استفاده از ظرفیت دانشگاه‌های برتر برای جذب هیئت علمی در دانشگاه فرهنگیان
دهمین جلسه شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور به ریاست سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت حضوری و نیمه حضوری در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد.
به گزارش ایلنا، سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مصوبات اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه جذب معلمان و ساماندهی مهدهای کودک اشاره کرد و اظهار داشت: کارپردازی‌های این مصوبات در جلسه شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور انجام شد که خوشبختانه در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
وی تأکید کرد: شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور یکی از شورای‌های تخصصی راهبری اجرای اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی است که تضمین کننده اجرائی شدن سند تحول آموزش و پرورش است.
عاملی خاطرنشان کرد: ما تجربه مثبتی از شوراهای تخصصی شورای عالی برای راهبری اسناد مهم مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی را داریم. به‌عنوان مثال سند نقشه جامع علمی کشور با وجود ستاد راهبری و برگزاری ۱۴۰ جلسه در اجرا موفق بوده و همین طور ستاد راهبری اجرای مهندسی فرهنگی کشور نیز با برگزاری ۷ جلسه و تصویب و ابلاغ ۲۶ مصوبه نیز موفق بوده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مطالبه مقام معظم رهبری بر اجرایی‌سازی اسناد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت: شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور نیز برای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش احیا شده است و در حوزه تصمیم‌سازی داخلی آموزش و پرورش دخالتی ندارد.
عاملی تصریح کرد: رویکرد شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی رویکردی وظیفه‌ای و همدلانه با هدف داشتن آموزش و پرورش با کیفیت است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه آموزش و پرورش کشور منشاء تحولات اساسی جامعه است، افزود: آموزش و پرورش برای «استقرار جامعه اسلامی»، «قرار گرفتن کشور در ریل تحول و پیشرفت» و همچنین «فراهم کردن زیرساخت‌های جامعه سالم و فرهیخته»، محور و پایه است.
در ادامه جلسه علم‌الهدی دبیر شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور به ماده واحده نحوه «جذب منابع انسانی در مشاغل آموزشی و تربیتی وزارت آموزش و پرورش» اشاره کرد و گفت: در تبصره ۲ این ماده واحده بر گذراندن دوره مهارت آموزی یکساله در دانشگاه فرهنگیان یا دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی برای استخدام معلمان تصریح شده است.
در ادامه حسین خنیفر رییس دانشگاه فرهنگیان با توجه به دستور جلسه که به ارائه گزارش وضعیت دانشگاه فرهنگیان و برنامه‌های کیفیت بخشی و توسعه آن اختصاص داشت به ارائه گزارشی از وضع موجود این دانشگاه پرداخت و همچنین از حمایت‌ها و دغدغه‌های وزیر علوم برای دانشگاه فرهنگیان تقدیر و تشکر کرد.
وی با اشاره به تاریخچه تربیت معلم در کشور، خاطرنشان کرد: از ۱۰۷ سال پیش در کشور استفاده از معلمان کارآمد و شایسته مورد توجه و تأکید صاحبنظران تعلیم و تربیت ایران بوده است.
خنیفر به آمار جهانی درمورد تعداد دانشگاه‌های تربیت معلم و تعداد دانشجویان این دانشگاه‌ها در یک سال اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال در کره جنوبی هر سال ۱۷هزار معلم نیاز دارد و دارای ۲۹ دانشگاه تربیت معلم است، ترکیه ۲۵هزار معلم در سال نیاز دارد و دارای ۱۵ دانشگاه تربیت معلم است، ژاپن ۶۵هزار معلم در یک سال نیاز دارد و ۷۰ درصد دانشگاه‌های آن دانشگاه‌های تربیت معلم است.
رئیس دانشگاه فرهنگیان افزود: این دانشگاه از سال ۱۳۹۷ بر روی ۱۰ شاخص کلیدی عملکرد شامل جذب دانشجو، جذب مهارت آموز، محتوای درسی، توسعه رشته‌ای، اعضای هیئت علمی، اعضای غیر هیئت علمی، توسعه الکترونیکی، برنامه‌های فرهنگی، توسعه حرفه‌ای و تولید علمی تمرکز و برنامه‌ریزی داشته است.
