پیش‌بینی ثبت‌نام یک میلیون و ۷۰۰ هزار کلاس اولی در مهر ۱۴۰۲/ تخصیص۱۰۰ میلیون به هنرستان‌هایی که برای استثنایی‌ها رشته‌ جدید ایجاد کنند

«حمید طریفی حسینی» رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد پروژه مهر با بیان اینکه این پروژه طرحی بسیار بزرگ در سطح آموزش و پرورش است، اظهار کرد: معمولا از اردیبهشت ماه و پیش از سال تحصیلی جدید پروژه شروع می‌شود و در طول سه ماه تابستان تمهیدات لازم برای بازگشایی مدارس در مهرماه را انجام می‌دهیم. 

به گفته طریفی حسینی متناظر با ستاد پروژه مهر در وزارتخانه ستادی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی تشکیل شده و معاون آموزشی، پرورشی و توانبخشی سازمان مسئول این ستاد است و چند کمیته هم دارد. او در این رابطه تصریح کرد: کار اساسی ما در پروژه مهر، مسائل جاری مدارس استثنایی است تا آماده پذیرش دانش آموزان شوند. تفاوت پروژه مهر سال جاری با دوره‌های قبل در این است که برنامه‌های تحولی در حوزه آموزش و تشخیص و توانبخشی را در قالب پروژه مهر انجام می‌دهیم. یکی از موارد ساماندهی مربوط به نیروی انسانی است؛ به جای اینکه فقط بخواهیم تخصیص نیرو به کلاس‌های موجود را انجام دهیم، امسال قرار است افزایش پوشش تحصیلی و جذب بازماندگان از تحصیل را به عنوان یک برنامه اساسی در سازمان دنبال کنیم. 

رئیس آموزش و پرورش استثنایی کشور افزود: اگر بخواهیم این هدف محقق شود، اولین قدم شناسایی این دانش آموزان استثنایی در مناطقی است که تا به حال کلاس یا مدرسه ویژه آن‌ها نداشته‌ایم. به عنوان نمونه سال گذشته، در یازده شهرستان استان سیستان و بلوچستان مدرسه یا حتی کلاس برای دانش آموزان استثنایی نداشتیم و با همکاری‌های صورت گرفته، دانش آموزان در این مناطق شناسایی شده و فضاهایی نیز شکل گرفته و امسال در پروژه مهر علاوه بر تامین فضای مورد نیاز و شناسایی دانش آموزان، نیروی انسانی مورد نیاز را هم با توجه به این افزایش ظرفیت کلاس و مدرسه و دانش آموز تخصیص خواهیم داد. 

رئیس آموزش و پرورش استثنایی کشور ادامه داد: امسال در دوره متوسطه رشته‌های کاربردی مبتنی بر مطالعات آمایشی و اقتضائات زیست بوم مناطق خواهیم داشت و در هنرستان‌های کاردانش استثنایی، رشته‌ها را مورد بازنگری قرار می‌دهیم. برای بازنگری و راه اندازی رشته‌های جدید، نیاز به معلمانی داریم که متناسب با این نیازهای تازه به کارگیری شوند. معلمان قبلی طبیعتا نمی‌توانند در رشته تازه‌ای که تعریف می‌کنیم، تدریس کنند پس ما به نیروهای انسانی متخصص نیاز داریم. در حقیقت امسال، در مدارس متوسطه استثنایی، برحسب رشته‌های جدیدی که تعریف می‌کنیم، بازمهندسی نیروی انسانی انجام می‌شود. 

طریفی حسینی اضافه کرد: در دوره متوسطه استثنایی، روی پوشش تحصیلی دانش آموزان هدف‌گذاری کرده ایم؛ ارتباطاتی با معاونت زنان ریاست جمهوری نیز شکل گرفته و امیدواریم بتوانیم تحولات خوبی در این بستر داشته باشیم. زمان انجام این کارها هیمن حالاست و باید در این تابستان نیروی انسانی و فضا تامین شود تا مهرماه قابلیت اجرا داشته باشند. 

او با بیان اینکه بحث هدایت تحصیلی دانش آموزان استثنایی نیز نسبت به سال‌های قبل تغییر کرده و مدل جدیدی از هدایت تحصیلی اجرا می‌شود، گفت: در نوع تازه هدایت تحصیلی، هم استعداد دانش آموزان استثنایی، شرایط مدرسه و اقتضائات محیط بومی مدنظر قرار گرفته است. سال گذشته قرار شد در برخی مدارس دو یا سه رشته جدید اضافه شود. به طور مثال برای رشته‌های امور اداری یا باغبانی و کشت گیاهان آپارتمانی تقاضا زیاد شده و مدارس اگر نیاز به کارگاه یا مواد مصرفی دارند، کافیست که به ما اعلام کنند و محدودیتی برای آن‌ها وجود ندارد. قرار است حداقل در ۱۰۰ هنرستان، رشته‌های جدید ایجاد کنیم و از نظر تامین اعتبار، بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان می‌توانیم به آن‌ها کمک مالی کنیم. 

