حفظ ماهیت آب سنگین اراک از خطوط قرمز ما است / دور بعدی مذاکرات آخر خرداد

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای با تاکید براینکه حفظ ماهیت آب سنگینی اراک از خطوط قرمز ایران است، برخی گمانه زنی در ارتباط کاهش مگاوات این مجموعه از ۴۰ مگاوات به ۱۰ مگاوات را مضحک و عجیب خواند.

به گزارش خبرنگار ایلنا سید عباس عراقچی با حضور در برنامه گفت وگوی ویژه خبری شبکه دو و در پاسخ به این پرسش که چرا علیرغم مذاکرات فشرده طرفین نتوانستند وارد نگارش متن نهایی شوند گفت: ما از ابتدا می دانستیم که این مذاکرات، مذاکرات سختی خواهد بود و فاصله دیدگاه طرفین به حدی است که نزدیک شدن آن نیاز به زمان طولانی، گفت‌وگوهای بسیار و ابتکاردارد. ما در طول سه دوره قبل در وین برای رسیدن به توافق نهایی سعی کردیم تا با مذکرات کلی، دیدگاه ها را برای توافق نهایی به هم نزدیک کنیم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای با بیان اینکه در جریان مذاکرات با موضوعات متنوع و گسترده ای مواجه هستیم، ادامه داد: هریک از این موضوعات خود به شاخه های جداگانه تبدیل و باید در مورد هریک از آنها گفت وگو و به توافق رسید. در جریان مذاکرات قبلی در این ارتباط با هم صحبت کردیم که در مورد هریک چه گزینه هایی در دست داریم و چگونه باید توافق کنیم.

معاون وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: حساس ما این بود که توافق نهایی در دور چهارم شدنی است اما با شروع دور جدید متوجه شدیم که هنوز برای توافق نهایی زود است و مشاهده کردیم که هنوز برخی موضوعات جای بحثبیشتری دارد. در طول این دور نیز مذاکرات مفصل و پیچیده ای در تمام سطوح اعم از وزرا، معاونان و کارشناسان برگزار شد که نتیجه حاصله آن این بود که هنوز آماده نوشتن متن نیستیم.

وی نرسیدن به توافق نهایی در این دور را تاسف بار ندانست و گفت: نمی توان گفت که بعد از هر مذاکره ای می توان به توافق رسید. در این دور از مذاکرات در مورد متن هیچ پیشرفت ملموسی نداشتیم. البته توافق نهایی را می توان به دو قسمت شکلی و ماهوی تقسسیم کرد که در شکلی به پیشرفت هایی دست یافتیم. به طور نمونه در مورد مقدمه توافق نهایی گفت گو کردیم که شامل اصولی است که راهنمای توافق است و در این راستا مقدمه توافق ژنو نیز به کمک ما آمد. مقدمه توافق نهایی به دلیل اینکه در مقدمه ژنو به خوبی کار شده مشکل چندانی نداشته و می توان ظرف نهایت پنج ساعت آن را تنظیم کرد.

عراقچی با اشاره به اینکه اختلاف نظرات در قسمت محتوایی توافق نامه نهایی است، اظهار کرد: در دو سه مورد از موضوعاتی که فکر می کردیم مشکل چندانی نخواهیم داشت، شاهد بودیم که اختلافات همچنان به قوت خویش باقی است اما دو طرف برای مذاکره جدی هستند. در این راستا تاریخ بعدی مذاکرات در آخر خردادماه مشخص شده است و شاید پیش از آن نیز به صورت اضطراری یک نشست دیگر برگزار کردیم که تا کنون زمان آن قطعی نشده است.

عضو ارشد تیم مذاکراه کننده هسته ای در پاسخ به این پرسش که آیا پایه و اساس متن توافق نهایی، طرح اقدام مشترک نیست؟ گفت: توافق ژنو کلیات را مشخص کرده اما تبدیل مشخصه ها به توافق سخت است. یکی از کارهای ما این است که باید نیازها را شناخته و محدودیت سازی بر اساس آن شکل بگیرد.

وی به نگرانی طرف غربی در مورد راکتور اراک اشاره کرد و افزود: چگونگی رفع این نگرانی ها یک دریا بحثدارد. معتقدم با تکنولوژی می توان نگرانی ها را رفع کرد. اما ماهیت آب سنگینی اراک حفظ می شود و از اصول خط قرمز ما است. در این مورد اختلاف نظر است و جلسات متعددی برگزار شده است. فکر می کردیم این راه حل نزدیک باشد اما دیدیم هنوز باید بر روی آن وقت گذاشت.

معاون وزیر امور خارجه در خصوص برخی گمانه زنی ها و اینکه گفته می شود در مورد راکتور اراک طرح امریکایی مورد بحثو قرار شده که این راکتور از ۴۰ مگاوات به ۱۰ مگاوات برسد، اظهار کرد: طبیعی است که اصحاب نظر وارد گمانه زنی شوند. از همه مردم و متخصصین این حوزه می خواهم که از گمانه زنی خودداری و تحت تاثیر آن قرار گیرند. طرف غربی با اینگونه گمانه زنی ها تلاش می کنند به مذاکرات جهت دهند و امیال خود را به عنوان گمانه به طرفین تحمیل کنند.

