ارزش مرتع در درآمد ناخالص ملی لحاظ نشده است/ رویشگاه توتیای شازند باید ذخیره‌گاه شود

به گزارش ایلنا به نقل از مرکز اطلاع‌رسانی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، ترحم بهزاد در دومین جشنواره روستایی حفاظت و توسعه گیاه دارویی توتیا که در روستای قلعه‌چی علیای شهرستان شازند استان مرکزی برگزار شد، اظهار کرد: گیاه پامچال طناز یا پامچال جویباری در بین مردم محلی به نام گیاه توتیا معروف است.

وی با بیان اینکه این گیاه منحصربه فرد بوده و تنها در چهار استان مرکزی، کردستان، آذربایجان غربی و همدان در رشته کوه‌های زاگرس رویش دارد، گفت: گیاه توتیا در استان مرکزی تنها در روستای قلعه‌چی شهرستان شازند رویش دارد و لازم است این منطقه به ذخیره گاه تبدیل شود، چراکه نحوه، میزان و زمان بهره‌برداری این گیاه برای سازمان بسیار اهمیت دارد و باید در حفظ و احیای آن کوشا بود.

بهزاد تصریح کرد: برخی تصور می‌کنند، با از ریشه خارج کردن این گیاه می‌توانند آن را در حیاط منزل بکارند و رشد دهند، در حالی که این اقدام عملا باعث نابودی گیاه می‌شود. این گونه، در اردیبهشت‌ماه و فقط برای ۱۰ تا ۱۵ روز رویش دارد و با ارتفاعی بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتری و گل‌های صورتی و بنفش، در نقاط مرطوب که آبراهه جریان دارد، رشد می‌کند.

وی با تاکید بر این که گیاه توتیا برای درمان چشم کاربرد دارد، افزود: ارزش این گیاه به قدری است که باید در حفظ و نگهداری آن کوشا بود.

مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به کارکرد ۱۷گانه مراتع در سطح ژکشور، بیان کرد: مرتع فقط محلی برای تولید علوفه و چرای دام نیست، بلکه کارکردهای متنوعی دارد. در درآمد ناخالص ملی، ارزش مرتع لحاظ نشده است و باید در این راستا تجدیدنظر صورت گیرد. 

بهزاد اضافه کرد: با توجه به گستردگی مراتع در کشور، حفظ آنها بدون حضور، همکاری و مشارکت مردم، میسر نیست و درخواست می‌شود که ادارات کل منابع طبیعی استان‌ها و شهرستان‌ها برای مشارکت مردم در حفظ این ظرفیت و انفال و گونه‌های خاص، برای نسل آتی اقدام کنند، زیرا اگر روند موجود استفاده از مراتع ادامه یابد، شاید تا ۱۵ سال آینده مرتعی در اختیار نباشد، در حالی که نسل آینده نیز نسبت به این مراتع محق هستند.

وی تصریح کرد: باید به منظور تقویت پوشش گیاهی و معیشت جوامع محلی در راستای جلوگیری از فرسایش خاک و روان‌آب حساس بود، خوشبختانه بندهای آبخیزداری به تقویت سطح آب سفره‌های زیرزمینی کمک می‌کنند، البته فرونشست‌های رخ‌داده به دلیل عدم مدیریت و عدم استفاده درست از سطح آب‌های زیرزمینی و عرصه‌های طبیعی است.

بهزاد بیان کرد: در سال‌های گذشته، سازمان، مرتع را به عنوان تامین‌کننده علوفه و محلی برای چرای دام قلمداد می‌کرد، اما در سال‌های اخیر به منظور حفظ معیشت مردم، منابع پایه، ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی، در راهنمای فنی اجرای طرح‌های مرتعداری ۱۱ مورد دیده شده است که یکی از این موارد، مسئله گردشگری و بوم‌گردی در داخل طرح‌های مرتعداری است، همچنین در مراتع موضوعاتی چون زنبورداری، پرورش ماکیان و ... دنبال می‌شود.

وی اضافه کرد: ۸۶۰ هزار تن سرانه مصرف گوشت قرمز کشور است که ۴۶۰ هزار تن معادل ۵۰ درصد گوشت ارگانیک از این مراتع تامین می‌شود.

بهزاد با تاکید بر لزوم حفظ خاک با حفاظت از مراتع اظهار کرد: برای تولید یک سانتیمتر خاک ۱۰۰ تا ۸۰۰ سال زمان نیاز است و در صورت بارش باران شدید و کوتاه و نبود پوشش گیاهی، چندین تن خاک جابه‌جا می‌شود. در حال حاضر فرسایش خاک در ایران چندین برابر کشورهای توسعه‌یافته است.

وی با اشاره به این که افت بارش‌ها ارتباط مستقیمی با کاهش پوشش گیاهی و در نهایت فرسایش خاک دارد، گفت: میانگین بارش در جهان ۸۳۰ میلیمتر است، در حالی که ایران با ۲۴۰ میلیمتر یک سوم بارش دنیا را دارد و امسال نیز نسبت به دراز مدت ۲۰ درصد کاهش بارندگی رقم خورده است و این امر قطعا کاهش سطح پوشش گیاهی و به دنبال آن کاهش علوفه در مراتع و کاهش گیاهان دارویی را رقم می‌زند.