در هفتمین کنگره دانش اعتیاد مطرح شد:
اعتیاد ۲۰ هزار میلیارد تومان در سال به اقتصاد کشور ضرر می‌زند
اجرای ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر، راه حل مشکل اعتیاد نیست / نباید فقط شعار بدهیم پیشگیری بهتر از درمان است، عمل کنیم / نباید به معتاد انگ بزنیم / یارانه‌ها برای رسیدگی به خانواده‌های معتادان هدفمند شود
ایلنا: هفتمین کنگره «دانش اعتیاد» از روز چهارشنبه با هدف بررسی مداخلات چند بعدی زیستی، روانی و اجتماعی در پیشگیری و درمان اعتیاد به مدت سه در مرکز همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران در حال برگزاری است. در این همایش سه روزه، صد‌ها متخصص در رشته‌های مختلف روانپزشکی، مغز و اعصاب، پزشکی قانونی، فیزیولوژی، علوم اعصاب، آسیب‌شناسی، طب اورژانس، روان‌شناسی بالینی شرکت کرده‌اند.
اجرای ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر، راه حل مشکل اعتیاد نیست
به گزارش خبرنگار ایلنا، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی گفت: معضل اعتیاد، سالانه ۲۰ هزار میلیارد تومان یعنی حدود کل بودجه حوزه سلامت هزینه اقتصادی به جامعه تحمیل می‌کند و این درحالی است که ۸۰ درصد درمان اعتیاد، به ابعاد روان‌شناختی و اجتماعی آن مربوط می‌شود.
دکتر خضری با بیان اینکه کاهش آسیب در حوزه اعتیاد و پیشگیری از آن وظیفه وزارت بهداشت است، گفت: باید ساختارهای وزارت بهداشت در این زمینه تقویت شود. انجمن‌های صنفی برای کنترل و مدیریت این موضوع کافی نیستند بلکه باید انجمن‌های علمی نیز به کمک بیایند.
او با بیان اینکه سن اعتیاد در کشور رو به کاهش است و انواع مختلفی از روان گردان‌ها و مواد مخدر صنعتی در حال حاضر در کشور وجود دارد، اظهارداشت: پروتکلی که ۱۵ سال پیش در حوزه مواد مخدر نوشته شده و چهار هزار مرکزی که در رابطه با بحثمواد مخدر موضوع فعالیت می‌کنند جوابگوی کنترل این معضل نیستند چون همان پروتکلی که برای مقابله با اعتیاد به مواد مخدر سنتی اجرا می‌شود، برای مقابله با اعتیاد مواد روانگردان بکار می‌رود.
خضری تاکید کرد: اگر ۹۰ درصد تلاشمان را در حوزه تحقیق مواد مخدر بکار بگیریم، با ۱۰ درصد باقیمانده می‌توانیم چنان کار کنیم که به نتایج خیلی بهتری دست یابیم.
او با اشاره به ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر که گفته است، هر فرد معتاد با مراجعه به مراکز درمانی تحت پوشش دولت می‌تواند نسبت به درمان خود اقدام کند، افزود: ما وظیفه داریم که به این ماده قانونی بیشتر توجه کنیم و در جهت تحقق آن پیش برویم.
خضری توضیح داد که استفاده از ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر و برخورد قهری با معتادان پاسخگو نیست. به اعتقاد او استفاده از ماده ۱۵ بسیار اثربخش‌تر از استفاده از ماده ۱۶ است چون در ماده ۱۶ بدون اینکه اثر بخشی بالا باشد، هزینه‌های زیادی به هدر می‌رود و عملا بسیاری از معتادانی که به این شیوه مجبور به ترک می‌شوند بر پاکی خود نمی‌مانند و دوباره به استفاده از مواد مخدر روی می‌آورند. بنابر این در این روش میزان هزینه از بهره وری بالا‌تر است.
او همچنین اظهار داشت: قطعا اعتیاد حداقل ده میلیون نفر از جمعیت کشور ما را درگیر کرده است و در نتیجه برای کنترل و مدیریت آن نیاز به عزم جدی در این زمینه داریم.
