اعلام آمادگی ایران برای همکاری با سازمان ملل متحد برای مبارزه با مواد مخدر

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی ستاد مبارزه با موادمخدر؛ اسکندر مومنی در سفر خود به وین با غَدا فتحی والی مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) دیدار کرد و در این دیدار در خصوص مواضع و رویکرد برخی کشورها که جایگاه کمیسیون مواد مخدر و هیئت بین المللی کنترل مواد مخدر را به چالش می‌کشند، ابراز نگرانی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همفکر را اعلام کرد و گفت: اعتقاد راسخ داریم که اسناد و کنوانسیون‌های بین المللی مواد مخدر طراحی شده‌اند تا پاسخگوی چالش‌ها و مسائل جامعه بین المللی مواد مخدر باشند و هرگونه تفسیر با هدف قانونی‌سازی و یا جرم‌زدایی از تجارت غیرقانونی مواد مخدر، تهدیدی جدی برای امنیت کشورها خواهد بود؛ لذا، جمهوری اسلامی ایران قویا از جایگاه و نقش اثرگذار کمیسیون مواد مخدر به عنوان نهاد اصلی سیاستگذاری سازمان ملل در موضوعات مرتبط با مواد مخدر و نقش هیئت بین المللی کنترل مواد مخدر (INCB) در تسهیل دسترسی قانونی به نیازهای علمی و پزشکی، حمایت می‌کند.

وی افزود: علیرغم تاکیدات مکرّر اسناد سازمان ملل متحد بر اصل مسئولیت مشترک در مقابله با معضلات جهانی، از جمله مواد مخدر، ما همچنان در کمال تاسف، شاهد برخورد گزینشی و سیاسی برخی کشورها، به خصوص در تامین مالی پروژه ها، برنامه‌ها و تامین تجهیزات فنی هستیم. دبیرخانه UNODCو همکاران شما در تهران، شاهد این موضوع هستند که در چند سال اخیر، کمک‌ها به برنامه‌های جمهوری اسلامی ایران، اندک‌تر شده است.

دبیرکل ستاد افزود: در آستانه آغاز دور جدید برنامه مشارکت کشوری برای دوره زمانی ۲۰۲۳ لغایت ۲۰۲۶ هستیم که امیدوارم با حمایت شما و همکارانتان بتوانیم منابع مالی مورد نیاز برای پیشبرد و البته ارتقای این برنامه‌ها را به دست آوریم.

مومنی ادامه داد: علیرغم فرمان منع کشت از سوی طالبان، سطح زیر کشت در افغانستان به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته و افزایش چشمگیر قیمت ها، انگیزه مضاعفی را برای کشاورزان به وجود آورده است. ضمن آن که در سال‌های اخیر، افغانستان علاوه بر کشت و تولید مواد افیونی، به یکی از تولیدکنندگان عمده متآمفتامین (شیشه) بدل شده است.

وی بیان کرد: مجموعه این تحولات موجب شده تا امنیت کشورهای همجوار افغانستان به خصوص جمهوری اسلامی ایران، در ابعاد مختلف از جمله مواد مخدر، به چالش کشیده شود. یکی از این موضوعات، گسترش مواد ناخالص به دلیل افزایش قیمت‌ها است که تبعات بهداشتی بسیاری دارد و موجب بروز اختلال در برنامه‌های کاهش آسیب می‌شود.

دبیرکل ستاد تصریح کرد: افزایش قیمت‌ها موجب قاچاق و انحراف بیشتر پیش سازهای مواد مخدر می‌شود که این مساله به معنای تحمل خسارات مضاعف جانی و مالی برای جمهوری اسلامی ایران است و علیرغم تمام ناملایمات و تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه گرایی در عرصه سیاست‌های برخی کشورها، جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ راهبردی متوازن در زمینه مواد مخدر، به اقدامات خود در عرصه مبارزه با مواد مخدر ادامه می‌دهد.

مومنی با اشاره به اقدامات کشورمان در مبارزه با موادمخدر گفت: در حوزه مقابله با عرضه، جمهوری اسلامی ایران در ۶ سال گذشته یعنی از سال ۲۰۱۷ تاکنون موفق به کشف ۵۳۷۲ تن از انواع مواد مخدر شده است.