وی درمورد شاخص جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان افزود: ۸هزار و ۷۵۰دانشجو در سال ۹۶.۲۳هزار و ۶۵۰ دانشجو در سال ۹۷.۲۴هزار و ۴۰۰ دانشجو در سال ۹۸ و ۲۵هزار و ۲۰۰ دانشجو در سال ۹۹ در این دانشگاه جذب شده‌اند که خوشبختانه از سال ۹۷ جذب دانشجو بر اساس نیاز کشور انجام شده است.
خنیفر یادآور شد: دانشگاه فرهنگیان از سال ۹۰ تا ۹۳ جذب مهارت آموز نداشته و خوشبختانه از سال ۹۴ تا کنون جذب مهارت آموز در این دانشگاه انجام شده است.
رئیس دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد: درصورت استفاده از ظرفیت‌های دانشگاه فرهنگیان در جذب از ابتدای تأسیس این دانشگاه تا کنون می‌توانستیم بالغ بر ۳۰۰هزار معلم تحویل آموزش و پرورش دهیم.
وی از بازنگری محتوای درسی و برنامه‌های کارشناسی موجود در دانشگاه فرهنگیان از سال ۱۳۹۷ خبر داد و گفت: همچنین ۶ رشته کارشناسی جدیدالتأسیس از سال ۹۷ در این دانشگاه تدریس می‌شود.
خنیفر در مورد آمار جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه فرهنگیان یادآور شد: از سال ۹۳ تا کنون ۴۲۵ استخدام پیمانی در این دانشگاه انجام شده است.
رئیس دانشگاه فرهنگیان پیرامون یاددهی و یادگیری الکترونیکی در دانشگاه فرهنگیان اظهار داشت: از شبکه اجتماعی شمیم (شبکه مجازی یادگیری معلمان)، ۱۰ سامانه یادگیری الکترونیکی مناطق دهگانه و شبکه اجتماعی شاد برای کاروزی و آموزش معلمان استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: ۲۶ نشریه علمی تخصصی، ۲۴۵ مقاله در حوزه علوم تربیتی، ۱۰۸ مقاله در حوزه علوم پایه و ۴۷۴ مقاله در حوزه علوم انسانی در دانشگاه فرهنگیان منتشر شده است که بر اساس اعلام سایت رتبه‌بندی uniref دانشگاه فرهنگیان در رتبه‌بندی دانشگاه‌های دولتی در سال ۱۳۹۹ دارای رتبه سوم بعد از دانشگاه تهران و فردوسی مشهد است.
به گفته خنیفر، کمبود اعضای هیئت علمی، فرسوده بودن ساختمان‌های دانشگاه، پراکندگی پردیس‌ها و مراکز، مشارکت ناکافی نهادهای مؤثر در تربیت معلم، عدم تخصیص مناسب و به موقع اعتبارات، تغییرات مکرر قوانین منابع انسانی، بالا بودن هرم سنی کارکنان دانشگاه، عدم تناسب لازم اعتبارات ابلاغی با برنامه‌های دانشگاه و… از جمله چالش‌های پیش‌روی دانشگاه فرهنگیان است.
در ادامه منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه به لحاظ تخصصی و توجه به نظر متخصصان امر تعلیم و تربیت قطعاً طرفدار تربیت معلم هستیم، اظهار داشت: برای شغل معلمی باید آموزش دیده شود چرا که عالم بودن و معلم بودن در کنار هم می‌تواند شخصیتی تأثیرگذار و مؤثر در تربیت نسل‌های آتی را ایجاد کند.
وی پیشنهاد داد: در سایر دانشگاه‌ها نیز چند واحد درسی برای آموزش مهارت معلمی در نظر گرفته شود.
غلامی با بیان اینکه دانشگاه فرهنگیان در تعلیم و تربیت نقش مؤثری دارد، افزود: البته در حاشیه دانشگاه فرهنگیان نباید دانشگاه شهید رجایی را هم فراموش کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه باید دانشگاه در تراز تربیت معلم نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم، گفت: اگر تاکنون هر مشکلی در تحقق این امر وجود داشته، باید رفع کمبودها در برنامه اصلی قرار گیرد.
به گفته وزیر علوم دانشگاه فرهنگیان به لحاظ رتبه‌های علمی دچار چالش است و با اشاره به وضعیت استادان دانشگاه فرهنگیان، اظهار داشت: در دانشگاه فرهنگیان از بین ۸۵۵ عضو هیئت علمی قریب به ۴۵۰ نفر مربی هستند؛ در ۲ سال گذشته در مرکز جذب مشکل تبدیل وضعیت برخی مدرسان به هیئت علمی را داشتیم و هنوز بیش از ۱۷۰ نفر متقاضی تغییر وضعیت هستند.
