ادبیات تهران به طرز محسوسی نسبت به طالبان تغییر کرده است/ سناریوی همکاری طالبان با آمریکا برای حذف القاعده قابل تامل است

نوذر شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل تحولات اخیر افغانستان در قبال جمهوری اسلامی ایران از جمله درگیری مرزی و موضوع حق‌آبه هیرمند و همچنین موضوع حضور سران القاعده در خاک این کشور و در پاسخ به این سوال که رویکرد تهران در قبال این تحولات را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: درگیری‌های مرزی که بین مرزبانان ایران و طالبان اتفاق افتاد، ناشی از یک سوءتفاهم است و شاید تفکر سازمان یافته‌ای پشت آن نباشد؛ ایران برای جلوگیری از قاچاق و شرارت‌های مرزی و سایر مسائل و مشکلاتی که در مرز افغانستان داشت ابتکارات مختلفی را صورت داد که یکی ایجاد دیوار حائل بود که البته در خاک ایران ایجاد شده است و این تفکر را در مرزبانان افغانستانی به وجود می‌آورد که بخش شرقی دیوار خاک افغانستان است و همین موضوع باعث بروز سوءتفاهم می‌شود. پس این یک مشکل فنی است که باید بطور دقیق بررسی شود که می‌تواند در آینده پیامدهای نامطلوبی برای ایران داشته باشد.

وی ادامه داد: مساله بعدی در خصوص حق‌آبه هیرمند است که گفته می‌شود مذاکرات در رابطه با آن در جریان است. هرچند علائمی از عدم پایبندی طرف افغانستانی به معاهدات پیشین وجود ندارد اما اقدام عملی مثبتی نیز صورت نگرفته است. معتقدم باید تلاش‌های دیپلماتیک تسریع شود تا مشخص گردد آیا طالبان حاضر به اجرای معاهدات هستند یا خیر؛ بنابراین فعلا نمی‌توان نشانه جدی مبنی بر عدم تمکین طالبان به توافقات قبلی را مشاهده کرد مگر اینکه در مذاکرات مباحثی مطرح شده باشد که ما از آن بی‌خبر باشیم.

وی افزود: ترور ایمن الظواهری نشان داد نه تنها القاعده در افغانستان حضور دارد بلکه میان این گروه و طالبان هم ارتباطاتی وجود دارد هرچند پیوند القاعده و طالبان پیش از این نیز برای کسی پوشیده نبود. با این حال که طالبان با اعلام اینکه از حضور رهبر القاعده در کابل اطلاع نداشته سعی کرده‌اند تا خود را تبرئه کنند اما این موضوع نیز قابل تامل است که طالبان با آمریکا برای هدف قرار گرفتن برخی افراد مورد نظر این کشور توافق کرده باشند که اگر این سناریو درست باشد طالبان در جهت حذف القاعده گام برداشته است. برای بررسی این موضوع باید کمی صبر کنیم تا ابعاد موضوع مشخص‌تر شود.

این استاد دانشگاه گفت: موضوع دیگر رخ داده در افغانستان بمب گذاری علیه اقلیت‌های دینی است که هرچند داعش مسئولیت آن را به عهده می‌گیرد اما طالبان نیز اقدامی برای مقابله با این اقدامات انجام نمی‌دهند. هیات حاکمه افغانستان موظف به تامین امنیت مردم افغانستان است اما گویا طالبان از این حملات نه تنها نگران نیست بلکه تلویحا خوشحال هم هستند. بنابراین این مساله نیز یکی از خلف وعده‌های طالبان در خصوص وعده‌های ابتدایی این گروه است.

شفیعی گفت: در خصوص رویکرد تهران باید توجه داشته باشیم که در واکنش‌های آقای امیرعبداللهیان نوعی تفاوت در ادبیات و لحن در قبال طالبان شکل گرفته به این معنا که انتظارات ایران از طالبان برآورده نشده است. انتظار ایران البته مبتنی بر اظهارات مقامات طالبان شکل گرفت و حالا این خلف وعده موجب شده تهران با قاطعیت بیشتری مسائل مرتبط با افغانستان را دنبال کند. در ادامه نیز در صورت عدم اصلاح این رفتار هیات حاکمه افغانستان، ایران ابتکار عمل‌های بیشتری را در دستور کار قرار دهد.