عراقچی با تاکید براینکه گمانه زنی ها هیچ کمکی به مذاکرات نمی کند، تصریح کرد: در مورد راکتور اراک نگرانی ها باید کاهش یابد و فکر می کنیم استفاده از مدل علمی در این زمینه راهگشا خواهد بود. ایده هایی از طرف ما و آنها ارائه شده و ما در مورد اینکه کدام ایده بهتر است گفت وگو می کنیم. من اطمینان می دهم در هیچ کدام از مدل هایی که ارائه شده، قدرت راکتور را کاهش نمی دهد. زمانی که این مسئله را شنیدم، عجیب و مضحک بود که قدرت مگاوات از ۴۰ به ۱۰ برسد. اصلا قراری هم به این کار نیست. ما باید به راه حل مشترکی برسیم تا پولوتونیم را کاهش دهیم تا استفاده نظامی از آن شود.

این مذاکره‌کننده ارشد تیم هسته‌ای کشورمان در پاسخ به سوالی درباره میزان اختلافات، بیان کرد: اختلافات در همه موضوعات وجود دارد و نمی‌توان تعداد آنها را تعیین کرد که البته موضوع مهمی نیست چراکه باید باید درباره همه آنها تصمیم‌گیری کنیم و می‌توان گفت که درباره همه موضوعات اختلاف وجود دارد به علاوه اینکه توافق حاصل نمی‌شود مگر اینکه درباره همه موضوعات به توافق برسیم بالاخص آنکه همه موضوعات بر یکدیگر اثر دارند.
عراقچی در ادامه، مذاکرات هسته‌ای را به مکعب روبیک تشبیه کرد و افزود: در مکعب روبیک وقتی مهره‌ای در کنار مهره‌ای دیگر قرار می‌گیرد، دیگر مهره‌ها هم تکان می‌خورند و باید این مهره‌ها آنقدر بچرخند که در کنار یکدیگر مرتب شوند.
وی فضای مذاکرات را جدی توصیف کرد و خاطرنشان ساخت: دو طرف به دنبال رسیدن به راه حلی هستند. خطوط قرمز طرفین هنوز با یکدیگر تلاقی دارد که باید سعی شود این تلاقی از بین برود.
معاون حقوقی وزیر وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه طرف‌های مقابل ما تاکنون تصمیمات سختی را گرفته است، که به اینجا رسیده‌ایم، یادآور شد: آنهایی که می‌گفتند که شما حق غنی‌سازی ندارید، تصمیم سخت منصرف شدن از غنی‌سازی صفر درصد در توافق ژنو گرفتند و باز هم باید تصمیمات سختی بگیرند.
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده‌ ارشد کشورمان با بیان اینکه طرف مقابل باید زبان تهدید را کنار بگذارند، تاکید کرد: ایران نه به زبان تحریم و نه به زبان تهدید جواب نمی‌دهد و فقط به زبان تکریم پاسخ خواهد داد.
عراقچی با بیان اینکه باید به حقوق ما احترام گذاشته شود و ما به دنبال توافقی هستیم که حقوق مردم را تامین کند، تاکید کرد: حق ما براساس معاهده NPT و حقوق ذاتی ملت است و می‌خواهیم به این حق احترام گذاشته شود و وقتی به این حق احترام گذاشته شود، می‌توانیم به تفاهم دست یابیم و اگر به این حق احترام گذاشته نشود، ترجیح می‌دهیم که به توافقی نرسیم و این خط مشی را هم ادامه می‌دهیم.

