در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
فشار احتمالی مجلس به سازمان حفاظت محیط زیست با تبدیل شدن به وزارتخانه/ برخی نمایندگان به دنبال اجرای پروژه در حوزه‌های انتخابی خود هستند
مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس طرح تبدیل سازمان حفاظت محیط زیست به وزارتخانه را مفید ندانست.
«حمید ظهرابی» مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در ارتباط با طرح عده‌ای از نمایندگان مجلس برای تبدیل معاونت محیط زیست به وزارتخانه گفت: عمده وظایف سازمان حفاظت محیط زیست، وظایف حاکمیتی و هماهنگ کننده بین بخشی است. معمولا عملکردش محصول فعالیت دیگر بخش‌هاست که باید ملاحظات محیط زیستی را در اجرای برنامه‌هایشان رعایت کنند. به این خاطر جایگاه سازمان حفاظت محیط زیست را جایگاهی فرابخشی در حوزه معاونت رییس جمهور قرار داده‌اند که بتواند به بقیه دستگاه‌ها نظارت کند و به مردم و مسئولان ذی ربط گزارش دهد.
او افزود: طرح ایجاد وزارت محیط زیست به اشکال مختلف در سنوات گذشته مطرح شده است. در برهه‌ای از زمان این مساله به این شکل مطرح بود که سازمان جنگل‌ها و مراتع، بخشی از سازمان‌های شرکت‌های آب منطقه‌ای که وظیفه حفاظتی منابع آب را دارند و بخشی از شیلات که وظیفه حفاظت را برعهده دارد، با سازمان حفاظت محیط زیست ادغام شوند و یک وزارتخانه تشکیل شود یا الحاق شوند و در سطح معاونت رییس جمهور سازمان حفاظت محیط زیست باقی بماند.
ظهرابی گفت: مطلوب‌ترین گزینه در بررسی کارشناسی این بود که این مجموعه‌ها یک جا جمع شوند و این اختلاف قوانین و مقررات و اختلاف دیدگاه‌هایی که در حوزه‌های اجرا بین این سازمان‌ها وجود دارد با یکی شدنشان حل شود، اما جایگاهش کماکان همان جایگاه نظارتی در سطح معاونت رییس جمهور بماند که از آسیب‌های ناشی از دخالت‌های غیرکارشناسی تاحدودی محفوظ باشد.
او افزود: بنابراین اگر فقط سازمان حفاظت محیط زیست با همین ساختار و امکانات به وزارتخانه ارتقا پیدا کند، تنها اتفاقی که می‌افتد این است که مقداری از قدرت نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست تضعیف می‌شود و باید در هر موردی به مجلس پاسخگو باشد. همه ما از شرایط کشور خبر داریم، برخی نمایندگان محترم مجلس عمدتا به دنبال اجرای برخی پروژه‌ها در حوزه‌های انتخابی خودشان هستند و سازمان حفاظت محیط زیست هم تنها دستگاهی است که این پروژه‌ها و مباحث مرتبط با توسعه پایدار را با مقداری توجه بیشتر دنبال می‌کند. در مجموع من این طرح را به این شکل که الان مطرح می‌شود، خیلی مفید نمی‌بینم.
ظهرابی در واکنش به این گفته که نقش نظارتی سازمان حفاظت از محیط زیست با برخی قوانین از جمله قانون معادن مصوب ۱۳۹۱ محدود شده است، گفت: من شخصا معتقدم سازمان حفاظت محیط زیست علی رغم همه کمبودها و محدودیت‌ها جزو موفق‌ترین دستگاه‌ها در انجام وظایفش بوده است. در موضوع تنوع زیستی و مناطق حفاظت شده، سازمان حفاظت از محیط زیست در تمام مناطق کشور، عملکردش را در حفاظت از این مقوله قرار داده است.
او در ادامه گفت: این را با دستگاه‌ها مقایسه کنید که در وزارت نیرو متولی حفظ منابع آب بوده‌اند. می‌بینیم که علی رغم همه کمبودها و محدودیت‌ها به خاطر آن تعصب سازمانی که به ویژه در بخش محیطبانی و حفاظت نهادینه است، واقعا دستگاه موفقی بوده است. من به خاطر دارم براساس آماری که در گذشته به وزارت کشور ارائه کردم، تقریبا یک درصد از عرصه‌های طبیعی که در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست بوده است، مورد تصرف قرار گرفته بودند و هفت دهم درصد از این یک درصد، یعنی بخش عمده‌ای از آن هم یا دستگاه‌های دولتی یا نهادهای وابسته به حاکمیت بودند.
ظهرابی افزود: بنابراین می‌شود این سازمان را سازمانی موفق ارزیابی کرد. در حوزه‌های دیگری مانند مباحث آب و آلودگی هوا با توجه به بین بخشی بودن وظایف و نقش بسیار اساسی مسائل اقتصادی در پیشبرد اهداف محیط زیستی، مقداری نواقص مشاهده می‌شود که نمی‌توانم بگویم متوجه سازمان حفاظت محیط زیست می‌شود. بخش عمده‌ای از آن به بقیه دستگاه‌ها مربوط می‌شود.
او در پاسخ به این سؤال که تبدیل سازمان حفاظت محیط زیست به وزارتخانه می‌تواند مزیت‌هایی به همراه داشته باشد، گفت: پاسخگویی به مجلس جنبه مثبتی دارد که همان مطالبه‌گری نمایندگان مردم برای پیشبرد اهداف محیط زیستی است و در کنار آن اثر منفی نیز دارد. به کار بردن ابزار استیضاح احتمالی برای وادار کردن سازمان حفاظت از محیط زیست به صدور مجوزهای است که از نظر فنی چندان به آن اعتقاد ندارد از اثرات منفی است.
ظهرابی در ادامه گفت:اگر واقعا به دنبال اصلاح جایگاه سازمان حفاظت از محیط زیست و قدرت بخشی به آن هستند، شاید اگر این سازمان را از بدنه دولت بردارند و مانند سازمان دیوان محاسبات به بدنه مجلس تبدیل کنند یا آن را به سازمانی مانند بازرسی کل کشور تبدیل کنند که نقش حاکمیتی و توان نظارتی بالاتری داشته باشد، توجیه‌پذیر است، اما اگر بخواهیم علاوه بر همه محدودیت‌ها و مشکلاتی که دارد بخش فشار احتمالی نمایندگان مجلس را هم به آن اضافه کنیم، این سازمان نه تنها تقویت نمی‌شود بلکه تضعیف هم خواهد شد.