او خطاب به دست اندرکاران، محققان و متخصصان توصیه کرد که با توجه به نقش مهم آموزش در کنترل این معضل و پیشگیری از آن، به آموزش توجه جدی شود، تغییر نگرش‌ها انجام بشود، بازاریابی اجتماعی داشته باشیم و با کمک وزارت بهداشت و نظام پزشکی، مراکز تحقیقاتی و درمانی مناسبی داشته باشیم.
خضری همچنین افزود: باید در وزات بهداشت، اتاق فکر مواد مخدر راه اندازی شود و همچنین از ظرفیت‌های نهاد خانواده برای درمان اعتیاد بیشترین بهره برده شود.
خضری افزود: درمان اعتیاد، به ابعاد روان‌شناختی و اجتماعی آن مربوط می‌شود قول خواهم داد تا با تمام توان برای مبارزه با اعتیاد و تامین بودجه‌های پژوهشی و پیشگیری از اعتیاد، فعالیت کنم.
نباید فقط شعار بدهیم پیشگیری بهتر از درمان است، عمل کنیم
رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور گفت: سازمان بهزیستی یکی از دستگاه‌های محوری در پیشگیری و کاهش آسیب و درمان اعتیاد است و سال ۱۳۹۱، بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت ایران ار خدمات پیشگیرانه این سازمان استفاده کردند.
" کاظم نظم ده " با بیان اینکه سرانه پیشگیری از اعتیاد در کشورهای پیشرفته دنیا حدود ۲۰ دلار است، گفت: سرانه درمان اعتیاد در ایران بسیار کمتر از این مبلغ است و اگر نتوانیم این شکاف را پر کنیم و سرانه پیشگیری از اعتیاد در ایران را افزایش دهیم، نمی‌توانیم آسیب‌های اجتماعی را در زمان مناسب مدیریت کنیم.
او با تاکید بر این نکته که آسیب‌های اجتماعی زاییده تفکر پیشگیرانه و پیش دستانه و آینده نگرانه است، گفت: اگر بخواهیم تفکرات منفعلانه و واکنشی را جایگزین تفکرات و فعالیت‌های پیشگیرانه کنیم، هرگز خرابی‌های سیل آسیب‌های اجتماعی را نمی‌توانیم آباد کنیم.
به گفته نظم ده اگر می‌خواهیم خرابی‌های سیل آسیب‌های اجتماعی را بازسازی کنیم باید در جهت افزایش دانش گام برداریم و تفکرات پیشگیرانه را جایگزین حرکت‌های واکنشی کنیم.
او با بیان اینکه " پیشگیری بهتر از درمان است "، نباید فقط در حد شعار باقی بماند، گفت: در حیطه مواد مخدر از این شعار زیاد استفاده می‌شود اما گویا هیچ کس به آن باور قلبی ندارد و به آن عمل نمی‌کند.
نظم ده توضیح داد که در حوزه پیشگیری از مواد مخدر، بهزیستی به عنوان موفق‌ترین دستگاه شناخته شده است و این در حالی است که فقط بین یک تا دو درصد بودجه این سازمان صرف پیشگیری می‌شود و این نشان دهنده این است که سازمان‌ها و نهاد‌های مرتبط دیگر واقعا چندان در این زمینه ورود نمی‌کنند که بهزیستی با این میزان اندک از صرف بودجه دستگاه بر‌تر انتخاب می‌شود.
نظم ده اظهار داشت: اگر بخواهیم به پیشگیری به عنوان باور نگاه کنیم، باید با افزایش دانش به این باور برسیم و با انتقال آن به دستگاه‌ها، سازمان‌ها، برنامه ریزان و سیاستگذاران، تمام توان کشور را در خلاف جهت روند اعتیاد و برای کنترل و مدیریت آن بکار بگیریم.
نباید به معتاد انگ بزنیم
دبیر علمی همایش دانش اعتیاد در بخش بالینی، گفت: بیشتر مردم فکر می‌کنند که اعتیاد باعثفقر، بیکاری و از هم گسیختگی خانواده می‌شود ولی واقعیت این است که رفتار افراد با فرد معتاد در این زمینه نقش دارد. بنابر این باید مراقب باشیم که رفتار ما باعثنشود تا فرد معتاد به سمت فقر، مشکلات اجتماعی و خانوادگی سوق داده شود.