وی افزود: در سال اخیر یعنی ۲۰۲۲، دستگاه‌های مقابله‌ای کشور موفق شدند با اجرای ۴۲۷۸ عملیات بیش از ۷۱۶ تن انواع مواد مخدر از جمله ۳۰ تن هروئین و مرفین، بیش از ۳۰ تن متآمفتامین (شیشه) کشف شد. نکته حائز اهمیت افزایش کشفیات متآمفتامین در ایران، از منشاء افغانستان است. کشفیات شیشه در سال اخیر ۲۱ درصد نسبت به سال ۲۰۲۱، افزایش نشان می‌دهد، که حاکی از افزایش تولید این ماده روانگردان در افغانستان می‌باشد.

دبیرکل ستاد بیان کرد: در حوزه کاهش تقاضا، درمان و پیشگیری، بازتوانی و بازگشت بهبودیافتگان به جامعه اقدامات ارزنده‌ای از جمله کاهش نرخ ابتلای مصرف کنندگان مواد با سرنگ، به بیماری‌های واگیردار، همچون اچ آی وی (ایدز)، و هپاتیت، افزایش دسترسی سوء مصرف کنندگان به خدمات درمانی، تجهیز و راه اندازی مراکز سلامت، مشاوره، کاهش آسیب و توانمندسازی زنان و دختران در شهرهای کرمان و تهران با همکاری دفتر UNODC در تهران و با همکاری دفتر یونیسف در شهرهای کرمان و کرمانشاه صورت گرفته است.

مومنی افزود: در سال گذشته با همکاری سازمان ملل متحد، دوره‌های متعددی برای مشاوران و مربیان این حوزه که اغلب از بانوان و دختران می‌باشند، برگزار گردید که بسیار مؤثر و مفید بود.

وی ادامه داد: از ابتکارات اثرگذار و موفّق دفتر UNODC در منطقه آسیای غربی، ابتکار سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و پاکستان بود که دستاوردهای مهمی از جمله حذف بیش از ۲۰ تن انواع مواد مخدر از چرخه جهانی قاچاق داشته است. متاسفانه در طول چند سال گذشته این ابتکار به دلایل‌عدم همکاری برخی طرف‌ها و به خصوص از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان، آنگونه که باید، فعالیت نداشته است.

در جریان این دیدار، طرفین ضمن تاکید بر اراده دو طرف برای توسعه و تعمیق همکاری ها، سند برنامه پنجساله همکاری‌ها را برای دوره زمانی ۲۰۲۳ لغایت ۲۰۲۶ به امضا رساندند. در جریان این دیدار مدیراجرایی دفتر UNODC با اشاره به وضعیت بحرانی افغانستان، بر لزوم تمرکز سازمان ملل متحد بر همکاری با کشورهای منطقه، از جمله جمهوری اسلامی ایران، تاکید نمود. در این دیدار و مراسم امضای سند همکاری‌های ۵ ساله، جناب آقای نذیری سفیر و نماینده دائم کشورمان در وین، جناب آقای دکتر مومنی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر را همراهی نمود.

همچنین اسکندر مومنی در دیدار با وای هونگ تسانگ، معاون کمیسیون ملی کنترل موادمخدر چین که در حاشیه نشست سالانه کمیسیون موادمخدر سازمان ملل متحد انجام شد، ایران و چین را دارای روابط و پیوندهای سیاسی و اقتصادی بسیار قوی و مستحکمی خواند و گفت: هیئت های دیپلماتیک ایران و چین دارای روابط و همکاری های بسیار نزدیکی هستند.

وی افزود: تحولات بین المللی حاضر در عرصه موادمخدر ، چندان خوشایند و مناسب نیست و در کمال تاسف بسیاری از کشورها از جمله کشورهای غربی و اروپایی به دنبال جرم زدایی و قانونی سازی برخی از موادمخدر هستند. آنان در این رابطه قصد دارند تا جایگاه و نقش کنوانسیون ها، کمیسیون موادمخدر، UNODC و INCB را به بهانه فرایند بازنگری اعلامیه جهانی ، متاثر و تضعیف کنند.

دبیرکل ستاد بیان کرد: در سطح منطقه وضعیت نگران کننده است و نه تنها سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان به میزان ۳۲ درصد افزایش یافته است بلکه این کشور به یکی از تولیدکنندگان عمده متآمفتامین (شیشه) تبدیل شده است.

