در نخستین کنفرانس دبیران زیست شناسی ایران تاکید شد؛
نقش زیست‌شناسان در حوزه علوم زیستی باید مورد بازنگری و توجه ویژه قرار گیرد/ سهم زیست‌شناسی در آموزش و توسعه پایدار باید جدی‌تری پیگیری شود
صبح امروز نخستین کنفرانس دو سالانه دبیران زیست شناسی ایران در محل دانشگاه خوارزمی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «منصور افشار محمدیان» مسئول شاخه دبیران انجمن زیست‌شناسی ایران در کنفرانسی که صبح امروز از سوی انجمن زیست‌شناسی برگزار شد، اظهار داشت: کنفرانس ما هر دو سال یکبار برگزار بشود و تلاشمان این است که بتوانیم این کنفراس بهتر از قبل برگزار کنیم.
وی افزود: شعار آموزش زیست‌شناسی و توسعه پایدار وقتی در عمل پیاده می‌شود که همکاری‌ها بین وزارت آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش به همین صورتی که الان می‌بینیم ارتباط نزدیک و صمیمی باشد و این رابطه ادامه پیدا کند. خوشحالم امروز توفیق شد در این کنفرانس باشم، اما اقرار می‌کنم که قصور دارم، زیرا معتقدم زودتر از این باید چنین کنفرانسی تشکیل می شد تا با همکاری دبیران و اساتید زیست‌شناسی کشور بتوانیم راهکاری در حوزه های مختلف آموزش زیست‌شناسی و تالیف آنها داشته باشیم.
وی افزود: کتاب زیست‌شناسی بیشتر به نوعی نوشته شده که سعی بر حافظه محوری برای دانش آموزان دارد. زیست‌شناس باید علوم را به نحوی به دانش‌آموزان و دانشجویان انتقال دهد که قابل درک باشد.
محمدیان گفت: باید با همکاری وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش بتوانیم دانش‌آموزان و دانشجویان را طوری تربیت کنیم که در حوزه زیستی درک بهتری داشته باشند، زیرا شخص زیست‌شناس باید خداشناس‌ترین فرد نیز باشد. اگر می خواهیم دانش آموز و دانشجوی خداشناس داشته باشیم باید دانش آموز و دانشجویی تربیت کنیم که در زیست‌شناسی فعال باشند، زیرا ظرافت خلقت در این حوزه مشهود می‌شود.
مسئول شاخه دبیران انجمن زیست‌شناسی ایران گفت: امیدواریم در آینده زیست‌شناسانی داشته باشیم که به حقوق انسان‌ها، حیوانات و نباتات احترام بگذارند و حق کسی را ضایع نکنند.
تشریح چگونگی تالیف اولین کتاب زیست‌شناسی در ایران
در ادامه این نشست پروفسور «حسن ابراهیم زاده» استاد دانشگاه تهران و از چهره‌های ماندگار جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۵۰ ما تالیف کتاب‌های درسی در این زمینه را شروع کردیم. سال ۴۸ من تازه از خارج از کشور به ایران برگشتم و ما در آن زمان کم کم تالیف را شروع کردیم. کسانی که در این گونه فعالیت‌ها تخصص داشتند و همچنین سه نفر از تحصیلکرده‌های متخصص این حوزه در آمریکا و اروپا را انتخاب کردیم.
وی بیان کرد: برخی واژه‌های خارجی بودند که مفهوم آن را به فارسی نمی‌دانستیم که زمان تالیف متوجه آن شدیم و و از فرهنگستان زبان برای تصحیح آنها استفاده کردیم از این رو تلاش کردیم برای واژه‌های انگلیسی و فرانسوی واژه نو بسازیم که کلمه جلبک از جمله آن‌هاست. در این راستا اولین جلد کتاب زیست‌شناسی در سال ۵۱ را تحویل دادیم و جلدهای بعدی نیز در سال‌های ۵۲ و۵۳ تحویل داده شد.