" علی فرهودیان " با بیان اینکه باید مراقب باشیم و بدانیم که با انگ‌های مختلف به بیماری که گرفتار اعتیاد است، دچار مشکلات بیشتر می‌شود، گفت: نباید به فرد معتاد بگویم که بیمار روانی هستی، مشکل اخلاقی داری، مسئولیت پذیر نیستی، اراده نداری و… چون با دادن این عناوین به معتاد باعثالقای این مسائل به او می‌شویم و او خود را در جامعه طرد شده احساس می‌کند.
او که این سخنان را در قالب مقاله خود تحت عنوان اختلال مغزی در اعتیاد بیان کرد، توضیح داد: اگر تصور کنیم که اعتیاد فقط حاصل اختلال مغزی در فرد بوده، اشتباه است چون ما تاثیرات نقش خانواده و مسایلی مانند شیوع اعتیاد را در بروز آن موثر می‌بینیم.
فرهودیان با تشریح انجام آزمایشی توسط یک محقق خارجی به نام " ویلهلم ون استن " بر روی حیوانات و آموزش پذیری اسب تحت تاثیر صاحبش و حتی حضور فیزیکی و نزدیکی صاحب اسب در کنار آن، تاکید کرد که اگر آدم‌ها به غلط، انتظاری از فرد داشته باشند و یا خود فرد از خودش انتظاری داشته باشد، آن انتظار عملی می‌شود، در نتیجه، برچسبی که روی افراد می‌زنیم، باعثخواهد شد تا همان برچسب و تصوری که داریم، عملی بشود.
فرهودیان همچنین با اشاره به آزمایش انجام شده برای سنجش هوش افراد و دستیابی به افراد با هوش از طریق برچسب زدن روی آنان، گفت: این آزمایش نیز نشان داد که برچسب و انتظاری که از فرد داشته باشید، به احتمال زیاد باعثخواهد شد تا آن انتظار برآورده شود.
او با طرح این سئوال که حال، ما با معتادان چه می‌کنیم؟ تاکید کرد که مراقب باشیم رفتار ما باعثتغییر مسیر زندگی افراد و جهت دهی غلط به آنان نشود.
یارانه‌ها برای رسیدگی به خانواده‌های معتادان هدفمند شود
معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: کمتر موضوعی مانند اعتیاد بر تمامی ابعاد سلامتی به لحاظ جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی، تاثیرگذار است.
" سید حسن امامی رضوی " در مراسم افتتاحیه کنگره دانش اعتیاد افزود: در مورد موضوع اعتیاد، می‌توان بحثرا فرا‌تر برد و ابعاد اقتصادی و امنیت جامعه را نیز برای آن متصور بود.
او همچنین به عنوان مسئول کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد که به دلیل ابعاد گسترده تاثیرگذاری اعتیاد بر سلامتی جسمی، روانی و اجتماعی فرد معتاد و خانواده آن‌ها و همچنین تاثیرات آن بر جامعه، باید دولت‌ها به صورت همه جانبه درگیر موضوع اعتیاد بشوند.
امامی رضوی در بخش دیگری از سخنانش، پیشنهاد داد: ضمن توجه به این نکته که اعتیاد حداقل چهار بعد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، باید در طراحی مطالعات و همچنین مداخلات مربوطه، شرایط فرهنگی و محیطی که فرد در آن قرار دارد، در نظر گرفته شود، چون به نظر می‌آید در این بخش مشکل وجود دارد و به این مساله کم توجهی شده است.
او توضیح داد که طراحی و پیشنهاد مداخلات در ایران هم مانند همه دنیا است و به محیط و مسائل فرهنگی کشور خودمان کمتر توجه می‌شود در حالی که اگر از دیدگاه تقویت سلامت معنوی به حوزه اعتیاد نگاه شود می‌توان از ظرفیت‌هایی که در فرهنگ ایران وجود دارد، بهره برد.
معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: باید به بحثتقویت نهاد خانواده در مساله اعتیاد بیشتر توجه کرد و بعد از اینکه معتاد بهبود پیدا می‌کند باید از فرد معتاد و خانواده او بیشتر حمایت شود چون با این حمایت‌ها امکان بازگشت فرد به اعتیاد کمتر است.