مومنی گفت: جمهوری اسلامی ایران و چین هر دو نفوذ و ظرفیت های بسیار مناسبی در افغانستان دارند ، و این ظرفیت می تواند عرصه مناسبی برای توسعه همکاری های دو کشور باشد.

وی ادامه داد: با توجه به دیدگاه های مشترک ایران و چین در رابطه با موادمخدر و نیز نفوذ و ظرفیت های موجود در افغانستان، مناسب است تا هر دو کشور از نفوذ و منابع خود برای متقاعد سازی سران افغانستان برای توقف کشت موادمخدر و همچنین پایبندسازی شان به تعهدات موجود استفاده کنیم.

ایران و چین هر دو در پایتخت های هم ، دارای افسران رابط موادمخدر هستند و لازم است تا اقدامات جدی برای فعال سازی این افراد و تبادل اطلاعات عملیاتی در رابطه با قاچاق و جریان های مالی قاچاقجیان میان آنها صورت گیرد.

مومنی افزود: چین یکی از بزرگترین کشورهای صنعتی و تولید کننده عمده مواد شیمیایی از جمله پیش سازها محسوب می شود و ما انتظار داریم تا شما همکاری لازم را با مقامات و مسئولان ستادی و اجرایی ما در رابطه با محموله های پیش ساز و جلوگیری از انحراف آنها از طریق تبادل اطلاعات به موقع داشته باشید.

معاون کمیسیون ملی کنترل مواد مخدر چین ضمن ابراز تبریک به کشورمان جهت عضویت در پیمان سازمان شانگهای، عنوان نمود که عضویت در این سازمان زمینه لازم برای همکاری موثرتر دو کشور در عرصه مبارزه با مواد مخدر، از قبیل تبادل اطلاعات عملیاتی، و نیز اجرای اقدامات هماهنگ را فراهم خواهد نمود.

اسکندر مومنی در دیدار با ریاست هیئت نمایندگی فدراسیون روسیه گفت: افزایش کشت و تولید در افغانستان برای هر دو کشور که در مسیر ترانزیت مواد مخدر هستیم، بسیار نگران کننده است و باید اقدامات جدی تری داشته باشیم.

وی افزود: ایران و روسیه دو کشور تاثیر گذار در منطقه هستند و به شدت مورد تهدید مواد مخدر می باشند که ناگزیریم در مبارزه با مواد مخدر خصوصا مهار و توقف کشت در افغانستان، اقدامات موثری انجام دهیم.

دبیرکل ستاد گفت: در سال ۲۰۲۲ سطح کشت و تولید در افغانستان ۳۲ درصد افزایش یافت و گزارش های رسمی مراجع ذیربط بین المللی و از جمله دفتر UNODCو INCB تایید می کنند که لابراتوارهای تولید متامفتامین در سراسر افغانستان پراکنده شده است.

مومنی ادامه داد: با رصد تحولات منطقه شاهدیم که امریکا در پی گسترش قلمرو نفوذ نظامی، سیاسی و اقتصادی در کشورهای آسیای میانه و تشنج آفرینی در کشورهای همسایه و افغانستان و سایر نقاط منطقه است.

وی گفت: تمامی این تشنجات و حادثه آفرینی ها ضمن بروز بی ثباتی در منطقه، به انحای مختلفی در تشدید قاچاق موادمخدر و تشدید جرایم سازمان یافته اثر مستقیم و تعیین کننده دارند. بنابراین ایران و روسیه با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاست های شرارت آمیز قدرت های استکبار جهانی، بیش از هر زمان دیگری در معرض جرایم ناشی از قاچاق موادمخدر و پیامدهای زیانبار مصرف موادمخدر افغانستان قرار دارند و در عین حال،‌ دو کشور از ظرفیت‌های لازم برای همکاری در جهت مهار این مسائل برخوردار هستند.

دبیرکل ستاد پیشنهاد کرد که در سطح دو جانبه، اسنادی را که تاکنون امضاء شده است با دقت و بدون وقفه اجرا شوند، مخصوصا شناسایی و تعقیب باندهای اصلی مواد مخدر در افغانستان،‌ تبادل اطلاعات و اجرای عملیات کنترل دلیوری.

مومنی ادامه داد: تا حد ممکن، طالبان را به اجرای گسترده برنامه های توسعه و کشت جایگزین و شناسایی و انهدام لابراتوارهای تولید هروئین متعهد کنیم.

