مدیرکل منابع طبیعی استان تهران در گفت‌وگو با ایلنا:
«تامین آب پارک‌های جنگلی حاشیه تهران» از وظایف اصلی شهرداری است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان این که مدیریت پارک‌های جنگلی حاشیه پایتخت به شهرداری تهران واگذار شده است، گفت: در بوستان‌هایی مثل چیتگر، سرخه‌حصار و لویزان که آبیاری درختان آن در تابستان امسال به مشکل خورده، وظیفه اصلی تامین آب مورد نیاز برای آبیاری درختان برعهده شهرداری است. بنابراین نمی‌توان اخلال در روند آبیاری این درختان را ناشی از قصور شرکت آب و فاضلاب استان تهران دانست، زیرا در تمام این پارک‌های جنگلی از قبل چاه‌هایی حفر شده که سال‌هاست برای آبیاری درختان از آن استفاده می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ماه‌های اخیر و همزمان با گرمای طاقت‌فرسای تابستان، روند آبیاری درختان در پارک‌های جنگلی اطراف پایتخت نیز با اختلال مواجه شده است و در چند ماه گذشته اعضای شورای اسلامی شهر تهران بارها نسبت به بروز این مشکل اعتراض کرده‌اند؛ به نحوی که مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون محیط‌زیست و خدمات شهری شورا اخیرا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره احتمال خشک شدن برخی درختان در پارک‌های جنگلی چیتگر، سرخه‌حصار و لویزان به دلیل قطع شدن روند آبرسانی به این درختان در برخی روزهای گرم سال توسط شرکت آب و فاضلاب استان تهران ابراز نگرانی کرده و تاکید داشته است که «ایجاد اختلال در روند آبیاری درختان در این بوستان‌های جنگلی می‌تواند باعث ضعیف شدن درختان شود و آنها را مستعد خشکیدگی یا دچار شدن به آفات و بیماری‌ها کند.»
البته روز ۲۵ مرداد مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران در صحن شورا از وعده شرکت آبفا برای تامین آب درختان پارک جنگلی چیتگر خبر داد و اعلام کرد که «شرکت آب و فاضلاب استان وعده داده است که آب درختان چیتگر را تامین کند و مشکل آبرسانی به این درختان حل شده است». البته با وجود این اظهارات، چمران و سایر اعضای شورا و دیگر مدیران شهری پایتخت در روزهای اخیر صحبتی درباره حل مشکل آبرسانی به سایر پارک‌های جنگلی حاشیه تهران نکرده‌اند، اما رئیس شورای شهر وعده داده که قرار است برای حل مشکل آبیاری درختان سایر بوستان‌های جنگلی نیز جلساتی با شرکت آب و فاضلاب برگزار شود، ولی به گفته او، «مسئولان آبفا می‌گویند آب کم داریم و حق هم دارند، ولی حرف ما این است که آبرسانی به نسبت کاهش پیدا کند، اما قطع نشود.»
باید برای افزایش ۲۰ درصدی آبیاری درختان پارک‌های جنگلی تهران برنامه‌ریزی می‌شد
در چنین شرایطی با توجه به این که پارک‌های جنگلی حاشیه پایتخت جزو اراضی منابع طبیعی محسوب می‌شوند که در سال‌های گذشته مدیریت آنها به شهرداری تهران واگذار شده است، اما همچنان نظارت بر روند نگهداشت و حفظ این بوستان‌های جنگلی برعهده سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور قرار دارد و در صورت بروز بیماری و آفت‌زدگی یا نیاز به انجام عملیات بهداشتی - پرورشی یا احیا و جایگزینی درختان در این پارک‌های جنگلی نیز امور مربوطه باید با همکاری بین اداره‌کل منابع طبیعی استان و شهرداری تهران انجام شود، از رضا بیانی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، درباره علت بروز مشکلات اخیر برای آبیاری درختان بوستان‌های جنگلی حاشیه تهران و راهکارهای موجود برای حل این معضل و جلوگیری از خشکیدگی تعداد بیشتری از درختان این پارک‌ها سوال کردیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران در پاسخ به این سوالات به خبرنگار ایلنا گفت: برآوردهای کارشناسی نشان می‌دهد که وقتی دمای هوا یک درجه سانتی‌گراد بالاتر می‌رود، نیاز آبی درختان نیز ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که براساس اعلام هواشناسی استان، در فصل گرم امسال دمای هوای متوسط استان تهران حدود یک درجه نسبت به شرایط نرمال بالاتر رفته و این یعنی باید طوری برنامه‌ریزی می‌شد که آبیاری درختان پارک‌های جنگلی پایتخت حدود ۲۰ درصد از حد معمول بیشتر باشد، اما امسال به دلیل کاهش منابع آب‌های سطحی بر اثر سه سال خشکسالی پیاپی در تهران و پایین رفتن عمق چاه‌ها بر اثر برداشت بی‌رویه از سفره های آب زیرزمینی، شاهد کاهش محسوس میزان آبیاری درختان پارک‌های جنگلی تهران بوده‌ایم.
