از ادعای تعطیلی معاونت امور جوانان تا فراموش شدن مسائل قشر جوان

«معاونت امور جوانان مامور به رصد مسائل جوانان و پیگیری آن‌ها از نهادهای مسئول و موظف به زمینه‌سازی برای رشد اجتماعی و هویتی نسل جوان است.» این نخستین توئیت «وحید یامین‌پور» پس از رسیدن به جایگاه معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان است و طبیعتا نقش کلیدی و یکی از نهادهای اصلی در رسیدگی به مشکلات و مسائل جوانان ایرانی همین معاونت است که می‌تواند در تعامل با سایر دستگاه‌های ذیربط مشکلات حوزه جوانان کشور را به موقع شناسایی و حل کند. هرچند برخی معتقدند ادغام دستگاه متولی حل و فصل امور جوانان در دستگاهی با محوریت تربیت بدنی، باعث شده مسائل اساسی جوانان زیر سایه حواشی ورزش قرار بگیرد و از پرداختن به موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قشر جوان غافل شویم. برای بررسی و ارزیابی عملکرد معاونت امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان، با محمدمهدی تندگویان، احمد عبادی و شهریار حیدری گفت‌وگویی داشتیم که مطلب پیش رو شرح این گفت‌وگوست. 

 برنامه‌های معاونت امور جوانان اعلام نشده است

«محمد مهدی تندگویان» معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در دولت دوازدهم در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد عملکرد فعلی معاونت جوانان بیان کرد: به نظر می‌رسد کسی از خروجی کار این معاونت به صورت شفاف خبر ندارد و بر این اساس، مدل مطالبه‌گری جامعه هدف و مخاطبان این دستگاه و مردم نمی‌تواند مشخص باشد. 

او تصریح کرد: ما در زمانی که مسئولیت این سازمان را برعهده داشتیم، سعی می‌کردیم سیاست‌های خودمان را از مبادی اطلاع‌رسانی در اختیار همگان قرار دهیم و اگر بحث ایجاد تشکل ها، دفاتر مشاوره ازدواج و… وجود داشت، قطعا آن را اعلام می‌کردیم. من در حال حاضر از سیاست‌های معاونت جوانان بی‌خبر هستم و فکر نمی‌کنم اطلاعاتی در خصوص ریل‌گذاری، آینده نگری و برنامه‌های آن اعلام شده باشد که برمبنای آن اعلام مطالبات کنیم. اگر می‌دانستیم برنامه چیست، می‌توانستیم بگوییم چقدر در اهدافش موفق شده یا نشده است. حداقل در حال حاضر اطلاعی از سمت و سوی سیاست‌گذاری‌های این معاونت ندارم و نمی‌توانم قضاوت کاملی داشته باشم. 

تندگویان در ادامه تاکید کرد: یک سری برنامه‌ها در چنین معاونتی متداول است به عنوان مثال در خصوص پرداخت وام ازدواج به جوانان، چه این معاونت باشد چه نباشد، بانک‌ها کارشان را انجام می‌دهند و در نهایت این معاونت نوعی رصد و پایش روی این کار خواهد کرد، اما مواردی وجود دارد که می‌توان خط کش‌گذاری کرد و عملکرد این معاونت را پایش کرد که از این سیاست‌ها خبر نداریم و به همین دلیل نمی‌توانیم نظر و قضاوتی داشته باشیم. 

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در دولت دوازدهم اضافه کرد: به نظر می‌رسد امروز مدل سیاست‌گذاری دوران ما تقریبا تعطیل شده است؛ ما بحث افزایش تشکل‌ها و NGO‌ها و انتخابات سالیانه ملی داشتیم که با حضور معاون اول رئیس جمهور و برخی اعضای کابینه هم برگزار می‌شد. ما سعی کرده بودیم تشکل‌های جوانان را به استقلالی برسانیم که شخصیتی مستقل در دولت و سیاست‌گذاری‌های دولتی داشته باشند و در حوزه جوانان به فعالیت و پویایی برسند. در حال حاضر اثری از این رویکردها نمی‌بینم و شاید سیاست کلی این معاونت به سمتی رفته است که لازم دانسته‌اند نگرش جدیدی داشته باشد که آن را هم نمی‌دانیم.

