رئیس دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایلنا:
دانشگاه تهران، حزبی نیست/ باید تحمل‌پذیری خود را در انتقادها بالا ببریم
رئیس دانشگاه تهران گفت: ما اعتقاد داریم که علم بی‌طرف نیست. علم و دانش قطعا باید نسبت به مسائل جامعه، مردم و حل این مسائل حساسیت داشته باشد، ولی این با سیاسی کاری متفاوت است.
«سیدمحمد مقیمی» رئیس دانشگاه تهران در رابطه با اهمیت نقش اساتید در حل مشکلات اجتماعی و احتمال نگرانی آنها از تبعات فعالیت‌های این چنینی و منفعل شدن اساتید در عرصه اجتماعی به خبرنگار ایلنا توضیح داد: ما موردی نداشته‌ایم که استاد دانشگاهی از دانشگاه تهران به دلیل اظهارنظر یا دیدگاه توسط منابع بیرونی یا داخلی دانشگاه مورد مواخذه قرار گرفته باشد. اگر موردی هست به من هم بگویید تا بیشتر در موردش توضیح بدهم.
او ادامه داد: ما همیشه برای اینکه فرهنگ انتقادپذیری و نقد را گسترش دهیم، تلاش می‌کنیم. در رابطه با این موضوع قاعدتا از افراد دانشگاهی انتظار می‌رود که مشکلات جامعه را رصد کنند و راجع به آن اظهارنظر داشته باشند و تریبونی در اختیار آنها باشد تا مسائل را رصد کنند. ما در حد وسع خودمان تلاش کرده‌ایم، طیف افرادی که در رسانه ما حضور پیدا کرده‌اند و اظهار نظر داشته‌اند، از همه طیف‌ها باشند؛ بدون توجه به دسته‌بندی‌های سیاسی.
مقیمی با بیان اینکه سوال این است که دانشگاه چقدر باید در مسائل اجتماعی نقش ایفا کند، اظهار کرد: حتی فلاسفه ای مثل فوکو راجع به جایگاه دانشگاه و اینکه چقدر باید مرز آن با سیاست روشن باشد بحث‌های مفصلی کرده‌اند. بنابراین فارغ از بحث‌های کشور ما، درباره جایگاه دانشگاه در مسائل اجتماعی گفتمان‌های مختلفی شکل گرفته است. دانشگاه‌ها باید از جنبه‌ای سیاسی باشند و از جهتی دیگر موضوعات سیاسی کاری و حزب گرایی و… را متخصصین آموزش عالی در دنیا دنبال می‌کنند، اما در داخل دانشگاه جایی برای سیاسی بازی و حزب‌بازی نیست. اگر کسی از استاد دانشگاهی می‌خواهد این کار را انجام دهد، باید بیرون از دانشگاه این فعالیتش را انجام دهد. داخل دانشگاه باید فعالیت‌های سیاسی به معنی افزایش اطلاعات عمومی مردم و اینکه علم چقدر می‌تواند مسائل جامعه را حل کند مطرح باشد.
رئیس دانشگاه تهران یادآوری کرد: ما اعتقاد داریم که علم بی‌طرف نیست. علم و دانش قطعا باید نسبت به مسائل جامعه، مردم و حل این مسائل حساسیت داشته باشد، ولی این با سیاسی کاری متفاوت است. من و همکارانم همه تلاش‌مان این است که فارغ از دسته‌بندی‌های گروهی و حزبی که در جامعه وجود دارد و شما می‌بینید که رسانه‌ها از دو طرف ما را مورد حمله قرار می‌دهند، عمل کنیم. این نشان می‌دهد که دانشگاه تهران دانشگاهی حزبی نیست. ما در چارچوب‌های حاکمیت حرکت می‌کنیم. این چارچوب‌هایی هست که باید بپذیریم. گاهی می‌گویند دانشگاه تهران، دانشگاهی حاکمیتی است؛ خب یعنی انتظار دارند دانشگاه در مقابل حاکمیت بایستد! کدام دانشگاه در دنیا در مقابل حاکمیت خود می‌ایستد؟! همه جا در چارچوب نقد و بحث می‌کنند و ما هم از این موضوع استقبال می‌کنیم که برای ارتقا حاکمیت تلاشی کنیم و در چارچوب آن حرکت داشته باشیم.
مقیمی ضمن اشاره به اینکه مسئله نقد در دنیا متداول و مرسوم است و غیر از این عرف نیست توضیح داد: اینکه دانشگاهی در مقابل حاکمیتش بایستند قاعدتا انتظار نا به جایی است. من روز اول هم که آمدم گفتم اگر اینجا بخواهد تبدیل به تریبونی شود که ضدحاکمیت و نظام ارزشی اسلامی باشد، قطعا این موضوع خط قرمز ماست، اما اینکه انتقادی صورت بگیرد هیچ مشکلی ندارد. گاهی آنقدر خط قرمز‌ها را محدود تعریف می‌کنیم که دیگر هیچکس انتقادی نکند. مگر من حاکمیت هستم؟ من به عنوان رئیس دانشگاه تهران حتما باید مورد انتقاد واقع شوم. گاهی ما منفعت خودمان را محور قرار می‌دهیم و هرکس مخالف ما صحبت کرد نمی‌پذیریم. رئیس دانشگاه باید مورد انتقاد قرار بگیرد و نقد شود.
