وجود بیش از ۶۰۰ تپه ۵ هزارساله در استان سمنان/ مدیران استانی: انجام کاوش به دلیل نبود برنامه حفاظت امکانپذیر نیست

به گزارش خبرنگار ایلنا، تپه شاهجوق سمنان یکی از حدود ۶۵۰ تپه باستانی موجود در این استان است که برنامه حفاظت پس از کاوش باستان شناختی ندارد و به همین دلیل امکان کاوش باستان سناختی در آن وجود ندارد.

تپه‌های باستانی استان سمنان عمدتا متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد هستند و محوطه‌های ارزشمندی محسوب می‌شوند که پیش از انجام کاوش‌های باستان شناختی در هر یک از آن‌ها باید برنامه حفاظت و نگهداری داشته باشند.

سروش هاشمی، معاون میراث فرهنگی استان سمنان در گفتگو با ایلنا، با اعلام اینکه تپه باستانی شاهجوق در استان سمنان در دهه ۷۰ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است، در واکنش به درخواست برخی فعالین میراث فرهنگی استان سمنان که موضوع انجام کاوش‌های باستان سناختی در این محوطه را مطرح کرده‌اند، اعلام کرد: بیش از ۶۰۰ تپه باستانی در استان سمنان شناسایی شده است که هیچکدام از آن‌ها دارای برنامه کاوش باستان شناختی نیستند. چون نه تنها امکان حفاظت از آن‌ها پس از کاوش وجود ندارد که براساس برنامه وزارت میراث فرهنگی، کاوش‌های باستان شناختی باید زمانی انجام شوند که سوالات بنیادی درباره یک محوطه وجود داشته باشد و چون این سوالات درباره تپه شاهجوق و دیگر تپه‌ها وجود ندارد و برنامه حفاظت پس از کاوش نیز ندارند، کاوش‌های باستان شناختی در آن‌ها ممکن نیست.

معاون میراث فرهنگی استان با تاکید بر این موضوع که محوطه‌های کاوش شده در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ در ایران به دلیل نداشتن برنامه حفاظتی به امان خدا رها شده و آسیب دیده‌اند افزود: شاید در دهه‌های آینده با فناوری‌های پیشرفته‌تر و روش‌های کاوش مدرن‌تر نسل آینده امکان کاوش باستان شناختی در محوطه‌های باستانی را داشته باشد. اما چون الان امکان حفاظت از تپه‌ها و محوطه‌های باستانی وجود ندارد به همین دلیل کاوش‌های باستان شناختی بر تپه‌های باستانی سمنان نیز انجام نمی‌شود. چون حفاظت مهمتر از کاوش است.

سروش هاشمی با اشاره به کاوش‌های باستان شناختی ارنست هرتسفلد در ۱۶ هزار متر مربع از تپه حصار دامغان اعلام کرد: داده‌های باستان شناختی از این فعالیت بسیار کم است. چون آن زمان باستان شناختی بین رشته‌ای وجود نداشت. در حالی که الان باستان‌شناس‌ها با پیشرفت علم باستان‌شناسی با کاوش در محدوده‌های بسیار کمتر اطلاعات بسیار زیادی به دست می‌آورند و نیازی به شخم زدن محوطه‌های باستانی وجود ندارد.

معاون میراث فرهنگی استان سمنان با اشاره به لزوم کاوش‌های اضطراری در محوطه‌های مورد تهدید اعلام کرد: در حال حاضر کاوش‌های باستان شناختی باید در محوطه‌های انجام شود که یا در خطر هستند و یا به دلیل سدسازی نیاز به نجات بخشی دارند و یا در حفاری‌های غیرمجاز لو رفته باشند.

او با اشاره به انجام سرکشی یک روز در هفته یگان حفاظت میراث فرهنگی استان سمنان به محوطه‌های تاریخی این استان افزود: برنامه حفاظت از تپه‌های باستانی استان سمنان برعهده یگان حفاظت میراث فرهنگی این استان است و البته ما نیز سعی کردیم علاوه بر ظرفیت یگان حفاظت با بهره گیری از ظرفیت روستاها و انجمن‌های محلی میراث فرهنگی پایش آثار و محوطه‌های محدوده روستاها را تشدید کنیم که بیشترین اعضای این انجمن‌ها اعضای شوراهای روستا و دهیاران هستند.

معاون میراث فرهنگی استان سمنان در پاسخ به این سوال ایلنا که در حال حاضر مهمترین مساله در حفاظت از تپه‌های باستانی استان سمنان که قدمت آن‌ها به هزاره سوم پیش از میلاد بازمی گردد چیست؟ افزود: بسیاری از تپه‌های باستانی استان سمنان مشکل تعیین عرصه و حریم دارند. بیشتر آن‌ها داخل زمین‌های کشاورزی قرار گرفته‌اند و باید حد و حدود آن‌ها مشخص باشد تا کشاورزان نتوانند پیشروی بیشتری بر تپه‌های باستانی داشته باشند.

سروش هاشمی تاکید کرد: تعیین عرصه و حریم تپه‌های باستانی استان سمنان نیازمند اعتبارات و زمان بسیار زیاد است.

او گفت: تعداد تپه‌های شناسایی شده در سطح کشور سه برابر بیشتر از بناهای تاریخی ایران است که تعیین عرصه و حریم آن‌ها نیازمند بودجه بسیار زیاد و زمان لازم است.

معاون میراث فرهنگی استان سمنان با تاکید بر این که تپه‌های کلیدی و اصلی استان سمنان نظیر تپه حصار دامغان و تپه چخماق تعیین عرصه و حریم شده‌اند، گفت: تپه شاهجوق استان سمنان نیز در دهه ۷۰ به صبت ملی رسید اما تعیین عرصه و حریم نشده است.

او با اشاره به وجود یک تپه باستانی دیگر در ۳۰ کیلومتری تپه شاه جوق سمنان اعلام کرد: این تپه نیز که ۵ برابر بیش از تپه شاهجوق وسعت دارد کهن‌تر از تپه شاه جوق است که گمانه زنی و شناسایی شده ولی تعیین حریم نشده است.