رضا بیانی ادامه داد: مدیریت پارک‌های جنگلی حاشیه پایتخت به شهرداری تهران واگذار شده است و در بوستان‌هایی مثل چیتگر، سرخه‌حصار و لویزان که آبیاری درختان آن در تابستان امسال به مشکل خورده، وظیفه اصلی تامین آب مورد نیاز برای آبیاری درختان برعهده شهرداری است. بنابراین نمی‌توان اخلال در روند آبیاری این درختان را ناشی از قصور شرکت آب و فاضلاب استان تهران دانست، زیرا در تمام این پارک‌های جنگلی از قبل چاه‌هایی حفر شده که سال‌هاست برای آبیاری درختان از آن استفاده می‌شود، بنابراین شهرداری باید با در نظر گرفتن عواملی نظیر کاهش بارندگی، پایین رفتن سفره‌های آب زیرزمینی و افزایش نیاز آبی گیاهان به دلیل گرم‌تر شدن هوا، شرایط را طوری مدیریت می‌کرد که آبیاری درختان با مشکل مواجه نشود.
استفاده از چاه‌های موجود در پارک‌های جنگلی برای تامین آب شرب تهران در پاییز ۱۴۰۱
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران با تاکید بر این که نمی‌توان بروز مشکل در آبیاری درختان پارک‌های جنگلی حاشیه پایتخت را به گردن شرکت آبفای استان انداخت، عنوان کرد: حتی اگر سطح آب چاه‌های موجود در پارک‌های جنگلی تهران برای آبیاری درختان کفایت نکند، بازهم این خود شهرداری است که وظیفه دارد از هر طریق ممکن آب مورد نیاز درختان را تامین کند. البته طبیعی است که اگر شرکت آب و فاضلاب و شهرداری در ماه‌های گذشته تعامل بیشتری داشتند، این مشکل به وجود نمی‌آمد، اگرچه به نظر می‌رسد چند هفته‌ای است که این تعامل شکل گرفته و قرار است هم تخصیص سهمیه آب ویژه به پارک‌های جنگلی حاشیه تهران و هم از طریق آبرسانی با تانکر، مشکل آبیاری درختان این بوستان‌ها حل شود.
وی افزود: در ماه‌های آبان و آذر ۱۴۰۱ براساس مصوبات استانی، به دلیل کمبود منابع آب سطحی و زیرزمینی سطح استان تهران، از چاه‌های موجود در پارک‌های جنگلی حاشیه پایتخت نیز در کنار بعضی از دیگر چاه‌های حفرشده در داخل و اطراف شهر تهران برای تامین بخشی از آب شرب پایتخت و برخی شهرهای اقماری اطراف آن استفاده شد. البته این فقط یکی از عوامل کاهش سطح آب چاه‌های موجود در بوستان‌های جنگلی حاشیه پایتخت است و ما سال‌هاست که در استان تهران به دلایل مختلف از جمله عدم استفاده کافی از شیوه‌های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی، با برداشت بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی و در نتیجه کاهش سطح آب موجود در چاه‌ها مواجه هستیم.
