یک کارگردان تئاتر مطرح کرد؛
آثار کودکان و نوجوانان باید با بازه سنی و درک مخاطب متناسب‌سازی شوند/ کمبود متن یکی از مهمترین چالش‌هاست
کارگردان نمایش «سفیدبرفی و هفت جنگلی» می‌گوید: اختصاص بخش کودک و نوجوان در جشنواره‌ها باعث می‌شود که ما تمام اقشار جامعه را در جشنواره‌ها داشته باشیم. اگر این بخش در مکانی با امکانات مناسب، مانند سالن‌های خوب حوزه هنری در تهران، برگزار شود، تأثیر آن برای مخاطب کودک و نوجوان می‌تواند بسیار مثبت باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تئاتر کودک و نوجوان یکی از مهمترین ارکان فرهنگ‌سازی در جامعه است. این نوع تئاتر می‌تواند علاوه بر سرگرمی، مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی را به شیوه‌ای جذاب و قابل درک به کودکان و نوجوانان منتقل کند. برگزاری جشنواره‌های تخصصی در این حوزه، بخصوص جشنواره‌هایی که به تئاتر کودک و نوجوان پرداخته و آثار متفاوت و متنوعی را ارائه می‌دهند، می‌تواند به ارتقای سطح کیفی این هنر کمک کرده و موجب جذب بیشتر مخاطبان شود.
امید انصاری، کارگردان تئاتر و فیلم، یکی از هنرمندانی است که در حوزه تئاتر کودک و نوجوان فعالیت داشته است. او که به تازگی نمایش «سفید برفی و هفت جنگلی» را در جشنواره تئاتر استان تهران روی صحنه برده است، از اهمیت تئاتر کودک و نوجوان کشور و جزییات حضورش در جشنواره تئاتر استان تهران گفت.
انصاری درباره خود به ایلنا گفت: از شهر همدان و مرکز صدا و سیمای همدان شروع کردم و نزدیک به ۲۳ سال است که فعالیت دارم. بیش از ۱۰ سال است که کارگردانی می‌کنم و در حدود ۸۰ جشنواره ملی و بین‌المللی شرکت کرده‌ام و بیش از ۱۵ جایزه ملی و بین‌المللی فیلم و تئاتر در جشنواره‌های مختلف کسب کرده‌ام. بیش از ۵۰ اثر را در جشنواره‌های مختلف طراحی صحنه کرده‌ام. همچنین، مدرس تئاتر خلاق در کوالالامپور مالزی بوده‌ام و کارشناسی ارشد سینما دارم.
درباره اثر اخیرتان بگویید.
فکر می‌کنم «سفید برفی و هفت جنگلی هجدهمین اثر من در تولید فیلم و تئاتر و سینما باشد. با این اثر در جشنواره تئاتر استان تهران حضور پیدا یافتم. این نمایش اثری است که بیش از یک سال برای آن زحمت کشیده شده؛ از زمان ترجمه و نگارش مجدد تا تمرینات و تمام مسائل اجرایی تا توانستیم اولین اکران خود را در جشنواره محترم استان تهران داشته باشیم، یک سال زمان صرف شد.
آینده نیز به تولید تئاتر کودک و نوجوان ادامه خواهید داد؟
بله، قطعاً. من همیشه معتقدم که تئاتر کودک و نوجوان یکی از مهمترین حوزه‌ها برای رشد فرهنگی جامعه است. این هنر نیاز به توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری دارد و من تمام تلاش خود را برای بهبود کیفیت آن انجام می‌دهم. در آینده هم امیدوارم که بتوانم آثار متنوع‌تر و متفاوت‌تری را در این حوزه تولید کنم.
