نظام تعلیم و تربیتِ یکسان و واحد برای همه، یعنی هدر دادن استعدادها

به گزارش ایلنا،‌ مسعود فیاضی در جمع خبرنگاران پیرامون ارتقای کیفیت و تحقق عدالت آموزشی در حوزه آموزش مجازی اظهار کرد: آموزش مجازی به عنوان یک عنصر مکمل آموزش، هدف تامین کیفیت آموزشی و تحقق عدالت آموزشی را دنبال می‌کند.

وی افزود: در سند تحول بنیادین عبارتی داریم با عنوان بسته آموزشی یا سیاست چند تالیفی؛ معنای چکیده این واژه‌ها این است که شما اگر می‌خواهید مفهومی را به مخاطب ارائه بدهید به جای اینکه در یک قالب ارائه بدهید در چند قالب ارائه کنید تا این فرایند یاددهی - یادگیری به طور کامل اتفاق بیفتد.

گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در حاضر برای انتقال محتوای آموزشی تنها روی کتاب درسی به عنوان جزئی از بسته یادگیری تمرکز می‌کنیم اظهار کرد: خب این هم اجباری است، دانش آموز باید بخواند تا نمره بگیرد. او می‌خواند، حفظ می‌کند، نمره ۲۰ هم می‌گیرد اما موضوع را یاد نمی‌گیرد و ملکه ذهن و رفتارش نمی‌شود. باید قالب‌های دیگری را جلویش بگذاریم که خودش انتخاب کند.

فیاضی ادامه داد: وقتی همین مفهوم در قالب فیلم آموزشی، انیمشین یا پویانمایی، داستانک و مانند اینها به دانش‌آموز منتقل شود، تلقی بهتری خواهد داشت و فرایند یاددهی و یادگیری کامل‌تر و بهتر محقق می‌شود. بنابراین کارکرد بسته‌های یادگیری یا آن سیاست چند تالیفی همین‌جا مشخص می‌شود.

وی همچنین با اشاره به نقش استعداد، توانایی و متناسب بودن محتوا با استعدادها گفت: با فرض اینکه ما بسته‌های یادگیری را تامین و تهیه کنیم، فرایند یاددهی و روش‌های یاددهی دو گونه است؛ یا مستقیم یا غیرمستقیم. در فرایند یاددهی مستقیم یا آموزش مستقیم، شما از قالب‌های متعدد مثل فیلم آموزشی، انیمیشن آموزشی و امثالهم استفاده می‌کنید که تدریس خوبی انجام و دانش آموز نمره خوبی بگیرد. این آموزش مستقل است. اما در آموزش غیرمستقیم که به آن سرگرم آموزی هم می‌گویند معلم از طریق دیگری وارد می‌شود. مثلا فیلم، سریال، انیمیشن، اپلیکیشن‌های کاربردی، بازی‌های آنلاین و بازی‌های موبایلی.

گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش افزود: وقتی دانش‌آموز با این‌ها درگیر می‌شود به طور غیر مستقیم مفاهیمی که مدنظر معلم است را تلقی می‌کند ولی سر کلاس درس هم ننشسته است. این روش بر اوقات فراغت دانش‌آموز تمرکز کرده و از این طریق بهترین استفاده را از آن زمان را می‌برد. این یعنی اینکه شما سایر ابزارها و اوقات را در خدمت تربیت دانش آموز گذاشته‌اید. بسیاری از کودکان و نوجوانان بازی‌های موبایلی انجام می‌دهند که می‌تواند در ذیل بحث سرگرم آموزی قرار بگیرد و بهترین استفاده از آن بشود.

فیاضی با اشاره به اینکه در روایات آمده است که انسان‌ها مانند معادن هستند؛ مانند معادن طلا و نقره گفت: یعنی هرکدام یک استعداد، ویژگی و توانمندی دارند. اگر این طور هستند پس نظام تعلیم و تربیتِ یکسان و واحد برای همه یعنی هدر دادن استعدادها؛ این یعنی اشتباه؛ بنابراین فرایندهای آموزشی و یاددهی یادگیری را متناسب با استعدادهای دانش آموز طراحی کنیم؛ این یعنی شخصی‌سازی آموزش است.

وی نکته‌ای را متذکر شد و گفت: وقتی به دانشجویانی که در دوره کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند می‌نگریم در می‌یابیم تعداد افرادی که تغییر رشته می‌دهند بالا است؛ کشور هزینه کرده تا فرد در رشته‌ای تحصیل کند، خود آن فرد هم زمان قابل توجهی از بهترین دوران زندگی یعنی جوانی‌اش را گذاشته ولی می‌بیند رشته‌اش به درد نمی‌خورد و وارد امورات زندگی‌اش نشده، بنابراین رشته و مسیرش را عوض می‌کند. این یعنی هزینه مضاعف و هدردادن سرمایه‌های ملی و انسانی؛ این یعنی هدایت تحصیلی در دوره متوسط اول و دوم درست انجام نمی‌شود.

گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: چرا این کار انجام نشده؟ چرا استعداد افراد درست شناسایی نشده است؟ برای اینکه پرونده تحصیلی که گویای این استعداد بوده تهیه نشده است. پرونده تحصیلی دانش آموزان بیانگر چیست؟ یک کارنامه با نمرات چند درس که نمی‌تواند گویای استعدادها باشد. ما باید به جای کارنامه به سراغ رزومه و توانمندی دانش آموز برویم. باید این توانمندی‌ها از ابتدای تحصیل یک جا ثبت شده باشد. اینکه این فرد در دوره پیش دبستان چه نقاشی‌ای کشیده، چه کتابی خوانده و به چه شعری علاقه داشته مهم است و وقتی کنار هم قرار می‌گیرد پرونده آموزشی را تشکیل می‌دهد.

فیاضی با اشاره به اینکه برآیند این موارد یعنی آموزش مجازی گفت: تامین اجزای مختلف بسته‌های یادگیری و بسته‌های آموزشی به همراه استعدادیابی کاملا حرفه‌ای و موثر و به همراه شخصی‌سازی آموزش و به‌کار گیری روش‌های متنوع آموزشی حائز اهمیت است. این یعنی ارتقای کیفیت آموزش. کل این ماجرا در وِب پایه، قابل دریافت و به معنای برداشتن گامی موثر در راستای عدالت آموزشی است.

وی افزود: البته این موارد به پیش شرط‌های مشخصی نیاز دارد. اگر ما می‌گوییم تامین کننده عدالت آموزشی، پس یعنی همه جا باید زیرساخت دسترسی آسان وجود داشته باشد. اگر معلم و دانش آموز دسترسی نداشته باشند خود به بی‌عدالتی آموزشی و پرورشی دامن می‌زند؛ موضوعی که متاسفانه در حال حاضر بعضا شاهد آن هستیم. یعنی از این حیث نباید تفاوتی بین مدرسه یا معلم یا دانش آموزش شهری یا روستایی یا مرزی یا عشایری وجود داشته باشد. بنابراین باید وزارت ارتباطات کمک کند و این زیر ساخت را تامین کند.

گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اگر دانش آموز به ابزار دسترسی نداشته باشد یا دسترسی‌اش متضمن صرف هزینه باشد این هدف محقق نمی‌شود و لازم است بخش‌های دیگری از حاکمیت در کنار وزارت آموزش پرورش، پای کار بیایند گفت: در این راستا باید به نحوی عمل کنیم که این گزاره که «هر کسی پول‌دار است به مواد و رسانه‌های آموزشی بهتر دسترسی دارد» از بین برود.

فیاضی افزود: البته دسترسی به آموزش مجازی در هیچ مرحله‌ای جای معلم را پُر نمی‌کند. برخورد معلم، چهره به چهره و نفَس به نَفَس است. تاثیراتی که این حضور فیزیکی دارد هیچ چیز دیگری ندارد. آموزش‌های مجازی می‌توانند کاملا در جایگاه مکمل بنشینند؛ مکملی که به هیچ وجه قابل صرف نظر نیست و در واقع باید به آن تن داده و پَر و بالش بدهیم، تقویتش کنیم و اشکالات و پیامدهای منفی آن را رفع کنیم.

وی با اشاره به اینکه آنچه اکنون در شاد داریم باید ارتقاء پیدا کند گفت: لازمه این اتفاق این است که مدرسه مجازی با همه امکاناتش وجود داشته باشد. شما وقتی به سمت آموزش مجازی می‌روی، یعنی همه اتفاقاتی که در مدرسه حقیقی به راحتی رخ می‌دهد باید شبیه‌سازی شود. یعنی باید به سراغ lms برویم که سامانه مدیریت جامع یادگیری است.

گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش افزود: اما این سکه یک روی دیگر هم دارد که بسیار مهم و قابل توجه است. بیش از ۳۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که در موضوع آموزش‌های مجازی کار کردند. ما باید در آموزش و پرروش زمینه‌ای را فراهم کنیم که همه اینها امکان ورود داشته باشند. یعنی شاد را باید به پلتفرمی تبدیل کنیم که میکروسرویس‌های متعدد روی آن بشیند و از همه ظرفیت‌های بخش خصوصی، دولتی و غیر دولتی استفاده شود که البته باید در یک بازار طبیعی و فضایی امن، کاملا علمی و آموزشی رخ دهد و همه بتوانند خدمات‌رسانی کرده و دانش‌آموزان استفاده کنند.

فیاضی با بیان اینکه یک شرط لازم دیگری هم وجود دارد گفت: باید زیرساخت‌های فنی، نرم افزاری و سخت‌افزاری نیز فراهم باشد. اکنون در ستاد در حوزه فناوری اطلاعات اشکالات جدی وجود دارد.