مردم اقبالی به علوم انسانی ندارند

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری منصور غلامی خبری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بعد از ظهر امروز  در محل این وزارت خانه برگزار شد.غلامی در این نشست بیان کرد: اغلب فعالیت‌های ما دستاوردهای آموزش عالی بوده‌اند، ما اگر به آموزش عالی کشور نگاه کنیم، مجموعه ای که امروز تلاش می‌کند و در زمینه آموزش، تحقیقات و فتاوری ارائه خدمات دارند، عمدتا در ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی توسعه پیدا کرده است و جایگاه امروزی را دارد.

وی اظهار داشت: در این دستاورد‌ها ما یک بخش عمده توسعه مراکز آموزشی، تاسیس دانشکده‌ها را برای آموزش و توسعه نیروی انسانی داشتیم، به همین خاطر در دهه بعد از انقلاب یک حرکت جامع و وسیع برای تامین نیروی انسانی تحصیل کرده از طریق پذیرش دانشجو و ایجاد مراکز آموزشی جدید داشتیم. در اوایل دهه هفتاد ما تقریبا همه نیازهای آموزش عالی کشور را در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد تامین می‌کردیم.

وزیر علوم گفت: سپس فعالیت‌های پژوهشی قوت گرفت، همین حرکت موجب شد ما دهه هفتاد و هشتاد را یک دوره پژوهش در کشور ببینیم. به طوری که ما در رتبه بندی‌های بین المللی جایگاه ویژه‌ای بین کشورهای دنیا پیدا کردیم. از سال ۱۳۹۰ رتبه ۲۰ و تا امروز در رتبه ۱۵۰ قرار داریم. البته این ها پژوهش صرف نیست بلکه شاخص‌های ویژه خود را دارند‌. بیش از ۶۰ دانشگاه کشور ما به علاوه دانشگاه‌های علوم پزشکی جز دانشگاه های رتبه زیر هزار جهان قرار دارند.

غلامی افزود: این نکته مهمی است که ما در مجامع باید نقش پررنگ داشته باشیم در این ۴۰ سال مجموعه آموزش عالی و پژوهشی توانسته ماموریت خودش را به خوبی انجام دهد شاید انتظار بیشتر باشد اما آنچه که رخ داده باعث سربلندی کشور است.

وی گفت: ما در اواخر دهه هشتاد به سمت کاربردی کردن نتایج پژوهش‌ها حرکت کردیم و بیشتر در این زمینه برنامه ریزی شد و به سمت کابردی کردن رساله و پایان نامه‌های دانشجویان رفتیم. همچنین به سمت تامین منبع مالی در این زمینه هدایت شدیم. یکی از آثار تحصیلات دانشگاهی و پژوهش‌ها تبدیل آنها به فناوری‌ است. در حوزه صنعتی این مطلب خیلی مهم است.

وزیر علوم گفت: در حوزه علوم انسانی نیز فعالیت‌های زیادی داشتیم و فناوری‌های جدیدی در این خصوص شکل گرفته است که منشا و مبدا شکل گیری آن حوزه‌های علوم انسانی است. در این وادی ما تشکیل مراکز رشد را داشتیم که محل پشتیبانی از ایده جوانان بوده‌اند. پس از اینها پارک‌های علم و فناوری شکل گرفت که حامی شرکت‌های دانش بنیان هستند.در کل جریان توسعه علمی در حوزه آموزش روند خوبی طی کرده، در حوزه پژوهش نیز پختگی شکل گرفته است.

وی گفت:  البته ما اگر بخواهیم خودمان را با کشورهای دیگر مقایسه کنیم طبیعتا تاریخ آموزش، پژوهش و فناوری در کشور ما بسیار کوتاه تر از کشورهای دیگر است و آنها زودتر شروع کرده و سوابق قدیمی‌تری دارند و حتی دستاوردهای خود را با استفاده از دستاورهای کشورهای دیگر کسب کرده‌اند اما ما با استفاده از اساتید کشورمان جایگاه علمی را به حدی قابل قبول رساندیم. ما در غرب آسیا جایگاه اول را داریم.

