وقوع سالانه بیش از ۴ هزار مرگ بر اثر پوکی استخوان در کشور/ هزینه های اقتصادی شکستگی استخوان برای نظام سلامت بالاست

به گزارش خبرنگار ایلنا، «افشین استوار»، رییس مرکز بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در نشستی با موضوع پوکی استخوان گفت: در بیست تا پنجاه درصد موارد ظرف یکسال بعد از شکستگی استخوان، فرد فوت میکند، این درحالی است که بالغ بر ۱۶۰ هزار مورد شکستگی پوکی استخوان در کشور اتفاق می افتد، همچنین ۴۲۰۰ مورد مرگ ناشی از شکستگی استخوان اتفاق می‌افتد که بسیار زیاد است. هزینه اقتصادی آن هم بالاست و بالغ بر سه هزار میلیارد تومان است و به سیستم سلامت و مردم تحمیل می شود. 

او افزود: علی رغم بار زیاد پوکی استخوان و شکستگی، این مساله قابل درمان است و داروهای آن وجود دارد و در دسترس افراد است، اما متاسفانه نسبت قابل توجهی از افرادی که پوکی استخوان دارند، مطلع نیستند، شعار امسال تشخیص به موقع و مهار آن است. همه خانم‌های بالای پنجاه‌ساله بعد از یائسگی باید به پزشک برای تشخیص مراجعه کنند، درمان پوکی استخوان طولانی مدت است و فرد در فاز اول درمان بین سه تا پنج سال دارو دریافت کند. 

او افزود: ما به همه توصیه میکنیم که خانم‌های بالای ۵۰ سال و مردان بالای ۶۰ سال برای تشخیص بیماری پوکی استخوان به پزشک مراجعه کنند. زمینه پوکی استخوان در سنین پایین ایجاد میشود، و فرد در سنین ۲۵ سالگی به حداکثر تراکم استخوان می رسد، زمینه ایجاد پوکی استخوان در آن سن فراهم می شود. 

او افزود: مصرف ناکافی لبنیات و کلسیم و ویتامین دی، مصرف ناکافی میوه و سبزی زمینه سازهای تغذیه‌ای پوکی استخوان هستند، مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر از سایر عوامل خطر ایجاد پوکی استخوان هستند. 

استوار گفت: ابتلا به سرطان و برخی داروها مانند کورتون‌ها فرد را مستعد پوکی استخوان می کند و اگر فرد در فامیل‌های درجه یک سابقه شکستگی و پوکی استخوان دارد باید هشیار باشد. 

او افزود: باتوجه به روند پیر شدن جمعیت و اینکه کشور ما یکی از سریع‌ترین رشد جمعیت سالمندی در جهان و در منطقه سریعترین رشد جمعیت سالمندی را دارد، بیماری‌های مربوط به سالمندی روز به روز در کشور ما افزایش پیدا می کند. بنابراین وزارت بهداشت برنامه‌های مختلفی را در همه سطوح برای پیشگیری در دستور کار دارد. 

استوار گفت: مهم‌ترین استراتژی ما، افزایش اطلاعات عمومی و اطلاع رسانی، زیرا از دوران نوجوانی با سبک زندگی سالم می توان از پوکی استخوان در سنین بالاتر پیشگیری شود. تشخیص به موقع و درمان پوکی استخوان در نظام اولیه مراقبتهای بهداشتی در حال ادغام است و امیدواریم همه به این مساله دسترسی داشته باشند. 

او افزود: پیشگیری از شکستگی ثانویه از برنامه‌های بیمارستان هاست و درصورتی که فرد شکستگی داشته باشد، در شش تا هشت ماه بعد از آن احتمال شکستگی دوباره وجود دارد و مهم است بیمارستان‌ها بررسی و درمان مناسب این مساله در دستور کار قرار بگیرد. 

استوار گفت: تامین داروهای مورد نیاز و پوشش بیمه‌ای در دستور کار است و توزیع و تأمین سنجش تراکم استخوان با توجه به اینکه این دستگاه‌ها اغلب در تهران و مراکز استان هاست، این توزیع عادلانه در دستورکار وزارت بهداشت قرار دارد. 

او افزود: حداکثر توده استخوانی در جوانی و نوجوانی و نهایتا تا ۲۵ سالگی رخ می دهد و اگر تغذیه کافی نباشد، فرد در میانسالی پوکی استخوان خواهد داشت. امنیت غذایی بسیار اهمیت دارد، خانواده‌ها باید مراقب باشند که بچه‌ها از تغذیه مناسبی برخوردار باشند که از وقوع پوکی استخوان پیشگیری شود. 