تندگویان با اشاره به دفاتر مشاوره‌ای که در دولت دوازدهم در سازمان امور جوانان تشکیل شده بود، توضیح داد: ما به دنبال افزایش تعداد دفاتر و امکان دسترسی همه جوانان به این دفاتر مشاوره بودیم و خدمات مشاوره‌های رایگانی برای قبل و بعد از ازدواج راه اندازی کرده بودیم که امروز اخباری از این فعالیت‌ها هم نداریم.

او مدعی شد: به نظر می‌رسد بیشتر به سمت دفترهای همسریابی و… رفته‌اند. در دوره‌ای که من روی کار بودم صد در صد با این دفاتر همسریابی مخالفت می‌کردم و این دست سیاست‌ها را دنبال نمی‌کردیم. 

سیاست‌های امور جوانان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد

او افزود: به نظر می‌رسد سیاست‌ها تغییر کرده و حتی این تغییرات هم اعلام نمی‌شود و نمی‌توان مطالبه‌ای هم کرد. ضمن اینکه به طور کلی حوزه جوانان بسیار پردردسر و پرمشغله است. بحث اشتغال و ازدواج امروز از چالش‌های ماست و از چند سال پیش من هشدارهایی در خصوص فرزندآوری داده بودم و اعتقاد داشتم به سمت کاهش فاجعه‌آمیز فرزندآوری می‌رویم که رفتیم. عملا هیچ کدام از قانون‌هایی که مجلس مصوب کرد مانند قانون جوانی جمعیت و… کمکی به بهبود اوضاع فرزندآوری نکرده است و به شکل وحشتناکی آمار کاهش موالید را داریم. در کنار این مشکل، بحث طلاق در کشور نیز آن چنان تغییری نداشته و حتی رو به افزایش نیز بوده است. ازدواج هم با افزایش وام‌ها و… تا حدی شکل گرفته است، اما تغییرات آن چنان نیست که بتوان در موردش نظر خاصی داد. 

این عضو شورای شهر در دوره چهارم عنوان کرد: خاطرم هست در زمانی که مسئولیت داشتم، در بحث اشتغال، وام‌ها و توسعه‌های کارگاهی، توافق با بانک قرض الحسنه رسالت، کارآفرینی امید و… را دنبال می‌کردیم و توسعه اشتغال ما مشخص بود و با تعداد معلومی انجام می‌شد و همین طور بحث سرباز مهارت را دنبال می‌کردیم ضمن اینکه مرتبا پاسخگو بودیم و در تعامل با رسانه ها، اطلاعاتی از کارهایی که در دست داشتیم ارائه می‌کردیم. به این دلیل که اطلاعات فعلی ما از فعالیت‌های معاونت جوانان فعلی کافی نیست، نه می‌توان عملکرد آن‌ها را رد کرد و نه تاییدشان کرد و نظر خاصی نمی‌توان داد. ما هم مثل بقیه افراد در نسبت با اطلاع از کارکرد این معاونت، در هاله‌ای از ابهام قرار داریم. 

خروجی جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان چیست؟

تندگویان خاطرنشان کرد: در تماس‌هایی که گاهی از سوی برخی اعضای ستادها در استان‌ها با من گرفته می‌شود، دوستان گلایه‌مند هستند و می‌گویند شتابی که معاونت جوانان در گذشته پیدا کرده بود و تحولات استانی کاسته شده است. در گزارش‌هایی که آن زمان ارائه کردم، خاطرم هست در چهار سال فعالیت در معاونت جوانان، حدود ۸۰۰ روز مسافرت استانی داشتم و استانی نبود که نرفته باشم و حتی تا سطح شهرستان‌ها و روستاهای برخی استان‌ها هم رفتیم، به طور مثال در مورد استان سیستان و بلوچستان این اتفاق افتاد. وقتی ما این معاونت را به دست گرفتیم، حدود ۶۰ خانه جوان داشت که در پایان کار به ۲۰۰ خانه رسید و جلسات ستادها با ارائه گزارش در تمام استان‌ها برقرار بود. با برگزاری این جلسات، مطالبات جوانان در ستادهای ساماندهی امور جوانان در هر استان به گوش می‌رسید و شنیده می‌شد و برای هر استان به صورت مشخص و دقیق تعیین تکلیف صورت می‌گرفت. 