او پیشنهاد داد که یارانه‌ها برای کمک به خانواده‌های معتادان هدفمند شود، چون این قشر نیاز به حمایت بیشتری دارد.
امامی رضوی افزود: ابعاد فرهنگی می‌تواند به ما کمک کند که نگاه درستی به بحثسلامت در بعد معنوی داشته باشیم و از ظرفیت‌های موجود در اعتقادات فرهنگی به نحو احسن استفاده کنیم.
معاون درمان وزارت بهداشت در عین حال با اشاره به اینکه بحثروانگردان‌ها بسیار جدی است، به کمیته علمی همایش دانش اعتیاد توصیه کرد تا مداخلات موثری را برای این موضوع پیش بینی کنند تا بتوانیم با مداخلات موثر و اقدامات جدی، امور مربوط به پیشگیری و درمان در این زمینه را سامان دهیم.
اختصاص بودجه مناسب برای تحقیق در حوزه اعتیاد ضروری است
دبیر علمی همایش دانش اعتیاد در بخش پایه، گفت: اختصاص بودجه مناسب و کافی برای تحقیقات بیشتر در حوزه اعتیاد، ضروری است.
" محمد رضا زرین دست " که در مراسم افتتاحیه این همایش علمی سخن می‌گفت، افزود: وابستگی به مواد مخدر و اعتیاد معضلی است که همه کشورهای دنیا با آن مواجه هستند. و این مشکل باعثشده است که مبالغ هنگفتی به اقتصاد کشور‌ها ضرر وارد شود.
او ادامه داد: باید به مساله اعتیاد توجه ویژه داشته باشیم چون در این صورت مطمئنا از نظر اقتصادی نیز به کشور کمک می‌شود.
دبیر علمی همایش دانش اعتیاد در بخش پایه خاطر نشان کرد که معضل اعتیاد فقط مختص کشور ما نیست، بلکه در دیگر کشور‌ها نیز زمانی بیماری قلبی، بیشترین مشکلات را برای جوامع ایجاد می‌کرد ولی طی سالهای گذشته، بیماری اعتیاد برای جوامع مختلف مشکل زا شده است.
به اعتقاد وی، دولت و مقامات اجرایی مربوط به این حوزه اعتیاد به قدر کافی به معضل اعتیاد در کشور توجه نکرده‌اند.
زرین دست افزود: در سالهای اخیر، انواع مواد شیمیایی جدید وارد کشور شده است که باید تحقیقات در این زمینه بیشتر شود تا بتوانیم به مکانیزم موثری در مقابله با آن دست یابیم.
برای مدیریت اعتیاد به کمک سازمان‌ها و مردم نیاز است
رئیس هفتمین کنگره دانش اعتیاد گفت: اعتیاد، یک موضوع چند وجهی است که برای کنترل و مدیریت آن، به کمک همه سازمانهای دولتی، غیردولتی و افرادی که می‌توانند این موضوع را اولویت کاری خود قرار بدهند، نیاز است.
" محمد تقی جغتایی " افزود: به دلیل ابعاد گسترده تاثیرگذاری اعتیاد که پیش از مرگ، تبعات اجتماعی، خانوادگی و… به همراه خواهد داشت، بررسی مداخلات چند بعدی زیستی، روانی و اجتماعی در پیشگیری و درمان و توجه به تحقیق و آموزش در این حوزه، هدف اصلی کنگره دانش اعتیاد است.
جغتایی تاکید کرد که به دلیل ابعاد گسترده تاثیرگذاری این معضل اجتماعی، همکاری و کمک بیش از پیش همه افراد از محققان، برنامه ریزان، سیاستگذاران، متخصصان، مددکاران و… در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد ضروری است.
تقدیر از پژوهشگران جوان و فعالان در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد
در هفتمین همایش دانش اعتیاد از پژوهشگران جوان در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد و همچنین فعالان عرصه پیشگیری تقدیر شد.