ابراهیم زاده افزود: ما از محتوای کتاب‌های زیست‌شناسی که در زمان دارالفنون آموزش داده می‌شد و همچنین از محتوای کتاب‌های زیست‌شناسی اروپایی نیز استفاده کردیم و به نوعی تلاش کردیم کتابی را طراحی کنیم که در شان آموزش و پرورش باشد. همچنین تلاش شد علاوه بر این‌ها یک کتاب زیست‌شناسی طراحی کنیم که صرفاً برای معلمان زیست‌شناسی باشد تا آنها اطلاعات بیشتری نسبت به کتاب‌های دانش آموزان داشته باشند.
این استاد دانشگاه تهران بیان کرد: اصلاح واژه‌ها در زیست‌شناسی بسیار مهم است زیرا واژه‌ها ابدی نیستند.
تشکیل اتحادیه کشوری زیست‌شناسی با تایید وزارت آموزش و پرورش
در ادامه کنفرانس «حمیدرضا مقتدایی» رئیس شورای اجرایی انجمن زیست‌شناسی دبیران تهران، مسئول آموزش نیروی انسانی منطقه ۶ تهران و بنیانگذار و موسس انجمن زیست‌شناسی دبیران شهر تهران ایران گفت: در دی ماه سال ۹۷ اولین انجمن اجرایی زیست‌شناسی با حضور بازرسان و ۱۴۰ نفر از دبیران محترم زیست‌شناسی شهر تهران رای گیری را انجام داد، سپس تعداد ۱۰ نفر از دبیران خوب ما به عنوان اعضای شورای اجرایی و دو نفر به عنوان بازرس انتخاب شدند. در پایان همان مجمع یک جلسه پرسش و پاسخ از دفتر تالیف کتب درسی با دبیران برگزار کردیم که جلسه بسیار خوبی بود. طی دو سال برنامه‌های خوبی برای همکاران و دانش آموزان داشتیم.
وی افزود: ما در این مدت، دوره‌ها و میزگردهای موثری برگزار کردیم که در حوزه تالیف کتاب زیست‌شناسی بوده است به عنوان مثال در اسفند ماه سال ۱۳۹۹ دو نشست علمی تخصصی در حوزه گیاهی و جانوری داشتیم. سپس مقرر شد مسئولیت اتحادیه کشوری انجمن‌های علمی آموزشی دبیران زیست‌شناسی به انجمن ما واگذار شود و پیرو آن در سال ۹۹ اساسنامه اتحادیه با تلاش اعضای محترم شورای اجرایی تهیه و در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت. خوشبختانه وزارت متبوع با تشکیل اتحادیه کشوری موافقت کرد و یک فرصت سه ماهه به انجمن شهر تهران داد تا در خصوص ثبت شرکت اتحادیه اقدام کند.
مقتدایی بیان کرد: امیدوارم برنامه‌ریزی‌های خوبی در آینده بین انجمن‌های علمی آموزشی تمام استانها ایجاد شود و تعامل خوبی داشته باشیم. انشالله با کمک تمام دبیران زیست‌شناسی کشور به پیشرفت مورد نظر خواهیم رسید.
معرفی ۱۳ مقاله برتر در حوزه زیست‌شناسی
«زینب دهقان» دبیر علمی این کنفرانس و عضو شورای اجرایی انجمن زیست‌شناسی شهر تهران در ادامه این کنفرانس خاطرنشان کرد: کنفرانس دبیران زیست شناسی ایران از رویدادهای علمی و برجسته کشور خواهد شد که با هدف گردهم آوری دبیران زیست‌شناسی برای به اشتراک‌گذاری جدیدترین یافته‌ها و دستاورد‌ها در حوزه آموزش زیست‌شناسی برگزار می‌شود.
وی گفت: کنفرانس‌های ما در این زمینه با شعار آموزش زیست‌شناسی و توسعه پایدار در سال ۹۸ فعالیت خود را آغاز کرد. دبیرخانه کنفرانس مقالات مختلف در زمینه روش‌ها و فناوری‌های نوین در آموزش زیست شناسی، تحلیل تغییرات محتوای کتاب‌های درسی، بیان تجربیات جذاب در آموزش زیست شناسی، مطالعات تطبیقی در آموزش زیست‌شناسی و… مقاله می‌پذیرد.
