باید از ایجاد هرگونه تجمع و ازدحام جلوگیری کنیم/ توضیح درباره زمان مناسب برای تزریق دُز یادآور واکسن کرونا

«علیرضا ناجی»، رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان از طب ایرانی در درمان کرونا استفاده کرد، گفت: به طورکلی هر درمانی که برای هر بیماری می‌خواهد مورد استفاده قرار بگیرد، باید کارآزمایی‌‎ها و آزمایش های خودش را پس بدهد تا ما بتوانیم راجع به کارایی آن صحبت کنیم. داروهای مختلف چه طب سنتی یا شیمیایی، به هرحال دارو هستند و باید تاثیر خودشان را در یک مکانیسم و کارآزمایی بالینی نشان بدهند. حالا اسمش را هر طبی می‌خواهیم بگذاریم، طب سنتی یا مدرن. اصلا تفاوت طب سنتی و مدرن در همین است. اگر افرادی که در طب سنتی فعال هستند می‌خواهند وارد موضوع درمان شوند، حتما باید به انجام کارآزمایی‌های بالینی تن بدهند، آن هم با یک مکانیسم مناسب. وقتی درمورد داروهای شیمیایی یا مدرن هم صحبت می‌کنیم، مکانیسمی را در نظر می‌گیریم و براساس آن توجیه می‌کنیم که آن دارو را استفاده کنیم. آنها هم باید همین کار را انجام بدهند. نمی‌شود بدون مبنا صحبت کرد و گفت چرا ما از آن دارو استفاده نمی‌کنیم.  

او در ارتباط با چشم انداز وضعیت کرونا با توجه به پیش رو بودن تجمعات اربعین گفت: ما در دوران کووید باید از ایجاد هرگونه ایجاد تجمع و ازدحام جلوگیری کنیم. حال این ازدحام‌ها می‌تواند در رستوران‌ها، مسافرت‌های داخلی و خارجی باشد، همانطور که اخیرا اتفاق افتاد و افرادی در کنسرت‌هایی در خارج از کشور شرکت کردند یا مراسم‌های مذهبی که به این صورت برگزار می‌شود. به هرصورت ما باید از این موضوع جلوگیری کنیم و الان موقع اجرای مراسم به این صورت نیست. باید جلوی هر مراسم، مسافرت و تجمعی گرفته شود و اگر این اتفاق بیافتد این خطر وجود دارد که دوباره کووید شعله تر شود. 

ناجی در پاسخ به این سوال که باتوجه به اینکه ایمنی افرادی که در فروردین ماه دوز اول واکسنشان را دریافت کرده‌اند و بعد از مدتی دوز دوم را دریافت کرده اند، به مرور زمان کاهش پیدا کرده است، چه زمانی باید برای دوباره واکسینه کردن جمعیت در ایران برنامه ریزی کرد که از بروز موج‌های شدید کرونا جلوگیری کرد، گفت: دوز یادآور واقعیتی است که وجود دارد و در طول زمان براساس نوع واکسن، کاهش سطح آنتی بادی‌هایی که حاصل از واکسن است، ایجاد می‌شود. به غیر از این در این چند مدت اخیر واریانت‌هایی آمده‌اند که تاثیر واکسن‌ها را کم کرده‌اند، بنابراین تقویت ایمنی و پادتن‌های مربوط به کووید، یک واقعیت است که باید صورت بگیرد و اینکه آیا کشورها باید برنامه‌ای برای این موضوع داشته باشند، کاملا به امکان سنجی‌ها برمی‌گردد که این کشورها توانایی تهیه واکسن را تا چه حدی دارند. به هرحال در کشور خودمان تعداد مناسبی از افراد هنوز دوز اول یا دوم واکسنشان را نزده‌اند، باید بررسی شود که آیا اولویتی برای زدن دوز یادآور وجود دارد و اگر دارد برای چه کسانی است و اینکه اگر بخواهیم واکسن بزنیم، چه واکسن هایی داریم که این کار را انجام بدهیم. اما به طور کلی باید گفت که بین ۶  تا ۱۰ ماه بعد از تزریق واکسن و بسته به نوع آن این نظریه وجود دارد که دوز تقویتی یا بوستر برای افراد زده شود، اما نه برای همه افراد، بلکه افرادی که در ریسک بیشتری برای ابتلا هستند، مانند کسانی که سن بالا یا ایمنی ضعیفی دارند، باتوجه به بیماری‌ها یا دارویی که مصرف می‌کنند و همینطور کادر درمان و کسانی که با آن ها برخورد دارند می‌توانند از جمله این افراد باشند.