اعطای جایزه ویژه پژوهشگران جوان در حوزه طب اعتیاد(ایزاما) و جایزه ویژه سازمان بهزیستی کشور در حوزه پیشگیری نیز از جمله برنامه‌های همایش سالانه دانش اعتیاد است که امسال نیز در هفتمین همایش دانش اعتیاد اجرا شد.
برای انتخاب ۱۰ پژوهشگر جوان در حوزه طب اعتیاد(ایزاما)، هیات داوران متشکل از اساتید علوم مربوط در این حوزه و محققان مراکز تحقیقاتی مربوطه از میان ۸۰۰ اثر رسیده به دبیرخانه کنگره، در مرحله نخست ۲۰۰ اثر را انتخاب کرده و با بررسی بر روی این آثار، ۱۰ اثر و تحقیق در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد را انتخاب و بر‌تر اعلام کردند.
براساس نظر هیات داوران، محققان تهیه کننده این آثار، علیرضا شاه بابایی رتبه اول، لیلا دهقانی و سبحان رضایی رتبه دوم، پیمانه شیرین بیان، مصطفی احمدی سلیمانی و فاطمه محمدی رتبه سوم و مهرشاد گلسرخی، مرضیه حقگویی اصفهانی، زهرا غلامی و یاسمن رضوی رتبه چهارم را کسب کردند.
با همت بلند و نگرش انساندوستانه آقای اسماعیل زمانی بروجردی که تاکنون آزمایشگاه عصبی‌شناختی را تاسیس کرده و با دستان خیرخواهانه و دانش دوست خود از امور پژوهشی مربوط به حوزه اعتیاد پشتیبانی کرده‌اند، بخش اعطای جایزه ایزاما در همایش دانش اعتیاد شکل گرفته و امسال نیز همانند سالهای گذشته، به هریک از پژوهشگران بر‌تر جوان در رتبه‌های اول تا چهارم به ترتیب دو سکه تمام بهار و تندیس همایش، یک سکه تمام بهار و تندیس همایش، نیم سکه بهار و تندیس همایش و یک ربع سکه و دیپلم افتخار اعطا شد.
از میان ۵۰ مقاله علمی در زمینه پیشگیری از اعتیاد نیز ۹ تن از فعالان عرصه پیشگیری از اعتیاد بر‌تر شناخته شدند که به همت سازمان بهزیستی کشور جوایزی برای آنان درنظر گرفته و در همایش دانش اعتیاد به این افراد اهداء شد.
در این بخش، محمود عباسی، سپیده کامیاری و ابراهیم عباسی رتبه اول، مجتبی حبیبی، محمدعلی بهشتی و لارا فدر(از سوئیس) رتبه دوم و همچنین حمید رضا خسروی‌زاده، محسن حسن آبادی و فرح مادرشاهیان رتبه سوم را کسب کردند.
سازمان بهزیستی کشور به فعالان در رتبه اول، لوح تقدیر و ۱۲ میلیون ریال وجه نقد، به افراد در رتبه دوم لوح تقدیر و ۹ میلیون ریال وجه نقد و همچنین به فعالان در رتبه سوم لوح تقدیر و ۶ میلیون ریال وجه نقد اهداء کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مراکز تحقیقاتی سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران، کاربردی پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، سوء مصرف و وابستگی مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی کرمان، علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پیشگیری و سوء مصرف مواد دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، زیست فناوری دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان و همچنین مراکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی، مرکز ملی مطالعات اعتیاد، ستاد مبارزه با مواد مخدر و دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران برای برگزاری این همایش مشارکت داشتند.
این همایش علمی با ارایه ۲۵ مقاله به صورت سخنرانی، صد‌ها مقاله به شکل پوستر و برگزاری ده‌ها کارگاه آموزشی، قصد دارد تا ضمن بررسی طیف گسترده‌ای از موضوعات، مشتمل بر ابعاد مختلف جسمانی، روانی، اجتماعی، معنوی، جمعیت‌شناختی، پزشکی قانونی و علوم پایه بیماری اعتیاد، فرصتی فراهم آورد تا پژوهشگران و علاقه مندان عرصه‌های مختلف این حوزه، آخرین دستاوردهای علمی، پژوهشی خود را با یکدیگر در میان گذاشته و به تبادل نظر بپردازند.