وی افزود: در عرصه بین المللی، ما باید مقابله با رویکرد غربی‌ها را که به نوعی کنوانسیون‌های بین المللی کنترل موادمخدر را با ایجاد نرمش در مقابله با مجرمان مواد مخدر به چالش می کشانند،‌ محور همکاری‌ها قرار دهیم. همچنین در مجامع بین‌المللی از عدم ایفای تعهدات جامعه جهانی و سازمان های ذیربط در اجرای برنامه های توسعه‎‌ای و کشت جایگزین در افغانستان گله و اجرای آن را به عنوان یک مطالبه بی وقفه مطرح کنیم.

مومنی بیان کرد: در همکاری منطقه‌ای آماده‌ایم تا پیش نویس یادداشت تفاهم همکاری کشورهای دریای خزر را مورد بررسی و نهایی کنیم. در این سند،‌ زمینه‌های همکاری از جمله، انتقال دانش و تجربیات، مبادله اطلاعات عملیاتی، ‌مبادله هیات ها در سطوح مختلف به صراحت مشخص شده‌اند تا کارشناسان کشورها در یک فرصت مناسبی پیش نویس این سند را نهایی کنند.

وی گفت: در سنوات گذشته،‌ در قالب شش نشست “گروه ائتلاف پنجگانه آسیای مرکزی” متشکل از افغانستان،‌ ‌ایران، پاکستان، روسیه و ‌تاجیکستان،‌ چارچوب همکاری ها در مورد تعامل شرکاء نسبت به مسایل منطقه ای و بین المللی ترسیم شد که امیدوارم با ابتکار روسیه مجددا فعال شود.

آقای خارپف معاون وزیر کشور روسیه در دیدار با دکتر مومنی با اشاره به جنگ اوکراین تاکید کرد که این کشور نیز قبل از درگبری یک سال اخیر و هم اکنون یکی از نقاط تولید و قاچاق مواد مخدر صنعتی به خاک روسیه بوده است و تنها در مدت اخیر، نیروهای روس موفق به انهدام ۴ لابراتوار در استان های تحت کنترل روسیه در خاک اوکراین شده اند.وی با اشاره به گزارش های موجود از برخی کشورهای غربی و اروپایی، تاکید کرد که تلاش برخی کشورها برای قانونی سازی و جرم زدایی از مواد مخدر اساسا غیرقابل قبول است و مطمئنا پشیمانی را برای آنها به همراه خواهد داشت.

در ادامه اسکندر مومنی در دیدار با وزیر مبارزه با مواد مخدر پاکستان با بیان اینکه روابط نزدیک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان بر پایه اصل برادری و حسن همجواری استوار است و این روابط در همه زمینه‌ها رو به گسترش است، گفت: همسایگی دو کشور با سابقه دوستی دیرینه، یک فرصت منطقه‌ای و بین المللی است که باید از آن در جهت منافع مشترک استفاده کرد و سابقه تاریخی حاکی از بهرمندی از این فرصت هاست.

وی افزود: در عرصه بین‌المللی همانند گذشته باید حامی یکدیگر باشیم، در این رابطه و بر اساس اطلاع بنده، همکارانمان در وین، روابط خوبی را در چهارچوب گروه همفکر و گروه کشورهای اسلامی دارند که قابل تقدیر است.

دبیرکل ستاد گفت: حدود دو دهه شاهد حضور نیروهای کشورهای غربی در افغانستان بودیم. حضوری که حداقل در انجام مأموریت تعریف شده مبارزه با موادمخدر، نه تنها موفق نبود بلکه دارای نتیجه معکوس معناداری بوده است، حال در چنین شرایطی، گسترش و تعمیق همکاری‌های دو جانبه و چندجانبه میان کشورهای منطقه بیش از پیش اهمیت می‌یابد؛ زیرا تقویت همکاری ها می تواند به برقراری و تقویت ثبات و امنیت در منطقه کمک کند.

مومنی بیان کرد: متأسفانه علیرغم اقدامات مرزی پاکستان در انسداد مرزهای مشترک، قاچاقچیان موادمخدر، افزون بر تلاش برای قاچاق مستقیم مواد از افعانستان به ایران، از قلمرو پاکستان برای قاچاق مواد به ایران استفاده می کنند؛ لذا انتظار داریم که نهادهای ذی‌ربط مقابله‌ای پاکستان، ضمن تشدید کنترل در استان های هم مرز دو کشور، با نیروهای مرزی ایران، همکاری نزدیک داشته باشند.