درچند روز اول پس از تزریق واکسن کرونا مراقب باشید

ناجی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است افراد بعد از واکسینه شدن به بیماری «زونا» یا «تبخال» مبتلا شوند، گفت: نخست اینکه کسی که زونا دارد نباید واکسن بزند و باید درمانش را انجام دهد و بعدا واکسن بزند. اما در برخی از موارد، زمانی که واکسن زده می‌شود، به علت اینکه زدن واکسن یک پروسه التهابی است و سیستم ایمنی را درگیر می‌کند، ممکن است برخی از عفونت‌ها بروز کنند. البته مطالعات ارتباط میان واکسن و خانواده «هرپس ویروس‌ها» از جمله زونا، را کاملا نشان نداده است. اما می‌توانیم مکانیسمی را درنظر بگیریم که در کسانی که واکسن می‌زنند، ممکن است که در درصد بسیار کمی از مواقع به علت پروسه التهابی در سیستم ایمنی و برانگیختگی علیه واکسن، بدن پایش خود را برروی بیماری‌های دیگر کمتر کند و برخی از بیماری‌ها ممکن است بروز پیدا کنند. شنیده‌اید که می‌گویند اگر واکسن زدید، در چندروز اول خیلی مواظب خودتان باشید که با بیماری برخورد نکنید، به این علت که ممکن است بیمار شوید. استراحت کنید و در خانه باشید و ملاحظات را درنظر بگیرید. این توصیه به دلیل همین موضوع است. 

او در ادامه افزود: به طور کلی افراد پس از تزریق واکسن باید از خودشان مراقبت کنند و اینکه کل خانواده هرپس ویروس‌ها، که شامل بیماری‌هایی مانند تبخال، زونا و آبله مرغان می‌شوند، درواقع در بدن وجود دارند و وقتی که پایش بدن ضعیف‌تر می‌شود، این‌ها ممکن است بروز کنند. البته من باز هم تاکید می‌کنم که در این زمینه مطالعات صورت نگرفته و رابطه صددرصدی بین این دو مورد دیده نشده است، اما گاهی ممکن است براساس درگیری که در بدن افراد به خاطر واکسن به وجود می آید و سیستم ایمنی آن ها، این مساله ایجاد شود. 

ناجی در پاسخ به این سوال که آیا انواع مختلف واکسن کرونا ممکن است برای افراد با بیماری‌های زمینه ای خاص تاثیرات متفاوتی داشته باشند، گفت: خیر چنین نیست. در برخی از بیماری‌ها گفته شده است که ممکن است تزریق واکسن با محدودیت همراه باشد اما به طور کلی ما درارتباط با نوع واکسن برای افراد چندان محدودیت خاصی نداریم، اما در برخی از موارد کسانی که بیماری صرع دارند و تشنج می‌کنند، گفته شده است که بهتر است واکسن سینوفارم و اسپوتنیک را نزنند و در این موارد در ایران بهتر است افراد آسترازنکا بزنند البته ممکن است کسانی باشند که نسبت به اجزای واکسن حساسیت داشته باشند. این افراد ممکن است از زدن برخی از واکسن ها منع شوند. اما طور کلی می‎توانم بگویم که نوع واکسن چندان تفاوتی برای بیماری‌های زمینه‌ای مختلف ندارد، اما اینکه در چه موقعی واکسن بزنند بله. برای مثال اگر کسی سرطان دارد یا داروهای سرکوبگر ایمنی می‌خورد یا رادیو تراپی و شیمی درمانی می‌کند، باید حواسشان باشد در زمان‌های خاصی که شیمی درمانی انجام نمی‌شود یا چندماه بعد از پیوند اعضا واکسن نزنند. اما اینکه بگوییم کدام واکسن را بزنند، نه چنین چیزی وجود ندارد. 

او درارتباط با مشکلات گوارشی برخی افراد پس از تزریق واکسن گفت: ممکن است که با درصد پایین تر چنین علایمی در افراد دیده شود. به هرحال ما یک سری علایم اصلی داریم که شامل درد در محل تزریق، تب و لرز، بدن درد، آبریزش بینی و مانند این است و علائمی شبیه به آنفولانزا ممکن است که به وجود بیاید، اما ممکن است علائم دیگری وجود داشته باشد که کمتر مشاهده می‌شود مانند عوارض گوارشی.