طریفی حسینی عنوان کرد: در هنرستان‌های استثنایی کشور، ۳۶ رشته مختلف وجود دارد که این رشته‌ها باید توزیع شوند. یعنی اگر هنرستانی تا به حال رشته باغبانی نداشته، از حالا به بعد می‌تواند درخواست بدهد و رشته‌های تازه‌ای اضافه کند. 

بر اساس گفته رئیس آموزش و پرورش استثنایی کشور در دوره پیش دبستانی استثنایی، یکی از کارهای تحولی، افزایش پوشش تحصیلی است. او در این رابطه گفت: تحصیل در دوره پیش دبستان استثنایی، اهمیت زیادی دارد و سن طلایی بچه‌ها برای مداخله بهنگام در این دوره است و اگر در این دوره آموزش و شناسایی وضعیت دانش آموزان مناسب باشد، در مقطع دبستان استثنایی، کار با بچه‌ها راحت‌تر می‌شود. ما در دوره پیش دبستان استثنایی هم به دنبال تخصصی کردن فضا هستیم و هم محتوای آموزشی خاصی برای این دوره طراحی و تعریف کرده‌ایم. ضمن اینکه باید برای مدرسه پیش دبستانی کد سازمانی تعریف و نیروی انسانی نیز برای این مقطع تخصیص داده شود. همه این کارها در قالب پروژه مهر در حال انجام است. 

طریفی حسینی ادامه داد: پروژه‌های ناتمام آموزش و پرورش استثنایی باید هرچه زودتر به اتمام برسند و در این زمینه رابطه خوبی هم با سازمان نوسازی مدارس داریم. در استان‌ها اولویت بخشی کرده‌ایم و امسال از نظر فضای فیزیکی هیچ مشکلی نخواهیم داشت، اما در زمینه تشخیص و توانبخشی، «مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله بهنگام» ایجاد شده که هم نیروی انسانی هم فضای فیزیکی لازم را دارند.

معاون وزیر آموزش و پرورش ضمن تاکید بر اینکه نیروهای انسانی مراکز جامع از بین افرادی که با آموزش و پرورش استثنایی همکاری دارند انتخاب می‌شوند، توضیح داد: این افراد لازم است حتما استخدام رسمی آموزش و پرورش باشند و حداقل مدرک فوق لیسانس در رشته‌های مرتبط مانند روانشناسی و مشاوره و… را داشته باشند و در دوره‌های مهارتی نیز شرکت کنند. در هر منطقه آموزشی کشور باید حداقل یک مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله بهنگام ایجاد شود که کار سنجش بدو ورود هم انجام دهند. 

رئیس آموزش و پرورش استثنایی کشور افزود: سنجش بدو ورود برای بچه‌هایی که مهر ماه سال ۱۴۰۳ قرار است وارد مدرسه شوند از مهرماه ۱۴۰۲ در مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله بهنگام شروع می‌شود. این مراکز هم کار سنجش را انجام می‌دهند هم کودکانی که اختلال یادگیری، بیش فعالی، دیرآموزی و اختلالات هیجانی-رفتاری دارند را شناسایی می‌کنند و این مراکز خدمات لازم را به آن‌ها ارائه می‌دهند. 

رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با بیان اینکه بحث ثبت نام دانش آموزان استثنایی میان پایه صورت گرفته، اظهار کرد: ما فقط منتظر ثبت نام کلاس اولی‌هایی هستیم که در طرح سنجش سلامت شناسایی می‌شوند. 

معاون وزیر در خصوص طرح سنجش سلامت ورودی‌های مهر ۱۴۰۲ نیز اظهار کرد: سنجش سلامت کلاس اولی‌ها تمام شده و از گروه هدفی که به عنوان دانش آموز کلاس اول پیش بینی کرده بودیم، سنجش سلامت حدود ۴۰ هزار کلاس اولی دیگر، آن هم به صورت پراکنده در کشور باقی مانده باشد. پیش بینی ما این است که حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در کلاس اول ابتدایی ثبت نام کنند. 

او افزود: سنجش سلامت مقدماتی انجام شده و تعدادی ارجاعات صورت گرفته که از نظر هوشی، بینایی، شنوایی یا ویژگی‌های جسمی حرکتی به بخش‌های تخصصی ارجاع داده شده‌اند و در مورد بخش زیادی از آن‌ها تشخیص تخصصی انجام داده‌ایم، ولی هنوز تست‌های تخصصی‌تر مانده و تا اواسط مرداد ماه این قسمت نیز تعیین تکلیف می‌شود و همزمان با این کار، سنجش سلامت حدود ۴۰ هزار کلاس اولی که باقی مانده نیز تمام می‌شود. 