برنامه‌ریزی برای انجام عملیات بهداشتی – پرورشی در پارک‌های جنگلی سرخه‌حصار و خجیر
بیانی با تاکید بر این که نوع درختان کاشته‌شده در پارک‌های جنگلی تهران، تاثیر مهمی در افزایش احتمال خشکیدگی آنها دارد، خاطرنشان کرد: از دهه‌های گذشته در جنگل‌کاری‌های اطراف تهران اغلب از درختان سوزنی‌برگ استفاده شده است که اکنون این درختان به سن دیرزیستی رسیده‌اند. در این سن، درختان به‌سرعت تحت تاثیر آفات و تنش‌های آبی قرار می‌گیرند. بنابراین در شرایط موجود که هم به دلیل شرایط اقلیمی نیاز آبی گیاهان افزایش یافته و هم بر اثر کم‌آبی و سایر مشکلات، میزان آبیاری آنها از حد معمول کاهش پیدا کرده است، درختان موجود در بوستان‌های جنگلی حاشیه پایتخت به‌شدت مستعد خشکیدگی و بروز بیماری شده‌اند که این روند را هم‌اکنون در برخی درختان این پارک‌ها مشاهده می‌کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران ادامه داد: در بوستان‌های جنگلی اطراف تهران بخصوص در جنگل‌های دست‌کاشت، باید از سال‌های گذشته عملیات بهداشتی - پرورشی انجام می‌شد، اما متاسفانه این عملیات در جنگل‌کاری‌های حاشیه پایتخت نه قبل از انقلاب و نه در دوران بعد از انقلاب اسلامی انجام شده است؛ یعنی چند دهه تاخیر در انجام عملیات بهداشتی - پرورشی برای جنگل‌کاری‌های حاشیه تهران به وجود آمده است. البته امسال اداره‌کل منابع طبیعی استان با حکم شورای حفظ حقوق بیت‌المال و سایر مراجع قضایی ذی‌ربط، انجام این عملیات را در بوستان‌های سرخه‌حصار و خجیر آغاز کرده است و قصد داریم که سریعا نسبت به احیای جنگل‌کاری‌ها و جایگزین کردن درختان خشکیده و آفت‌زده اقدام کنیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: انجام عملیات بهداشتی - پرورشی با همکاری بین اداره‌کل منابع طبیعی استان و شهرداری تهران انجام می‌شود. در این عملیات، چوب‌آلات شکسته و افتاده و درختان خشکیده و افتاده از مجموعه‌های پارک جنگلی خارج می‌شوند و همچنین درختانی که به سن دیرزیستی رسیده‌اند، به خصوص درختان سوزنی‌برگ، احیا می‌شوند؛ یعنی به‌جای آنها، نهال‌های جوان مقاوم به کم‌آبی کاشته می‌شوند. در این عملیات، دیگر قرار نیست مانند دهه‌های گذشته از درختان سوزنی‌برگ استفاده کنیم، بلکه از درختان پهن‌برگ بومی که هم نیاز آبی کمتری دارند و هم نسبت به آفات و امراض مقاوم‌تر هستند، استفاده خواهیم کرد.
لزوم انجام عملیات احیا و غنی‌سازی در پارک‌های جنگلی تهران با استفاده از درختان پهن‌برگ
بیانی با اشاره به رایزنی‌های انجام‌شده با دستگاه قضایی برای اخذ مجوز انجام عملیات بهداشتی – پرورشی در پارک‌های جنگلی چیتگر و لویزان گفت: در حال حاضر در پارک‌های جنگلی اطراف تهران دو مشکل وجود دارد که باعث خشکیدگی برخی درختان شده است؛ نخست بروز تاخیر چندین‌ساله در انجام عملیاتی بهداشتی – پرورشی و دوم کاهش میزان آبیاری درختان به دلیل کم شدن منابع آب سطحی و زیرزمینی بخصوص کاهش سطح آب چاه‌های موجود در این بوستان‌ها. برای حل مشکل اول، انجام عملیات بهداشتی – پرورشی را در دو پارک جنگلی آغاز کرده‌ایم و امیدواریم در آینده نزدیک بتوانیم اجرای این عملیات را در دو بوستان دیگر نیز در دستور کار قرار دهیم و برای حل مشکل دوم هم توافقاتی بین شهرداری تهران و آبفای استان به دست آمده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران ادامه داد: برای جایگزین کردن درختان خشکیده و آفت‌زده در پارک‌های جنگلی اطراف تهران به دنبال آن هستیم که حتما از گونه‌های بومی پهن‌برگ با نیاز آبی پایین استفاده کنیم، چراکه درختان سوزنی‌برگی که در دهه‌های گذشته در این بوستان‌ها کاشته شده‌اند، نیاز آبی بالایی دارند و وقتی سن آنها بالا می‌رود، بیش از درختان پهن‌برگ مستعد آفات و بیماری‌ها می‌شوند. برای جلوگیری از این اتفاق نیز باید خیلی زودتر عملیات بهداشتی – پرورشی در پارک‌های جنگلی اطراف تهران انجام می‌شد، اما انجام این کار سال‌ها به تاخیر افتاد، ولی در حال حاضر مصر هستیم که ابتدا این عملیات را در بوستان‌های سرخه‌حصار و خجیر و سپس در پارک‌های چیتگر و لویزان انجام دهیم.
وی در پایان تصریح کرد: پس از انجام عملیات بهداشتی - پرورشی، نیاز به انجام عملیات احیا و غنی‌سازی در پارک‌های جنگلی حاشیه پایتخت وجود دارد و به دنبال آن هستیم که در این دوره حتما درختان پهن‌برگ بومی استان تهران با نیاز آبی کم مورد استفاده قرار گیرد. البته خود شهرداری هم به این سمت رفته است که در احداث بوستان‌های جدید در داخل شهر تهران یا جنگل‌کاری های اطراف پایتخت، دیگر از گونه های سوزنی‌برگ استفاده نکند و کاشت گونه‌های پهن‌برگ بومی را بیشتر در دستور کار قرار دهد.