استوار گفت: تحریم‌ها به اشکال مختلف وقوع پوکی استخوان و برنامه پیشگیری از آن و درمان آن را تحت تاثیر قرار داده است. داروهای اولیه این بیماری تولید داخل کشور هستند اما قطعا به طرق مختلف تاثیر داشته و امیدواریم با رفع تحریم‌ها شاهد باشیم که پوکی استخوان کمتر تحت تاثیر قرار بگیرد. 

او افزود: مصرف لبنیات یکی از مهم تریم منابع تأمین کلسیم و ویتامین دی و پروتئین مورد نیاز کودکان است، از هر شیوه‌ای باید مصرف لبنیات به اندازه کافی تأمین شود. هم خانواده‌ها باید توجه داشته باشند و هم دولت باید برای مخصوصا دهک‌های پایین اقتصادی این منبع غیرقابل جایگزین را تامین کند. 

او درارتباط با پوشش بیمه‌ای پوکی استخوان گفت: خدمات تشخیص و درمان تحت پوشش بیمه است، تشخیص پوکی استخوان با سنجش تراکم استخوان است که از طریق دستگاههای سنجش تراکم استخوان اندازه گیری میشود. در صورتی که افراد در چارچوب پروتکل‌های معاونت درمان برای تشخیص پوکی استخوان مراجعه کنند، تحت پوشش بیمه هستند. با تجویز پزشک، بیمه سنجش تراکم استخوان را تحت پوشش قرار می دهد. داروهای خط اول پوکی استخوان در پوشش بیمه است، درصورتی که داروی جدیدی تولید یا وارد کشور شود با هماهنگی معاونت درمان در پوشش بیمه قرار میگیرد. 

استوار گفت: پاندمی کرونا در دریافت خدمات پیشگیری و تشخیص پوکی استخوان تاثیر گذاشته، مردم به دلیل ترس از کووید کمتر به مراکز درمانی مراجعه کردند و در دراز مدت ممکن است در سالمندان تاثیر داشته باشند. به این دلیل که بیرون رفتن و فعالیت‌ها کمتر شده میزان شکستگی کاهش پیدا کرده است. به این دلیل که میزان فعالیت بدنی نیز کاهش پیدا کرده است، این در دراز مدت بر پوکی استخوان تاثیرگذار خواهد بود. 

او در ارتباط با سرطان افزود: عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر، عوامل مشترکی هستند، مانند تغذیه نامناسب، مصرف سیگار، الکل و کم تحرکی و آلودگی هوا مهم‌ترین علل سرطان هستند. عوامل خطر فیزیولوژی مانند چاقی در این مساله تاثیر دارند. درمورد سرطان اما دو چیز را باید از هم جدا کنیم. در کشور ما جمعیت سالمند در حال افزایش است و به این دلیل افزایش موارد سرطان به دلیل سالمند شدن جمعیت است. اما در بخش قابل توجهی از موارد، سرطان به دلیل سبک نامناسب زندگی و عوامل خطری است که به آن اشاره کردم. 

استوار گفت: امروز در جدول هفته ملی سلامت استخوان روز پیشگیری از سقوط و شکستگی است، پوکی استخوان در صورتی می تواند خطر ایجاد کند که منجر به شکستگی شود. یکی از مهم‌ترین زمینه‌های شکستگی سقوط است که به خصوص در سالمندان اتفاق می‌افتد. زمینه‌های سقوط باید از بین برود. وجود برخی از بیماری‌ها ممکن است فرد را مستعد سقوط کند. فشار خون و قند خون بالا این زمینه را ایجاد میکند. کاهش قند خون در بیماران دیابتی ممکن است رخ بدهد. مخصوصا بیماران دیابتی که انسولین مصرف میکنند. 

او افزود: مشکلات شنوایی و بینایی میتواند فرد را مستعد سقوط کند. عوامل محیطی مانند کمبود روشنایی در محیط به ویژه برای سالمندان، وجود موانع در خانه و اجتماع میتواند مستعد سقوط شود. در حمام این سقوط بسیاری از وقت‌ها اتفاق می‌افتد. نکته مهم دیگر تقویت عضلات است، تقویت عضلات باعث میشود تعادل فرد حفظ شود و کمتر باعث سقوط شود. 

استوار گفت: درصدی از افراهد بالای شصت سال دچار درجاتی از تحلیل عضلات هستند که باعث می شود فرد زمین بخورد، مطالعاتی زیاد انجام شده که نشان می دهد افراد بیشتر در خانه زمین میخورند. صبح اول وقت یکی از زمان‌هایی است که سقوط و شکستگی بیشتر رخ می دهد. در مواقع مصرف داروها به خصوص داروهای کاهنده قند خون ممکن است سقوط رخ دهد. این زمینه‌ها باید برطرف شود که سقوط رخ ندهد.