او ادامه داد: امروز نمی‌دانم خروجی جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان چیست و در اخبار هم چیزی ندیدم. اما همکاران تشکل‌ها در ستاد ساماندهی امور جوانان در استان‌ها به ما خبر داده‌اند که کار ستادها خوابیده و توجه لازم به آن نمی‌شود. شاید گردشی اتفاق افتاده است که ما خبر نداریم و دوستان با سیاست‌های دیگری در این دولت کار می‌کنند.

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در دولت دوازدهم با اشاره به اینکه تنها دستاوردی که از سمت معاونت جوانان اعلام و روی آن مانور داده شده، تشکیل شورای عالی جوانان با حضور رئیس جمهور بوده است، گفت: حالا باید ببینیم خروجی این جلسه چه خواهد بود و کارهای عملیاتی که اتفاق افتاده، چیست؟ من که اصلا با اصالت این شوراها موافق نبودم و در زمانی که خودم مشغول به کار در معاونت جوانان شدم، حس می‌کردم بیش از هر چیز جلسات استانی باعث خروجی عملیاتی در هر استان می‌شود و استانداران و فرمانداران به خط می‌شدند و در این مسیر توجه به جوانان و نهادهای استانی اتفاق می‌افتاد و هر کدام جایگاهی پیدا می‌کردند و معلوم بود که از سمت مرکز حمایت می‌شوند. 

تندگویان در ادامه عنوان کرد: شوراهای عالی در کشور خروجی آنچنانی در عملیات به ما نشان نمی‌دهند و در حال حاضر تنها دستاورد سازمان جوانان هم همین شورای عالی جوانان است و ما منتظر اعلام خروجی جلسات و کارهای عملی شده آن هستیم. البته همین حالا هم خروجی‌ها و وضعیت را می‌بینیم و بحران‌های مختلفی که در مدت اخیر رخ داده، بحث حجاب و… که موضوعاتی مرتبط با جوانان است، نشان می‌دهد سیاست‌ها مشخص نبوده و یا ما بی‌اطلاعیم! 

او ضمن تاکید بر اینکه هر مسئولی در هر جایگاهی که می‌نشیند باید ریل‌گذاری‌ها و سیاست‌گذاری کلی خود را برای مردم و جامعه هدف توضیح دهد، ادامه داد: این سیاست‌گذاری‌ها و نتایج حاصل از آن باید قابل رصد و پایش و بازخواست باشد. زمانی که کلیت سیاست‌گذاری‌ها را نمی‌دانیم؛ نه تنها من نمی‌دانم بلکه جوانان به عنوان جامعه هدف این معاونت نیز بی‌اطلاع هستند و در این حالت نمی‌دانیم قرار است چه تصمیماتی گرفته شود و امکان نظردهی و بازخواست هم برای ما وجود ندارد. 

 می‌گویند کسی در معاونت امور جوانان پاسخگو نیست

او در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه پیگیری رسانه‌ها برای بررسی و ارزیابی معاونت جوانان فعلی خود نشان از نقطه ضعف این معاونت است، گفت: در حالی که این معاونت وجود دارد و باید پاسخگو باشد ما به جای آن‌ها گفت وگو می‌کنیم! وقتی از اهالی رسانه می‌پرسم چرا سمت مسئولان فعلی معاونت جوانان نمی‌روید؟ می‌گویند کسی پاسخگوی ما نیست. عجیب است که رسانه در دورانی که ما روی کار بودیم به راحتی موجب پاسخگویی ما می‌شد، اما در این دوره هیچ کسی پاسخگو نیست و انگار نه انگار که رسانه باید مطالبه‌گر باشد. 

او افزود: در دورانی که ما کار می‌کردیم چالش‌هایی ایجاد می‌شد و این چالش‌ها به اندازه‌ای حاد بود که نمی‌توانستیم به راحتی پاسخگو نباشیم. خاطرم هست در خوشبینانه‌ترین حالت حداقل ماهی یک بار مجلس من را برای پاسخگویی فرا می‌خواند و در حوزه‌های گوناگونی باید توضیح می‌دادم و با کمیسیون فرهنگی و نهادهای گوناگون بحث‌های زیادی داشتیم که خیلی خوب بود و به ما کمک می‌شد و موجب فعالیت، عملیات و گزارش دائمی بود و تکلیف خودمان هم روشن‌تر شده بود. امروز چنین رویکردی حتی در مجلس هم وجود ندارد و کسی آنجا بازخواست نمی‌کند که معاونت امور جوانان فعلی در حوزه‌هایی مانند اشتغال، ازدواج و… چه می‌کند؟ سیاست‌ها تا چه اندازه‌ای عوض شده است و… 