او افزود: ما نیاز داریم به علوم انسانی بیش از آنچه که اکنون وجود دارد توجه کنیم و متاسفانه علوم انسانی از کف جامعه و مردم مورد تشویق و مقبولیت نبوده است. به ندرت خانواده‌ای فرزندش را تشویق می‌کند که در رشته علوم انسانی تحصیل کند. شاید این اقدام نیازمند رویکرد ملی باشد. در علوم پایه هم یک اتفاق این چنینی در حال رخ دادن است این علوم پایه در واقع پایه اصلی همه علوم است که باید در هر دوره تقویت شود.

وزیر علوم گفت: برخی از گروه‌های آموزشی با نگاه مادی و اشتغال آینده مورد هجوم داوطلبان هستند که این یک آسیب است و ما در حوزه علوم تجربی دچار این مساله شدیم که باید برای آن راه حلی پیدا شود.

غلامی گفت: ما در سال گذشته با شیوع کرونا مواجه شدیم که شوکی را به تمام دنیا وارد کرد و ما در آموزش عالی با یک اتفاق جدی که همه دانشگاه‌ها را در عرض یک هفته به تعطیلی کشید مواجه شدیم. پایان این بیماری مشخص نیست از این رو دانشگا‌ها تلاش کردند برای ادامه تحصیل دانشجویان فکری کنند.

غلامی اضافه کرد: دوره آموزش مجازی ما دوره موفقی بوده است البته کم و کاستی‌هایی داشته که باید به آن توجه شود. توسعه دانش محور و پایدار از جمله اقداماتی است که باید به آن توجه کرد. حرکت دانشگاه‌ها از نسل سوم به چهارم صورت گرفته است. به عنوان مثال دانشگاه‌ها تحقیقات و پژوهش‌هایی در خصوص سیل، زلزله و حتی فروریختن پلاسکو انجام شده که قابل توجه است و نشان می‌دهد چطور می‌توان مانع از این رخدادها شد.

وی خاطر نشان کرد:خوشه‌های علمی و تخصصی انجام شد که کمک زیادی به مسئولین اجرایی است. ما در روابط بین الملل از اعزام کردن دانشجو به خارج به سمت فعالیت‌های علمی مشترک حرکت کردیم. ما در سال ۹۸ بیش از ۵۰ هزار مقاله مشترک با ما و دنیا به چاپ رسید که حاصل اینها انتقال دانش و فناوری است. ما اعزام طولانی مدت دانشجویان براط اخذ دکتری به جز برای رشته‌های ضروری را به شدت کاهش دادیم و برای مابقی متقاضیان فرصت‌های مطالعاتی شش تا یک ساله ایجاد کردیم.

وی گفت: از آنجا که مبادلات علمی پژوهشی یکی از ضروریات دنیاست ما هم سعی کردیم در این خصوص تلاش کنیم. به عنوان مثال دانشگاه جندی شاپور با هزار و ۷۰۰ سال سابقه مرکز مبادلات علمی بوده و توسط یونسکو ثبت شده است. لذا ما از سابقه دیرینه مبادلات علمی و بین المللی برخوردار هستیم.

وزیر علوم اظهار داشت: ما در بحث فارغ التحصیلان با موضوع اشتغال آنها مواجه‌ایم و جذب نیروی کار به سرعت انجام نمی‌شود و افرادی که سطح علمی و فناوری بالاتری دارند طبیعتا پذیرش آنها باید سطح قابل قبولی داشته باشد. ما سعی کردیم در دروسی که تدریس می‌شود بازنگری صورت بگیرد، تعدادی از دروس در فنی مهندسی و علوم انسانی بازنگری شد تا بتواند بهره بهتری از آن برد. از سال ۹۷ نیز تلاش شده که به دانشجویان مهارت آموزش داده شود. مثلا دانشگاه علامه که یک دانشگاه علوم انسانی است بیش از سایر دانشگاه‌ها در آموزش مهارت‌ها موفق بوده است.

غلامی توضیح داد: وظیفه ما این است که دانشجویانمان را با علوم روز آشنا کنیم، لذا تلاش می‌کنیم هم خوانی دانشجویان با بخش‌های صنعتی بالاتر برود. یکی از آفتهای ما وارداتی است که باعث می‌شود ما کارخانه های کوچک و ضعیف داشته باشیم و کارهای بنادی در آنها صورت نگیرد. اگر جلوی اینها گرفته شود کمتر از ۱۰ سال دیگر فارغ التحصیلان ما می‌توانند در این زمیته شاخص شوند.