وی با اشاره به اینکه اصول بنیادین ایران در مذاکرات ثابت بوده و تاکنون تغییری هم نداشته است، تصریح کرد: ما به دنبال سیاست‌بازی نیستیم که آن را مدام کم و زیاد و تغییر بدهیم. خط قرمز ما حفظ و تثبیت حقوق ایران است و آنها را از ابتدا هم بیان کرده‌ایم و در توافق ژنو هم آنها رعایت شده و الان نیز آنها را ادامه می‌دهیم.
معاون وزیر امور خارجه حفظ حقوق ملت ایران، ادامه غنی‌سازی، عدم خروج مواد از کشور، باقی ماندن ماهیت آب سنگین راکتور اراک را از جمله خطوط قرمز مذاکرات عنوان کرد و افزود: اگر تا ۳۰ تیر به توافق برسیم، خیلی خوب است و اگر هم نرسیدیم، نرسیدیم، اما ترجیح ما ۶ ماه اول است و در پایان یک سال هم اگر هم به توافق نهایی نرسیم دنیا به آخر نمی‌رسد.
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با بیان اینکه ما به توافقی رضایت می‌دهیم که حقوق مسلم ایران را بشناسد، ابراز داشت: اگر به چنین توافقی نرسیم به مردم گزارش خواهیم داد و مردم را از زیاده‌خواهی‌ها مطلع خواهیم کرد و تاکنون ایستادگی کرده‌اند، باز هم ایستادگی خواهند کرد.
عراقچی زیاده خواهی را خصلت قدرت‌های بزرگ عنوان کرد و تاکید کرد: مقاومت در برابر این زیاده‌خواهی‌ها خصلت مردم بزرگ ایران است. اینکه در مذاکرات با زیاده‌خواهی روبه‌رو می‌شویم، عجیب نیست اما ما در برابر زیاده‌خواهی‌ها ‌ایستادگی می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم با ایران به عنوان استثنا رفتار شود.
وی با اشاره به اعتمادسازی‌های ایران ادامه داد: هر چند برخی محدودیت‌ها را برای دوره زمانی مشخصی پذیرفته‌ایم اما این محدودیت‌ها حتما موقتی است و به منظور اعتمادسازی است.
معاون وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه مذاکرات در مسیر درستی است و می‌شود در این مسیر به تفاهم رسید، اظهار داشت: رسیدن به تفاهم و توافق به شرطی است که در طرف مقابل هم حسن نیت، اراده لازم و واقع‌بینی وجود داشته باشد.
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان درباره حق تحقیق و توسعه گفت: یکی از خطوط قرمز دانش و فناوری ماست و هیچ عاملی نمی‌تواند ما را در بحثتحقیق و توسعه محدود کند. تکنولوژی و فناوری متعلق به ملت ایران است و کسی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد و قدرتش را نیز ندارند و از نظر ما، تحقیق و توسعه در حوزه هسته‌ای قابل مصالحه نیست.
عراقچی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی از کشور مذاکره‌کننده خواهان این هستند که در مذاکرات به فراتر بروند و توان نظامی ما در این مذاکرات دخیل بکنند، شما در این باره چه اقدامی خواهید کرد، عنوان کرد: باید ابتدا توان و برنامه نظامی را از برنامه PMD یا ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای تفکیک کرد.
وی با تاکید بر اینکه برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه قابل مصالحه و حتی قابل مذاکره نیست، یادآور شد: سیستم‌های دفاعی به هیچ وجه موضوع مذاکره نبوده و نخواهد بود اما درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران ادعاهایی از گذشته می‌شود که کاملا غلط و کذب است، آژانس در این باره خود را موظف می‌داند که پاسخ‌هایی پیدا کند و ما هم مشکلی برای همکاری نداریم.
معاون حقوقی وزارت امور خارجه افزود: اینکه به این بهانه اهداف دیگری داشته باشند همیشه مورد نگرانی ما بوده است. موضوع ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای را با آژانس بحثکرده‌ایم و آقای آمانو آمد و توافقی با آژانس صورت گرفت و قدم به قدم به سوالات آژانس پاسخ می‌دهیم. آخرین موضوع درباره چاشنی‌های انفجاری بود که ما پاسخ‌های روشنگرانه‌ای به آژانس دادیم.
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در خصوص تمدید احتمالی مذاکرات بیان کرد: هنوز وارد بحثتمدید مذاکرات نشده‌ایم که چگونه باشد و نه ما و نه ۱ + ۵ علاقه‌ای هم به فکر کردن به آن ندارند و اگر لازم باشد نیاز به جلسه‌ای جداگانه برای تنظیم آن است.
عراقچی درباره صداقت طرف مقابل مذاکره‌ ابراز داشت: ما هیچ وقت به طرف مقابل خوش بین نبوده‌ایم و به نیات آنها با بدبینی نگاه می‌کنیم و حضور و ادامه ما در مذاکره با این بدبینی همراه بوده است که البته این با نتیجه فرق می‌کند که ما به نتیجه مذاکرات امیدواریم.
وی با اشاره به اینکه نشانه‌ای که آنها جدی نیستند تا‌کنون مشاهده نکرده است، خاطرنشان کرد: ما به دقت همه حرکت‌های آنها را با بدبینی رصد می‌کنیم و اگر حرکتی را ببینیم که حاکی از عدم صداقت و عدم جدیت آنها باشد قطعا روی رفتار ما هم تاثیر خواهد گذاشت.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال می‌دهید که در دورهای آتی وزرای امور خارجه در مذاکرات شرکت کنند، یادآور شد: این احتمال از قبل پیش بینی شده است. انتظار می‌رود که ۶ کشور با صدای واحد صحبت کنند و ما خواهان تفرق آنها نیستیم و وظیفه این هماهنگی با خانم اشتون است. البته ما یک نگرانی داریم که به وی نیز اعلام کرده‌ایم که ما هرگز یک مذاکره را دوباره انجام نمی‌دهیم که توافقی را انجام دهیم و یکی از اعضا اعتراض کند.
عراقچی افزود: این اتفاق در توافق ژنو و مذاکرات ژنو۲ هم رخ داد که یک کشور خاص توافق ژنو را در مقطعی متوقف کرد و ما به اشتون گفتیم این وظیفه شماست که هماهنگی را انجام دهید و بین ژنو۲ و ژنو۳ حدود ۱۰ روز طول کشید و آنها خودشان آن عضو را هماهنگ کردند.