اجرای سند جامع اوقات فراغت مسکوت ماند

تندگویان موضوع اوقات فراغت جوانان را یکی دیگر از مسائل مهم برای معاونت امور جوانان دانست و گفت: در دوران مسئولیت ما به اوقات فراغت جوانان توجه کردیم و سند جامع اوقات فراغت را که تقریبا ۲۵ سال روی زمین مانده بود و در شورای عالی جوانان هم چندین بار مطرحش کرده بودند، بالاخره به سندی اجرایی رساندیم و تکالیف دستگاهی برای آن صادر شد. 

او اضافه کرد: شاید به نظر برسد اوقات فراغت خیلی موضوع جدی و مهمی نیست، ولی واقعا اهمیت دارد و حتی در آن زمان به بحث درآمدزایی از اوقات فراغت و راه‌های آن نیز فکر کردیم. اگر بحث اوقات فراغت مدیریت می‌شد، می‌توانستیم امروز فضای مجازی و چالش‌های آن را هم مدیریت کنیم. یکی از مشکلات ما این است که جوانان و فرزندان ما در اوقات فراغت تنها چیزی که دارند همین فضای مجازی است و ما نیز نه مدیریتی روی این فضا داریم نه ایده‌ای که بتوان برایش برنامه ریزی کرد. در حوزه فضای مجازی و حتی بازی‌سازی نیز توافق نامه‌هایی امضا کردیم و سیاست‌گذاری‌هایی صورت گرفت و توقع می‌رفت بعد از ما این سند به اجرا برسد، ولی هیچ چیز از سرانجام این سند نشنیدیم و به نظرم موضوع کاملا مسکوت ماند و تمام شد. 

تندگویان با تاکید به اینکه اوقات فراغت خیلی گسترده است، اظهار کرد: حتی بحث‌هایی مانندعدم انگیزه به کتابخوانی و حضور در کتابخانه ها، تعریف اوقات فراغت درست و استاندارد، نحوه برداشت خانواده از معنای اوقات فراغت، اوقات فراغت دانش آموزی و رها نشدگی آن و… همه در این بحث می‌گنجد. امروز شهرداری، وزارت ارشاد و همه نهادهای دیگر برای اوقات فراغت کار خودشان را می‌کنند، اما ما سندی برای آن تصویب کرده بودیم و اوقات فراغت را به سمتی بردیم که ذی نفعان این موضوع از آن منفعتی هم به دست آورند. به طور کلی سیاستگذاری‌ها باید بلندمدت باشد و ما هم اینطور نگاه می‌کردیم، ولی وقتی مدیریت عوض می‌شوند، هرچه کار شده بود را کنار می‌زنند و این رویکرد خسارت‌هایی به کشور وارد می‌کند. 

چرا دیگر انتخاباتی در مجمع ملی تشکل‌های مردم نهاد برگزار نمی‌شود؟

او در آخر با طرح این پرسش که مجمع ملی تشکل‌های مردم نهاد چه شد و به کجا رسید؟ گفت: چرا دیگر انتخاباتی در مجمع ملی تشکل‌های مردم نهاد صورت نمی‌گیرد؟ طبق قانون هر دو سال یکبار باید انتخابات این نهاد تمدید می‌شد که دیگر خبری از آن هم نشنیدیم. من عملکرد فعلی را نقد نمی‌کنم. فقط فکر می‌کنم بی‌اطلاعی از سیاست فعلی و مدل عملکرد وعدم پاسخگویی مسئولان به جامعه هدف و رسانه موضوعی مشهود است و حرف من هم نیست و همه همین حس را دارند. ما به محض اینکه حرفی هم می‌زنیم می‌گویند مسبب وضع فعلی همین افراد هستند؛ ما هم می‌گوییم قبول، اما شما در جهت رفع مشکلاتی که به فرض ما ایجاد کرده ایم، چه کرده اید؟ کدام مشکل را حل کردید و سیاست شما چیست؟ 

سطح کار و فعالیت‌های معاونت امور جوانان تنزل پیدا کرده است

در ادامه این گزارش «رحیم عبادی» که در دولت هشتم، ریاست سازمان ملی جوانان را برعهده داشت، در گفت و گو با خبرنگار ایلنا پیرامون ارزیابی معاونت جوانان به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت ورزش و جوانان مدعی شد: فکر می‌کنم این معاونت امروز تعطیل است! به نظر می‌رسد کلاملا مسئله جوانان فراموش شده است. 