در کنکور ۱۴۰۰ هیچ اتفاقی نمی افتد و روال مانند سال ۹۹ است

وزیر علوم گفت: در کنکور ۱۴۰۰ هیچ اتفاقی نمی‌افتد و روال مانند سال ۹۹ است، اما تغییر در روش آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شده است و در حال کارشناسی روی بقیه موارد است. مشکل ما ۱۵ درصد پذیرش که شامل ۶۰ درصد داوطلبان می‌شود، است. از این رو امیدواریم تا ۱۴۰۱ وضعیت کنکور به نوعی عوض شود.

۷۴۰ نفر از اعضای هیات علمی از کشور خارج شدند/ مجوز جذب ۲۵۰ نخبه به عنوان هیات علمی

وی در خصوص خروج نخگبان گفت: رفت و آمد نخبگان طبیعی آن و آمار ان را بنیاد نخبگان دارد. خیلی از این نخبگان هم به کشور می‌آیند و در سال جاری ۲۵۰ مجوز هیات علمی از نخبگان را برای بنیاد ملی نخبگان صادر کردیم. اما بعضا اعضای هیات علمی در حال خروج از کشور هستند در سال ۹۸ تعداد ۷۴۰ نفر از اعضای هیات علمی از کشور خارج شدند که برخی از آنها مرخصی بدون حقوق گرفتند و یک تعداد غیبت طولانی کردند. این آمار از دانشکده‌های کوچک گرفته تا دانشگاه تهران را شامل می‌شود.اینها به دلیل جاذبه‌های مالی، علمی و متنوع دیگر از کشور خارج می‌شوند ولی تلاش می‌شود با کمک مجلس یک ترمیم حقوق برای هیات علمی ایجاد شود.

وزیر علوم گفت: خداوند فضای آزادی را برای بندگان تعریف کرده و هر کسی در این زمینه حق دارد لذا هیچ جنبه سیاسی و اعتقادی را نمی‌توان به این مساله وارد کرد اما باید تلاش‌مان این باشد این جریان معکوس شود.

وی بیان کرد: ما تعداد صندوق‌های پژوهش و فناوری را افزایش دادیم به طوری که هر استان یک صندوق پژوهشی و یک پارک علم و فناوری دارند.

غلامی اظهار داشت: بخشی از سهمیه‌ها قانون دارد و تغییر آنها نیاز به تغییر از طریق قانونگذار دارد. در سال جاری تغییر رشته فرزندان هیئت علمی برداشته شد ولی انتقال آنها به دانشگاه‌های دیگر تغییر نکرد.

وی در خصوص رتبه بندی‌ها افزود: رتبه بندی دانشگاه‌ها در روزهای آخر سال اعلام می‌شود. پیش از رتبه بندی، دانشگاه‌ها سطح بندی می‌شدند که به دلیل نارضایتی و اختلافات طبقاتی که ایجاد می‌کرد لغو شد.

وی درباره تقلب علمی نیز خاطرنشان کرد: یکی از دلایل آن این است که برخی از مراکز ما بدون هیئت علمی گسترش پیدا کرده است و این باعث می‌شد که نظارت از روی دانشجویان برداشته شود و به سمت تقلب بروند و اگر دانشجویی مدرکی از طریق این تقلب بدست آورد لغو اعتبار شده و اگر امتیاز کتاب و یا مقاله‌ای ثبت کرده نیز لغو می‌شود و با دانشجویان و اعضای هیئت علمی برخورد انضباطی می‌شود. اگر لازم باشد به قوه قضائیه ارجاع داده می‌شود. خدمات دهندگان به این افراد نیز به قوه قضائیه معرفی می‌شوند.

وزیر علوم با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات سال ۱۴۰۰ گفت: دولت ما در سال آینده ۵ ماه فرصت دارد تا کارهای خود را ساماندهی کند. ساماندهی آموزش عالی، اصلاح آئین نامه ارتقا اعضای هیئت علمی و پذیرش دانشجویان بر اساس شاخص‌های کیفی نظام مند می‌شوند.