وی گفت: در چند سال اخیر، قاچاقچیان موادمخدر تمایل فراوانی برای استفاده از مسیر دریائی دارند و از این بابت بنادر ایران و پاکستان مورد تهدید هستند؛ لذا جمهوری اسلامی ایران در سطح دو جانبه برای همکاری‌های مرزی، اطلاعاتی و عملیاتی با پاکستان با هدف شناسایی و ضربه زدن به باندهای بین المللی قاچاق دریائی موادمخدر، آمادگی لازم را دارد تا ضمن ضربه به این قاچاقچیان، از تهدید بنادر ایران و پاکستان جلوگیری شود و باید در این زمینه دو کشور به همکاری لازم بپردازند. همچنین در حوزه کاهش تقاضا نیز، ایران از ظرفیت‌های بالا و تجربیات خوبی برخوردار است که آماده‌ایم به موازات همکاری‌ها در سایر حوزه ها ، این تجربیات را در اختیار پاکستان قرار دهیم.

دبیرکل ستاد بیان کرد: با همکاری دفتر مقابله با موادمخدر و جرم سازمان ملل متحد، “مرکز منطقه ای ظرفیت سازی و پژوهش در درمان اختلالات ناشی از مصرف مواد” در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی در تهران راه اندازی شد که محمل خوبی برای همکاری ها در زمینه درمان و کاهش آسیب، میان دو کشور است.

مومنی افزود: همکاری دو کشور در قالب ابتکار سه جانبه در حوزه کنترل و مدیریت مرزهای مشترک و مقابله با معضل مواد مخدر، یک ظرفیت بالقوه است که علیرغم دستاوردهای خوبی که داشته، استفاده چندانی از آن نمی شود. از ظرفیت موجود باید بهره برداری لازم صورت پذیرد. در این رابطه ما دو پیشنهاد عمده داریم؛ نخست، حضور نماینده رسمی پاکستان در واحد برنامه ریزی مشترک (JPC) می باشد و پیشتر، پاکستان نماینده ای در سفارت داشت که گاهی به JPC مراجعه می نمود. بنابراین لازم است تا فرد مستقلی به منظور همکاری با ستاد و دستگاه های ذیربط مقابله با مواد مخدر، جهت تبادل اطلاعات و هماهنگی های لازم در تهران حضور داشته باشد.

وی گفت: دومین پیشنهاد، برگزاری هرچه سریع تر نشست وزراء و مقامات ارشد ابتکار سه جانبه در تهران یا اسلام آباد است. ما مکررا آمادگی خود را برای این برنامه به دفاتر UNODC در تهران و اسلام آباد اعلام کرده‌ایم.

وزیرمبارزه با مواد مخدر پاکستان در دیدار با دبیرکل ستاد عنوان نمود که ایران و پاکستان صرف نظر از مشترکات دینی و تاریخی فراوان و همکاری در بسیاری از عرصه های بین المللی، از بابت تولید و قاچاق مواد مخدر و نیز سیل آوا گان و مهاجران غیرقانونی از مبدا افغانستان لطمات و هزینه های بسیاری را متحمل گردیده اند.

در انتها اسکندر مؤمنی در مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک با سازمان ملل که همزمان با شصت و ششمین نشست سالیانه کمیسیون مواد مخدر سازمان ملل در وین برگزار شد، گفت: این تفاهم‌نامه، فصل جدیدی از همکاری‌های ایران با سازمان ملل متحد است که در این سند به چهار حوزه مقابله با عرضه، کاهش تقاضا، درمان و توانمندسازی اشاره و توافقاتی انجام شده است.

وی اظهار داشت: ایران همواره در خط مقدم مبارزه با مواد مخدر بوده است و در این راه علاوه بر تحمل هزینه‌های مادی فراوان، قریب به ۴۰۰۰ نفر از بهترین نیروهای خود را در راه مبارزه با مواد مخدر تقدیم کرده است و بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه ای از این مبارزه جهانی که جمهوری اسلامی ایران با تاسی به دین مبین اسلام همواره در حال انجام است، بهره‌مند شده‌اند و جای دارد تا جامعه جهانی نیز در این راه، ایران را یاری کنند و ایفای نقش نمایند.