دهقان گفت: تعداد مقالات ارسالی به دبیرخانه ۸۴ مقاله بوده که در نهایت ۶۰ مقاله مورد تایید قرار گرفته است. مقالات پذیرفته شده به عنوان سخنرانی ۱۳ مقاله بوده و تعداد ۴۷ مقاله نیز به عنوان تبدیل به پوستر انتخاب شده‌اند. امروز ۱۳ نفر برگزیده شدند که همگی از دبیران زیست‌شناسی کشور هستند. در نهایت مقرر شد، مقالات پذیرفته شده در این کنفرانس به صورت چکیده منتشر شود.
دبیر علمی کنفرانس زیست‌شناسی در پایان گفت: دست اندرکاران نخستین کنفرانس دوسالانه و دبیران زیست‌شناسی ایران تمام تلاش خود را کردند تا ضمن غنابخشیدن به محتوای زیست شناسی، بتوانند کنفرانس خوبی را ارائه دهند.
زمینه شناسایی نیازهای دهه‌های آینده کشور را فراهم کنیم
«محمد نبیونی» رئیس انجمن زیست‌شناسی ایران، استاد زیست‌شناسی تکوینی دانشگاه خوارزمی و رئیس بنیاد نخبگان استان البرز در ادامه این کنفرانس بیان کرد: با توجه به اهداف کنفرانس، بهترین مکان برای برگزاری آن دانشگاه خوارزمی یا دانشگاه تربیت معلم بود چرا که در بیش از هفت دهه گذشته دبیران زیست‌شناسی کشور در آنجا تربیت شدند.
وی خاطر نشان کرد: عنوانی که برای این کنفرانس در نظر گرفته شده، آموزش و توسعه پایدار است. کوتاهی ما در پرداختن به آموزش زیست‌شناسی به شکل آکادمیک و ایجاد رشته‌های مناسب در این رشته در دانشگاه‌های ما کار را به جایی رسانده که وقتی پیشنهاد راه اندازی دوره کارشناسی ارشد آموزش زیست‌شناسی در یکی از دانشگاه‌های مادر داده می‌شود، دوستان به دلیل عدم آشنایی با ماهیت و اهمیت این موضوع اعلام می‌کنند که اگر ما کارشناسی ارشد زیست‌شناسی را در دانشگاه دایر کنیم دانشگاه ما به جای پیشرفت و توسعه به عقب برمی‌گردد.
رئیس انجمن زیست‌شناسی ایران گفت: در بعضی کشورها برخی افراد با دانش و آگاهی بالا وارد این حوزه می‌شوند و مورد توجه دانشمندان و سیاست گذاران نیز هستند، اما این موضوع در کشور ما وجود ندارد. باید سهم آنها را در ایجاد رشته‌های جدید، تأمین نیازهای جامعه و ارتباط دادن آنها با مدرسه و دانشگاه مورد توجه قرار بگیرد. در حوزه علوم زیستی باید نقش زیست‌شناسان را مورد بازنگری و توجه ویژه قرار بدهیم.
وی افزود: پس از برگزاری جلسات مختلف در دانشگاه‌های کشور از جمله دانشگاه گیلان، خوزستان، خراسان رضوی، لرستان، البرز و تهران و در نهایت طی جلسات با دانشجویان کارشناسی ارشد، دکترا و دبیران زیست‌شناسی این استانها این نتیجه حاصل شد که سهم زیست شناسی در آموزش و توسعه پایدار باید به شکل جدی‌تری دنبال شود.
نبیونی گفت: باید بپذیریم آنچه در دوره نیاز دانش آموزان به آموزش توسط شما دبیران محترم مورد توجه جدی است این است که اگر دانش آموز و فرزند ما در رشته‌ای تحصیل کند امکان کار و آینده خوب و مطلوب برای او فراهم است یا خیر؟ تلاش خانواده‌ها و علاقه بیش از حد دانش آموزان به رشته‌های پزشکی در دهه‌های اخیر یکی از نگرانی‌های دبیران زیست‌شناسی و از گلایه‌هایی است که بیان شده، همچنین این انتقاد مطرح است که ما نتوانستیم در سال‌های اخیر با ایجاد رشته‌های جدید زمینه شرایطی را فراهم کنیم که متخصصان و تحصیلکرده‌های علوم زیستی بتوانند در حوزه‌های علوم کاربردی بعد از فراغت از تحصیل ورود کنند.