او تصریح کرد: امروز سطح کار این معاونت و فعالیت‌های آن تنزل پیدا کرده است. بخصوص از وقتی که سازمان امور جوانان با تربیت بدنی ادغام شد، کاملا مسائل جوانان کشور که بسیار مهم هم هست، به حاشیه رفت و در این دوره نیز به کلی فراموش شد. 

عبادی در ادامه یادآور شد: در حال حاضر نواقص اساسی وجود دارد و کارهای زیادی باید انجام شود که حتما نیاز به بررسی دقیق دارد. 

معاونت امور جوانان باید در ذیل ریاست جمهوری تشکیل شود

«شهریار حیدری» نماینده مردم سرپل ذهاب و قصرشیرین و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد معاونت جوانان و ارزیابی فعالیت‌های آن در شرایط فعلی اظهار کرد: فلسفه معاونت جوانان در وزارت ورزش و جوانان بیشتر به دنبال توجه این وزارتخانه به جوانان از نگاه ورزش است نه رفع مشکلات جوانان از همه جهات. 

او با تاکید به اینکه چالش‌های مرتبط با جوانان باید از اهمیت دهی و دقت نظر خاصی برخوردار باشد، بیان کرد: فکر می‌کنم برای حل مشکلات جوانان کشور، معاونت امور جوانان باید در ریاست جمهوری تشکیل شود تا ظرفیت‌های جدی و بالادستی دولت، متوجه مسائل جوانان و حل فوری آن‌ها شود. 

معاونت جوانان در وزارت ورزش و جوانان یک گزینه انحرافی است

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در ادامه تصریح کرد: اینکه تصور کنیم فقط از طریق وزارت ورزش و جوانان می‌تواند مشکلات گسترده نسل جوان را حل کرد، واقعا غیرکارشناسی است. مسائل جوانان با این شرایط بیشتر زیر سایه ورزش قرار گرفته است و اصلا وزارت ورزش و جوانان عنوانش هم نشان می‌دهد که تمرکزش مشخصا روی موضوعات و درگیری‌های قشر جوان در ابعاد گوناگون نیست. 

حیدری افزود: نباید فکر کنیم یک معاونت امور جوانان در یک وزارتخانه‌ای که به طور کلی هم مختص مشکل جوانان نیست و ورزش در آن نقش پررنگی دارد، می‌تواند مشکلات را کاملا حل کند. در واقع معاونت جوانان در این وزارتخانه یک گزینه انحرافی است که مشکلی را هم حل نمی‌کند. 

شخص رئیس جمهور به مسائل جوانان ورود کند

این نماینده مجلس ضمن تاکید بر اینکه توجه دولت باید بدون هیچ بحث اضافه‌ای روی جوانان به صورت مشخص متمرکز شود، گفت: رئیس جمهور مهم‌ترین گزینه برای حل مشکلات جوانان است یعنی موضوع جوانان تا حدی مهم است که شخص رئیس جمهور باید به آن ورود پیدا کند. 

حیدری در ادامه اضافه کرد: اینکه رئیس جمهور مسائل مربوط به جوانان را به معاونش محول می‌کند، معاون به وزارتخانه و وزیرش و وزیر هم به زیردستان خود کار را می‌سپارد، در نهایت نتیجه هیچ می‌شود. بنابراین پیشنهاد من به عنوان نماینده مجلس این است که مشکل جوانان در دولت و راس آن پیگیری و حل و فصل شود. در شرایطی فعلی ارجاع دادن مشکلات این قشر مهم به وزارتخانه‌های مختلف، هیچ مشکلی از هزارن مشکل جوانان را حل نمی‌کند. 

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی یادآوری کرد: نباید فراموش کنیم که بررسی شرایط و نیازهای جوانان از منظر ورزش هم موضوع بی‌اهمیتی نیست و قاعدتا وزارت ورزش و جوانان می‌تواند در این مسئله موثر باشد، ولی حل مشکلات فرهنگی، اجتماعی، اشتغال جوانان و… از دست وزارت ورزش برنمی‌آید. مشکل جوانان ما که فقط ورزش نیست. با اینکه ورزش بسیار مهم است، اما حل بقیه مشکلات جوانان هم اهمیت زیادی دارد.