتاده است.

سیدافقهی افزود: سرمایه های ما فقط نفت نیست، نخبگان سرمایه ما هستند.  نفت سرمایه زیر زمینی ماست و اقتصاد ما را سرمایه های زیر زمینی تامین می کنند اما اگر از نخبگان درست استفاده شود دیگر لازم نیست خام فروشی کنیم.

او گفت: اینکه آقایان روی کار بیایند و بعد لهجه کل یک وزارتخانه عوص شود و قطاری از آدم‌هایش را باخودش بیاورد، کار درست نمی شود البته قرار نیست همه نخبگان جذب دولت بشوند و می توانند در بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان جذب شوند و معاونت علمی ریاست جمهوری نیز کارهای مهمی کرده است‌.

سیدافقهی در خصوص تشکیل رصدخانه مهاجرت تاکید کرد: پیشنهادی به معاون اول رئیس جمهور دادیم و گفتیم رصدخانه ملی مهاجرت تشکیل شود و دبیرخانه آن در بنیاد ملی نخبگان باشد، اما به شورایی فرا دستگاهی نیاز دارد و می توان از نهادهایی که آمار اشتغال و مهاجرت و تحصیل نخبگان را دارند کمک گرفت و داده ها یک جا جمع شود. شاید حتی لازم باشد نهادهای امنیتی و اطلاعاتی هم در این شورا عضو شوند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان افزود: مثلا سازمان امور دانشجویان که ترجمه مدارک دانشجویانی که مهاجرت یا مهاجرت معکوس می‌کنند را دارد یا پلیس گذرنامه و نهادهای امنیتی و اطلاعاتی که داده‌های خاص خود را دارند همه آماری دارند که رسوب کرده و می توانند یک جا جمع شوند. ما پیشنهاد دادیم و گفتیم می توان شورایی ساخت که معاون اول رئیس جمهور رئیس آن شورا و معاون علمی رئیس جمهور ناطر بر شورا باشد.

دبیرخانه این رصدخانه نیز می تواند در بنیاد ملی نخبگان مستقر شود و وظیفه آن بررسی آمار و تولید گزارش برای مسئولان بالادستی شود.

او اصافه کرد: بخشی از این آمار طبیعتا محرمانه خواهد بود مثل هر کشوری، اما بخشی از آن منتشر می شود. این خلا قبلا وجود داشت و از جنس کارهای حکمرانی است. وقتی تهیه آمار مهاجرت را به بستری خصوصی واگذار کنیم و گزارش هایی منتشر شود، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟ و حاشیه ای که مدتی قبل از سوی رصدخانه دانش شریف ایجاد شد نتیجه همین مسئله بود.

سیدافقهی ضمن تاکید به اینکه بنیاد هنوز بعد از ۱۸ سال ساختار مصوب در سازمان اداری استخدامی ندارد گفت: فعلا تشکیل شورای راهبردی رصدخانه در حد پیشنهاد است و قرار است یک دبیرخانه که کارهای میدانی رصدخانه را دنبال می کند شکل بگیرد و شورای راهبردی فرادستگاهی زیر نظر معاون اول رییس جمهوری تشکیل شود.  نزدیک به کمتر از ۱۰ روز است که چنین پیشنهادی را ارائه کرده ایم و رویکرد ما این بود که دیگر نمی توانیم با رصدخانه مهاجرت دانشگاه صنعتی شریف همکاری کنیم. در واقع می توانیم همکاری هایی داشته باشیم، ولی به نظر ما نمی‌توان احصای آمار مهاجرت را برون سپاری کرد بخصوص در مورد مهاجرت که حساس است و یک گزارش بی‌موقع می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.

سیدافقهی اظهار کرد: یک گزارشی در دانشگاه استنفورد گروه ایران ۲۰۴۰ کار شده که آمارش مربوط به سال ۲۰۱۸ است و گفته آمار کل مهاجرت‌ها در ایران متناسب با جمعیت اول انقلاب یک و نیم درصد بوده و حالا به ۴ درصد رسیده اما نکته مهم این است که ۴۰ درصد از این آمار ۴۰ درصدی مهاجران موقت هستند که به کشور برمی‌گردند و برای دوره دیدن و تحصیل و ... مهاجرت کرده‌اند. در واقع از ۴ درصد آمار مهاجرت ۴۰ درصد افراد مهاجرت موقت داشته‌اند پس نباید از چنین آماری بحران ساخت‌.