"ناامیدی و تحقیر جوانان" از تبعات انتصابات فامیلی و رانتی/ از فاصله طبقاتی به گسل طبقاتی رسیده‌ایم/ انتقاد از سکونت مسئولان در بالای شهر

"محمود حریرچی" جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به عواقب حقوق‌های نجومی در مقابل حقو‌ق‌های چهار میلیونی و انتصابات رانتی و فامیلی در مقابل بیکاری جوانان گفت: با شرایط که همه ما آن را می‌دانیم از فاصله طبقاتی گذشته و یک گسل ایجاد شده است. افرادی که در قعر این گسل قرار دارند، بیش از نیمی از جامعه بوده و آن‌هایی که در قله نشسته‌اند، شاید به ۱۰ درصد هم نرسند.

حریرچی گفت: عواقبی که این مسائل برای جامعه به وجود خواهد آورد تحقیر است و جوانان‌مان کسانی هستند که تحقیر شدند. وقتی من با جوانان مواجه می‌شوم با بغض و ناراحتی صحبت می‌کنند،‌ آنها می‌بینند که چه انتصابات و رانت خواری‌هایی صورت می‌گیرد و حتی بعضا جوانانی را می‌شناسند که با رانت الان مدیر عامل یک شرکت هستند، در حالی که همین جوانان ناراحت، خودشان تحصیلات عالی دارند ولی حتی نمی‌توانند ازدواج کند و از طرفی  می‌بینیم که چقدر بحث ازدواج اکنون در جامعه مطرح است و با پاک کردن صورت مسئله صحبت از وام ازدواج می‌کنند، در حالی که به اصل قضیه توجهی ندارند.

وی با اشاره به موج ناامیدی در کشور گفت: گسل ایجاد شده یعنی ناامیدی، فعل مهاجرت و…ناامیدی یعنی از زندگی رضایتمندی نداشته باشیم، اصلی‌ترین وظیفه تمام دولت‌ها در تمام دنیا این است که میزان رضایتمندی از زندگی را بسنجند. مسئولان در بالاترین نقطه شهر زندگی می‌کنند و فاصله‌شان با مردم خیلی زیاد است، آن زمان‌هایی هم که برخی از آنها به میان مردم می‌آیند، نمایشی است و برای این که بیایند سلفی بگیرند.

این جامعه‌شناس اظهار داشت: ناامیدی وعدم رضایت از زندگی خطر بزرگی برای یک جامعه ایجاد می‌کند. جامعه‌ای که شاهد فاصله است، جامعه شادی نیست. ما در کشور چیزی به نام تامین اجتماعی فراگیر و جامع نداریم، زیرا  در کل به چیزی با عنوان توسعه فکر نکرده‌ایم. کشور ما توسعه محور نبوده و چشم‌انداز ندارد. ما در سال ۸۴ یک چشم اندازی را با عنوان ایران ۱۴۰۴ راه انداختیم، اما به هیچ کدام از آن‌ها نرسیده‌ایم زیرا برنامه‌های تدوین شده بر اساس آن چشم‌انداز نیست.

حریرچی در ادامه گفت: اکنون مردم شاهد هستند هر دولتی که می‌آید دولت قبلی را رسوا می‌کنند. امثال ما فکر می‌کنیم چطور است که هر مجلس و دولتی که روی کار می‌آید، هر جوری که دوست دارد عمل می‌کند و دولت بعدی او را افشا می‌کند. مجلس، سازمان بازرسی کل کشور، کمیسیون اصل ۹۰ و… چه نقشی ایفا می‌کنند؟

وی اظهار داشت: اگر در شرایطی که فاصله‌های طبقاتی کم باشد و یک تامین اجتماعی جامع داشته باشیم  به عنوان یک حق طبیعی برای مردم داشته باشیم، مردم حتی ناملایمات و سختی‌ها را می‌توانند تحمل کنند. ولی الان کارگرانی که درآمد ۳ ،۴ میلیونی دارند چگونه باید زندگی کنند؟ از طرفی درصد قابل توجهی از افرادی که اکنون کار می‌کنند روز مزد هستند.

حریرچی تصریح کرد: پیمانکاران فاسد و مدیرعاملان فاسد به راحتی اموال را به تاراج می‌برند، آن هم در شرایطی که درصدی از جامعه فقیر مطلق هستند. با توجه به درآمدهای ۳ تا ۴ میلیونی با محاسبه تورم یک فرد می‌تواند هر روز فقط یک وعده غذای گرم به مدت روز در ۲۰ ماه را تامین کند.

وی گفت: آن کشورهایی می‌توانند درست پیش بروند که یک برنامه توسعه همه جانبه؛ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، فرهنگی داشته باشند و در نهایت هم یک جامعه اخلاق مدار می‌شوند. برنامه‌هایی که در کشور تدوین می‌شود باید بر اساس اسناد بالادستی باشد ولی در کشور ما اینگونه نیست، زیرا این کارها به نظم و انضباط نیاز دارد و همه چیز کنترل می‌شود و این را هم باید تاکید کنم که توسعه با فساد پیش‌نمی‌رود.

وی ادامه داد: ما توسعه پیدا نکردیم و در شاخص جهانی human development (توسعه انسانی) میان ۱۸۰ کشور رتبه ۱۲۰ را داریم در حالی که کشور ما از لحاظ منابع گاز و نفت در دنیا اول است. human development شاخص جهانی است که سه موضوع اساسی از جمله موضوع توسعه اقتصادی، سلامت و آموزش را در کشورها بررسی می‌کند. ما کودکانی داریم که با توجه به اینکه در سن مدرسه هستند، اما الان به کار مشغولند.

او با اشاره به اینکه منابع نفتی سرمایه هستند نه درآمد، گفت: منابع کشور درآمد نیست بلکه سرمایه است. ما نفت را به عنوان درآمدهای نفتی می‌شناسیم در حالی که روی نفت باید سرمایه‌گذاری شود، کارخانه‌ها راه‌اندازی شوند و نوآوری صورت بگیرد و به کمک آن جوانانی که فعال و علاقمند هستند به کار گرفته شوند.

این جامعه شناس و استاد دانشگاه گفت: باید افرادی که شایستگی لازم را دارند در مسندها بنشینند و برنامه‌های توسعه‌ای را پیش ببرند، اما این رویه به نفع افراد ناشایست، رانت خوار و یا فاسد نیست.