در ادامه طریفی حسینی در مورد زیباسازی و بهسازی مدارس استثنایی در طرح شهید عجمیان نیز بیان کرد: همین حالا حدود ۴۰۰ مدرسه از بین حدود ۱۷۵۰ مدرسه ما به همت گروه‌های جهادی در حال زیباسازی و بهسازی هستند. 

او در مورد توزیع کتب درسی مدارس استثنایی نیز برای سال تحصیلی جدید نیز گفت: ثبت سفارش اکثر دانش آموزان میان پایه ما انجام شده و فقط ثبت سفارش کتب درسی پایه‌های ورودی مانند پایه اول ابتدایی، هفتم و دهم باقی مانده به این علت که هنوز تعیین تکلیف نشده‌اند و برخی کارهای سنجش تخصصی دانش آموزان انجام نشده است. ما حتی در ثبت سفارس کتب درسی میان پایه‌ها از مدارس عادی نیز جلوتر هستیم. 

طریفی حسینی تاکید کرد: در تابستان ۱۴۰۲ دوره‌های حضوری قوی برای معلمان استثنایی برگزار می‌کنیم و آموزش به معلمان دارای دانش‌آموز اوتیسم به صورت حضوری طراحی شده و ۸۰۰ مدرس منطقه‌ای تربیت کرده‌ایم که قرار است به معلمان دوره ابتدایی که حدود ۳۵۰ هزار نفر هستند آموزش دهند تا اختلالات یادگیری در دانش آموزان را بهنگام تشخیص دهند. این معلمان در مدارس عادی درس می‌دهند و به این دلیل که دانش آموزان دارای اختلال یادگیری، نقص توجه و بیش فعالی و دیرآموز در مدارس عادی درس می‌خوانند، ضرورت دارد که معلمان مدارس عادی نسبت به این دانش آموزان و شرایط آن‌ها آگاه باشند و ویژگی‌های آن‌ها را بدانند. 

طریفی در ادامه افزود: بخشی از مداخلات بهنگام توسط معلم در یک مدرسه عادی انجام می‌شود و اگر پس از انجام مداخله، نتیجه مطلوب حاصل نشد، آن وقت می‌توانند دانش آموز را به مراکز تخصصی ارجاع دهند. 

او در مورد احتمال واگذاری خدمات مربوط به سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی از سوی شهرداری به شرکت‌های خصوصی توضیح داد: قانون حمایت از حقوق معلولین بحث ایاب و ذهاب رایگان، ایمن، در دسترس و مناسب‌سازی شده از سوی شهرداری را مطرح کرده است و انتظار ما نیز همین است که شهرداری مسئولیتی که برعهده‌اش گذاشته شده را به خوبی انجام دهد. ما تلاش می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم در بیشتر شهرها، بخصوص شهرهای بزرگ‌تر که شهرداری‌ها توان انجام این کار را دارند، ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی را برعهده بگیرند. 

طریفی حسینی یادآوری کرد: مهم این است که سرویس دانش آموزان استثنایی به کمک شهرداری‌ها انجام شود؛ حالا شهرداری این اقدام را به شرکت خصوصی و پیمانکاران خود واگذار می‌کند یا خیر، تصمیم خودشان است. ما فقط می‌خواهیم شهرداری متولی حمل و نقل دانش آموزان استثنایی باشد و با هماهنگی‌هایی که صورت گرفته، خیلی از مراکز استان‌ها و شهرداری‌ها در شهرهای گوناگون، پیگیر موضوع هستند و نامه‌ای نیز از وزارت کشور به تمام استانداری‌های کشور ارسال شده و در آن نامه تاکید کرده‌اند که برای حمل و نقل دانش آموزان استثنایی برنامه ریزی شایسته‌ای صورت بگیرد و در منابع مالی ۱۴۰۲ نیز موضوع مذکور دیده شده بود. 

معاون وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: در همین راستا، شهرداری‌های شهرهای بزرگ می‌توانند تا سقف ۱۸ هزار میلیارد تومان بابت توسعه ناوگان حمل و نقل درون شهری و ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی اوراق مشارکت منتشر کنند. قانون گذار امکانات متعددی در اختیار شهرداری‌ها قرا داده تا بتوانند شرایط مناسبی را برای رفت و آمد دانش آموزان استثنایی ایجاد کنند. 

طریفی حسینی در آخر خاطرنشان کرد: تاکید مقام عالی وزارت این بود که تمهیدات و مقدمات مهرماه را انجام دهیم و در مرداد ماه کارهای اساسی پروژه مهر را به اتمام برسانیم و مدارس به جای درگیری در زمینه خدمات و پشتیبانی و… بیشتر درگیر مسائل محتوایی شوند و مبالغ خوبی هم در تابستان به مدارس داده می‌شود که کارهای خود را پیش ببرند و شهریور ماه مدیران مدارس فقط درگیر کارهای آموزشی باشند.