۱۱.۵۹ درصد از وسعت کشور« مناطق چهارگانه محیط زیستی» هستند

برای گرامیداشت روز جهانی حیات وحش در سال ۲۰۲۱، شعار "جنگل‌ها و معیشت‌ها؛ پایداری مردم و سیاره زمین برگزیده شده است تا بر نقش محوری جنگل‌ها، گونه‌های جنگلی و خدمات اکوسیستم‌ها در پایداری معیشت صدها میلیون نفر در سراسر جهان به‌ویژه جوامع بومی و محلی که ارتباط تاریخی با مناطق جنگلی و حاشیه جنگل‌ها دارند، تاکید کند. این شعار همسو با  اهداف ۱، ۱۲، ۱۳ و ۱۵ توسعه پایدار و تعهدات گسترده این اهداف در مورد کاهش فقر، تضمین استفاده پایدار از منابع و حفاظت از حیات روی خشکی است.

بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان در مناطق جنگلی و یا در مجاورت آن زندگی می‌کنند و برای امرار معاش و تامین اساسی‌ترین نیازهای خود از جمله غذا، سرپناه، انرژی و دارو بر خدمات مختلف اکوسیستمی جنگل و گونه‌های جنگلی متکی هستند.

مردم بومی و جوامع محلی در صف جلو رابطه همزیستی بین انسان، جنگل، گونه‌های حیات وحش ساکن در جنگل و خدمات اکوسیستم آن هستند. تقریباً ۲۸ درصد از سطح زمین در حال حاضر توسط مردم بومی مدیریت می شود که برخی از سالم‌ترین جنگل‌های کره زمین از لحاظ بوم‌شناختی در آن قرار دارد. این مناطق نه تنها در رفاه اقتصادی و شخصی بلکه در هویت فرهنگی آنان نیز مهم است.

جنگل‌ها و گونه‌های جنگلی و معیشت وابسته به آن‌ها، در حال حاضر در تلاقی بحران‌های متعدد کره زمین - که در حال حاضر با آن روبه‌رو هستیم - قرار گرفته است؛ از تغییرات آب و هوا گرفته تا از دست دادن تنوع زیستی و اثرات بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی بیماری همه گیر کووید ۱۹.

بر اساس این گزارش از سویی دیگر، جنگل‌های ایران حدود هشت درصد مساحت کشور را به خود اختصاص می‌دهند. از این میان می‌توان به جنگل‌های منحصر به‌فرد هیرکانی با قدمت ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال اشاره کرد که از گنجینه‌های گرانبهای ملی و بین‌المللی هستند و در تیرماه سال ۱۳۹۸ به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند همچنین جنگل‌های زیبای زاگرس، جنگل‌های شگفت آور حرّا و جنگل‌های ارزشمند ارسباران که خدمات اکوسیستمی و چشم اندازهای بی نظیرشان را از ما دریغ نمی‌دارند.   

وظیفه ما این است که با مشارکت مردم همیشه همراه به حفاظت از این عرصه‌ها بپردازیم و تمام تلاش خود را برای افزایش تاب‌آوری این مناطق ارزشمند و گونه‌های حیات وحش وابسته به آن‌ها به کارگیریم. تا به امروز مساحت ۱۹.۹۷  هکتار - معادل ۱۱.۵۹ درصد از وسعت کشور - توسط سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان مناطق چهارگانه تحت مدیریت تعیین شده است. این مناطق که شامل ۳۲ پارک ملی، ۵۴ پناهگاه حیات وحش، ۱۸۳ منطقه حفاظت شده و ۴۰ اثر طبیعی ملی می‌شوند، سازمان حفاظت محیط زیست آن‌ها را مدیریت و حفاظت می‌کند. از میان این ۳۰۹ منطقه، تعداد ۷۰ منطقه دارای رویشگاه‌های جنگلی با تراکم‌های مختلف هستند که ۲۰ درصد عرصه‌های مناطق چهارگانه را به خود اختصاص می‌دهند.

روز جهانی حیات وحش در تاریخ ۳ مارس ۲۰۲۱ ، با گرامیداشت معیشت مبتنی بر جنگل به دنبال ترویج مدل‌ها و شیوه‌هایی از مدیریت جنگل و حیات وحش است که هم منافع انسان و هم حفاظت طولانی مدت از جنگل‌ها ، گونه‌های جنگلی - اعم ازجانوران وگیاهان - و اکوسیستم‌های آنها را تامین کند  و ترویج ارزش دانش و شیوه‌های سنتی که به ایجاد یک رابطه پایدارتر با این سیستم‌های حیاتی طبیعی کمک می‌کنند.

این روز فرصتی مغتنم جهت ارتقای آگاهی درباره اهمیت گونه‌های مختلف حیات وحش، زیستگاه‌های آن‌ها  و عوامل تهدید این گونه‌ها است. ضمن تبریک این روز به دوستداران طبیعت و حیات وحش، امیدواریم با آگاهی هرچه بیشتر مردم و مسئولان، مشارکت‌های مردمی در امر حفاظت، ارتقای شیوه‌های مدیریت و دستیابی به مدیریت بهینه، به زیستگاه‌ها و گونه‌هایی هر چه پایدارتر دست یابیم تا نسل‌های آتی نیز از این میراث گرانبها بهره‌مند شوند.