او ادامه داد: درست است که ما در اینجا منتخب دولت هستیم، اما این خط قرمز بیهوده‌ای است که بگوییم اگر کسی از رئیس دانشگاه انتقاد کرد پس از دولت انتقاد کرده است؛ خیر اینطور نیست. عرف و خط قرمز‌های جامعه معلوم است. ما معتقدیم برای اینکه فرهنگ نقد اشاعه پیدا کند، باید حتما از من انتقاد شود و باید این روحیه را داشته باشم که در انتقادات تحمل‌پذیری خود را بالا ببریم. من سراغ ندارم استادی از دانشگاه، معاند نظام باشد و نخواهد در چارچوب‌های حاکمیت قرار بگیرد. بنابراین ما فکر می‌کنیم اساتید ما سرمایه‌های ارزشمندی هستند و باید به آنها جایگاه و تریبون بدهیم و فرصت برای نقد و دیدگاه موافق و مخالف وجود داشته باشد و دیدگاه‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
مقیمی در ادامه در رابطه با پرسش دیگری پیرامون بخش‌های شهریه‌پرداز دانشگاه تهران و به خطر افتادن ماهیت دولتی این دانشگاه به واسطه همکاری و ورود شرکت‌های خصوصی گفت: وقتی صحبت از درآمدزایی دانشگاه می‌کنیم، همه ذهن‌ها به این سمت می‌رود که از دانشجو شهریه بگیریم! اینکه راحت‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین کار است که اصلا مدیریت نمی‌خواهد. مدیریت کارآمد و درآمد آفرین آن مدیرتی است که به سمتی برود تا دانشجو نه تنها شهریه نپردازد بلکه حتی بتواند بورس شود و از طریق پروژه‌های مشارکتی درآمد کسب کند.
رئیس دانشگاه تهران ضمن تاکید بر اینکه باید تقسیم کاری بین دانشگاه‌ها صورت بگیرد، اظهار کرد: در گذشته دانشگاه تهران در همه زمینه‌ها محوریت داشته و متاسفانه بخاطر ایجاد دانشگاه‌های متعدد این بودجه‌ای که وجود داشته مدام کوچک شده و بین دانشگاه‌های مختلف تقسیم شده است. من معتقدم دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه تهران که شاید تعدادشان خیلی محدود هم هست باید به صورت ویژه حمایت شوند و در تقسیم کاری که برای دانشگاه‌ها قائل می‌شوند، دانشگاه تهران نقش حل مسائل جامعه، محوریت کار، جهت دادن به آموزش عالی کشور و... را بر عهده بگیرد و برخی که فقط دنبال مدرک گرفتن هستند به دانشگاه‌های سطح پایین‌تر بروند و آنجا فعالیت کنند.
مقیمی خاطرنشان کرد: همانطور که می‌دانیم یک ده آباد بهتر از صد شهر خرابه است؛ الان وضعیت ما هم در دانشگاه‌ها اینطور شده است چرا که در دوره‌ای سیاست اشتباهی برای افزایش بی‌رویه‌ی تعداد دانشگاه‌ها به وجود آمد و بودجه آموزش عالی هم که محدود است. سهم کل بودجه آموزش عالی در کل کشور حدود 2.5 درصد است. این دو نیم درصد خیلی کم است و وقتی بخواهد بین دو هزار و 500 دانشگاه توزیع شود اصلا به جایی نمی‌رسد. ما عمده این بودجه را صرف حقوق می‌کنیم و برای توسعه و فعالیت‌های پژوهشی و علمی اصلا مبلغی باقی نمی‌ماند. استقلال مالی و جدی کمک می‌کند که دانشگاه‌ها به سمت فعالیت‌های کارآفرینانه بروند.
رئیس دانشگاه تهران با یادآوری این موضع که دانشگاه تهران در دوره کارشناسی اصلا شهریه‌پرداز ندارد، گفت: شهریه‌پرداز فقط در مقاطع بالاتر دانشگاه تهران است و آن هم بخاطر مشکلات مالی است که این کار‌ها را می‌کنیم. ما اصلا علاقه‌مند نیستیم به سمت شهریه‌پرداز بودن برویم و امیدوارم روزی بیاید که افرادی که به دانشگاه تهران می‌آیند که همه آنها سرآمد هستند، نه تنها پولی را بابت شهریه به دانشگاه پرداخت نکنند بلکه ما بتوانیم بابت فعالیت‌های علمی و پژوهشی که انجام می‌دهند امتیازات خوبی هم به آنها بدهیم.