غلامی ادامه داد: دانشگاه فرهنگیان از سال ۹۲ تاکنون هزار و ۶۱۷ اعلام نیاز داشته است، ۵۱۰ سهمیه به این دانشگاه اختصاص داده شده و ۱۳۳ نفر جذب شده‌اند که این آمار نشان دهنده این است که در جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان ضعیف عمل شده است.
وزیر علوم با اشاره به اینکه داشتن ۶ هزار و۵۰۰ مدرس حق‌التدریس در دانشگاه فرهنگیان نقطه ضعف است، تأکید کرد: نسبت استاد به دانشجو در این دانشگاه یک به ۹۳ است در حالی که در رشته‌های علوم انسانی این نسبت یک به ۳۰ است.
وی به امکانات و تجهیزات آموزشی با استفاده از فناوری‌های جدید اشاره کرد و گفت: : در شرایطی قرار داریم که آموزش در سطوح مختلف از پیش دبستانی گرفته تا سطوح بالا آمیخته با فناوری است و باید دانشگاه فرهنگیان به ارتقاء سطح سواد فناوری و آموزش به روز معلمان توجه کند.
غلامی به نامه خود به مقام معظم رهبری درمورد دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد و اظهار داشت: موضوع اصلی پیشنهاد شده در نامه، تأکید بر استفاده از ظرفیت ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان بود و درخواست بنده این بود که وزارت آموزش و پرورش «همزمان» با پذیرش دانشجو معلم از دیپلم به جذب فارع‌التحصیلان دانشگاهی نیز اقدام کند، که در تهیه نامه به اشتباه از کلمه «به جای» استفاده شد و منجر به ایجاد شائبه شد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پایان گفت: امید است که بتوانم سهم خود را در ارتقاء کیفی دانشگاه فرهنگیان ادا کنم.
عباس صدری مدیر دفتر منطقه‌ای آیسسکو در تهران در ادامه با اشاره به عملکرد برنامه‌ریزی شده در تدوین برنامه راهبردی دانشگاه فرهنگیان گفت: در این برنامه پذیرش با ظرفیتی ۸۰ هزار نفری برای دانشگاه فرهنگیان در نظر گرفته شده که امید است اجرایی شود.
وی در ادامه تأکید کرد: موضوع PCK که اوایل تأسیس دانشگاه فرهنگیان به طور جدی دنبال می‌شد که اکنون بستر بسیار عالی برای تحقق آن است.
مدیر دفتر منطقه‌ای آیسسکو در تهران با تأکید بر اینکه برگزاری موضوع ارزشیابی صلاحیت‌های حرفه‌ای باید مورد توجه جدی قرار گیرد، خاطرنشان کرد: در این طرح پوشه کاری ۴ساله یا یکساله برای دانشجو معلمان در نظر گرفته می‌شد و از فعالیت هر دانشجو ارزیابی به عمل می‌آید.
در ادامه مهدی نوید ادهم مشاور ارشد وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین با اشاره به اینکه موضوع محتوای مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان مدت‌ها تغییر نکرده بود، خاطرنشان کرد: بعدها کارگروهی به نام کارگروه هماهنگی برنامه‌ریزی تربیت معلم برای ساماندهی این موضوع شکل گرفت.
وی با اشاره به اینکه در دانشگاه شهید رجایی موضوع تربیت مدیر هنرستان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، اظهار داشت: در مورد اعضای هیئت علمی تربیت معلم هم این موضوع وابسته به آموزش عالی است.
مشاور ارشد وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین ادامه داد: کسی می‌تواند معلم تربیت کند که خودش سوابق کاری بالا یا کارورزی معلمی را تجربه کرده باشد.
نوید ادهم با اشاره به موضوع افزایش کمی دانشگاه فرهنگیان، گفت: در هیئت امنا گسترش کمی تأیید نشد چرا که در تأمین فضای آموزشی، استاد و تجهیزات مشکل وجود دارد و گهگاهی فشارها مدیران را سر دو راهی قرار می‌دهد تا جذب دانشجو و توسعه داشته باشند.
وی با اشاره به قانون متعهدین خدمت و ضرورت برخی تغییرات در آن، اظهار داشت: استخدام بودن دانشجویان تربیت معلم از بدو ورود به دانشگاه انگیزه درس خواندن را کاهش می‌دهد که برای اصلاح این شرایط آزمون اصلح را در شورای عالی آموزش و پرورش تصویب کردیم اما این موضوع کافی نیست.