رییس بنیاد نخبگان استان البرز گفت: به طور میانگین در یک شهر در سال ۱۳۹۸ بودجه ای نزدیک به ۱۴۸ میلیارد تومان برای جمع آوری زباله‌ها از درب منزل و انتقال آن به محل جمع آوری زباله‌ها صرف شده است. برای مدیریت این زباله‌ها ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد در حالی که این‌ها به جز هزینه‌های غیرمستقیم دیگر است.
وی افزود: سرانه‌ای که برای برخی از حوزه‌های زیست محیطی به شکل مستقیم و غیرمستقیم پرداخت می‌شود، هزینه‌ای که برای سلامت، جامعه و زندگی مرتبط با حاشیه نشینی در شهرهای ما هزینه می‌شود نشان می‌دهد که ما باید با نگاه جدیدی به حوزه‌های مختلف علوم از جمله حوزه زیست‌شناسی توجه کنیم.
نبیونی گفت: باید با رویکرد جدید، ایجاد رشته‌های جدید دانشگاهی و مشورت گرفتن از دبیران زیست‌شناسی و با برگزاری جلسات مشترک با اساتید و کارشناسان زمینه‌ساز این باشیم که بتوانیم نیازهای دهه‌های آینده کشور را از الان برنامه ریزی کنیم.
دبیری زیست شناسی یعنی شناسایی حیات و پاسداشت آن
در ادامه پرفسور «احمد مجد» استاد پیشکسوت دانشگاه خوارزمی و از چهره های ماندگار جمهوری اسلامی ایران در خصوص ویژگی‌های یک دبیر زیست شناسی موفق بیان کرد: ۱۲۴ هزار پیامبر در حقیقت هر کدام معلمانی در زمان خود بوده‌اند که به خاطر بهتر زیستن، بهتر بودن، خوب شناختن حیات، تفکر و اندیشه کردن آمدند.
مجد بیان کرد: برای موفقیت در رسالت مهمی که به اسم دبیری زیست شناسی به عهده معلمان این حوزه است، باید در ابتدا سه چیز را به عنوان اصل موفقیت هر انسانی قرار داد از جمله اعتقاد و توکل به ذات پاک خداوند، اخلاق نیکو و نیات پاک، تلاش و کوشش برای پیشرفت و تعالی فردی و اجتماعی. اگر این سه مورد را در برنامه خود قرار دهیم موفق می‌شویم.
این استاد دانشگاه گفت: یک دبیر زیست شناسی در کنار اینکه باید مومن به خالق هستی باشد و زیست به هستی را به خوبی بشناسد باید توانایی علمی کافی و به روز در زمینه های کاری و تدریس خود داشته باشد. یک معلم همچنین باید مسئولیت خود را بشناسد و بداند که کار او علاوه بر بعد کاری یک عشق است.
این چهره ماندگار گفت: یکی از مسائل دیگری که بسیار حائز اهمیت است این است که در کلاس سعی کنیم عبادت کنیم، چرا که یکی از بزرگترین عبادت‌ها تفکر و اندیشه کردن است. اگر روش تدریس شما به گونه‌ای باشد که مسئله‌ای تفکر، اندیشیدن و چرایی فکر کردن را پرورش بدهید و نهادینه کنید افضل عبادت‌ها را انجام داده‌اید.
وی افزود: نوجوانان و کودکانی که فکرشان در اختیار یک دبیر از جمله دبیر زیست شناسی قرار دارد یک امانت هستند و باید این امانتداری را به درستی انجام دهید.معلم باید در کار خودش خوش برخورد نیز باشد.
او درباره اهمیت کار گروهی گفت: از جمله وظیفه دبیران نهادینه کردن کار گروهی است. باید این را به دانش آموزان آموخت که از فرد نگری دور شوند و به آنها گفت که منافع جمع به منافع فرد اولویت دارد. دبیری زیست شناسی شناسایی حیات و پاسداشت آن است. در کشور فرانسه هر دبیری که قرار باشد به عنوان حوزه زیست شناسی دبیری کند یک آزمون مهم از او گرفته می‌شود.