نوید ادهم تصریح کرد: باید قانونی تصویب شود که استخدام دانشجو منوط به بعد از آزمون اصلح و پذیرش در آن شود، لذا پرداخت حقوق به دانشجو طی مدت تحصیل برقرار باشد اما اگر در آزمون پذیرفته نشد امکان استخدام را نداشته باشد و فقط مدرک دانش آموختگی را دریافت کند.
در ادامه حجت‌الاسلام علیرضا صادق‌زاده قمصری عضو شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور اظهار داشت: انتظاری که از کیفیت تربیت معلم در کشور داریم با وضع موجود متفاوت است و درصد کمی از آن اتفاق افتاده است.
وی به برنامه راهبردی ۱۰ساله دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد و گفت: در این برنامه بر جذب بهینه از دانشجویان سایر دانشگاه‌ها که علاقه‌مند به شغل معلمی دارند، تأکید شده است.
حجت‌الاسلام صادق‌زاده تأکید کرد: مدیریت کل نظام تربیت معلم باید در اختیار دانشگاه فرهنگیان باشد. البته باید از ظرفیت دانشگاه‌های علوم تربیتی نیز استفاده شود.
در ادامه جواد محمدی دبیر هیئت عالی جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی دانشگاه فرهنگیان تأمین استاد برای این دانشگاه است، یادآور شد: نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه فرهنگیان با نسبت تعیین شده سازمان امور استخدامی برای برنامه ششم توسعه همخوانی ندارد.
وی پیشنهاد داد: برای جذب متقاضیان جذب هیئت علمی در دانشگاه فرهنگیان که سابقه تدریس نیز در این دانشگاه را دارند، تسهیلاتی در نظر گرفته شود.
محمدی در ادامه بر لزوم استفاده از ظرفیت‌های حوزه علمیه در تأمین و تربیت معلم و افزایش همکاری‌های حوزه علمیه با دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد.
عاملی در جمع‌بندی جلسه اظهار داشت: سرمایه علمی و اجتماعی کیفی برای دانشگاه فرهنگیان در حال شکل‌گیری است و خوشبختانه دانشگاه فرهنگیان در مسیر ارتقاء کیفی قرار دارد.
وی با تأکید بر اهمیت جذب هیئت علمی با کیفیت در دانشگاه فرهنگیان، تصریح کرد: عدم تناسب تخصص با حوزه تدریس اساتید دانشگاه فرهنگیان باید اصلاح شود و به یک هرم مطلوب از اساتید، دانشیاران و استادیاران دست پیدا کنیم.
عاملی اضافه کرد: در حال حاضر نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه فرهنگیان یک به ۹۳ است که باید به سمت نسبت ۲۰ تا ۲۵ حرکت کنیم. همچنین در حال حاضر تعداد اساتید حق‌التدریس بیش از ۶۰۰۰ نفر است و تعداد اساتید عضو هیئت علمی حدود ۸۰۰ نفر است که نیازمند اصلاح این روند نیز هستیم.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه استاد مستقر منشاء آموزش، پژوهش و تربیت مفید و مؤثر خواهد بود و فضای علمی و آکادمیک مؤثر را خلق می‌کند، تصریح کرد: بدیهی است کارکرد عضو هیئت علمی صرفاً تدریس نیست تا با اساتید میهمان و حق‌التدریس قابل تأمین باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد داد: از ظرفیت دانشگاه‌های برتر کشور برای جذب هیئت علمی در دانشگاه فرهنگیان استفاده شود.
وی تأکید کرد: توسعه کمی دانشگاه فرهنگیان باید متناسب با شرایط طبیعی دانشگاه فرهنگیان طراحی شود چرا که اگر در حال حاضر با کمبود معلم مواجه هستیم اما بر اساس پیش‌بینی‌ها در سال ۱۴۰۴ وضعیت مطلوبی در حوزه تربیت معلم خواهیم داشت.
عاملی در پایان سخنان خود به تبصره ۲ ماده واحده «نحوه جذب منابع انسانی در مشاغل آموزشی و تربیتی وزارت آموزش و پرورش» مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت: مقرر شده است که ظرف مدت ۳ ماه روش استفاده از سایر فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها برای جذب در مشاغل آموزشی وزارت آموزش و پرورش در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح شود.