ویژگی‌های شاخص نمایش «سفید برفی و هفت جنگلی» را چه مواردی می‌دانید؟
«سفید برفی و هفت جنگلی» یک نمایش فانتزی موزیکال است که برای تمام اعضای خانواده مناسب است. این نمایش ویژگی‌های شاخصی دارد که می‌تواند به جذابیت آن افزوده باشد. یکی از ویژگی‌های مهم این کار، موزیکال بودن و اورجینال بودن متن است. این متن که برای اولین بار اقتباس شده، پیش‌تر با نام «سفید برفی» ساخته شده بود؛ ولی این متن برای اولین بار با اقتباس از «سفید برفی آلن لیندی» به ترجمه فاطمه قدمی بازنویسی شده است. همچنین، این نمایش به صورت موزیکال و با فضای جذاب و فانتزی و تلفیق عروسک و بازیگر اجرا شده است. یکی دیگر از نقاط جذاب این نمایش، تکنیک عروسک‌گردانی است که برای اولین‌بار در این اثر به کار گرفته شده است. کسانی که نمایش را دیده‌اند، می‌توانند متوجه شوند که این تکنیک با چه سبک و سیاقی اجرا شده است. از سنین ۹ تا ۹۹ سال می‌توانند این نمایش را تماشا کنند و لذت ببرند. به طور خاص، این نمایش برای کودکان و نوجوانان جذاب است، ولی بزرگسالان نیز می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
چه چالش‌هایی در طراحی و تولید این نمایش‌تان وجود داشت؟
چالش‌های زیادی وجود داشت، به ویژه در بخش طراحی صحنه و استفاده از تکنیک‌های جدید مانند عروسک‌گردانی. این تکنیک به نوعی نوآوری در کار بود و برای نخستین بار در این نمایش به کار گرفته شد، بنابراین به زمان و دقت زیادی نیاز داشت. همچنین هماهنگی میان عروسک‌ها و بازیگران و گنجاندن موزیک‌های جذاب و به‌طور کلی ایجاد فضای فانتزی و خیال‌انگیز برای کودک و نوجوان، کاری چالش‌برانگیز بود.
از تاثیر جشنواره‌ها و از حضور در جشنواره تئاتر تهران بگوئید.
هر کدام از بخش‌های جشنواره تئاتر استان تهران می‌تواند به تنهایی یک جشنواره مستقل باشد. جشنواره‌ها می‌توانند یک فرصت عالی برای معرفی کارها و محک جدی آثار باشند. حضور در جشنواره می‌تواند جدیت بیشتری به کار ببخشد. در جشنواره، اثر در معرض رقابت قرار می‌گیرد و گروه باید کار خود را تا ددلاین مشخص شده ارائه دهد. این مسئله باعث می‌شود که گروه تمرکز بیشتری داشته باشد و بتواند ایرادات و نقص‌ها را برطرف کند. این اولین بار است که من در جشنواره استان تهران شرکت می‌کنم. جشنواره تئاتر استان تهران، در مقایسه با جشنواره‌های دیگر که در آن‌ها حضور داشتم، یکی از جشنواره‌های شاخص است. این جشنواره بسیار گسترده است و بخش‌های مختلفی دارد. هر کدام از این بخش‌ها، مانند بخش‌های «نهال ایثار»، «بزرگسال» و «لبخند کودک نوجوان»، می‌تواند به‌تنهایی یک جشنواره مستقل باشد. این گستردگی و تنوع کار، نشان‌دهنده توانمندی بالای برگزارکنندگان است. آقای شفیعی، دبیر محترم جشنواره، به خوبی توانسته است این جشنواره را با ظرفیت‌های بالا اداره کند و این جشنواره می‌تواند به‌عنوان یک الگو برای سایر جشنواره‌ها قرار گیرد.
وجود بخش کودکان و نوجوانان را در جشنواره‌های دیگر چگونه می‌بینید؟
اختصاص بخش کودک و نوجوان در جشنواره‌ها باعث می‌شود که ما تمام اقشار جامعه را در جشنواره‌ها داشته باشیم. تخصیص بخش کودک و نوجوان در جشنواره‌ها اهمیت زیادی دارد. این بخش می‌تواند توجه به یکی از مهمترین مخاطبان تئاتر، یعنی کودکان و نوجوانان، را جلب کند.. همان‌طور که در جشنواره‌های مختلف بخش‌های ایثار، بزرگسال و خیابانی وجود دارد، اختصاص یک بخش خاص به کودک و نوجوان، باعث می‌شود که این گروه از مخاطبان نیز مورد توجه قرار گیرند. به ویژه
چرا بخش کودک و نوجوان در جشنواره‌ها باید بخش جداگانه داشته باشد؟
به این دلیل که بیشتر به نیازهای این گروه خاص پرداخته شود. کودکان و نوجوانان به دلیل ویژگی‌های خاص خود، نیاز به تئاتر و نمایش‌هایی دارند که متناسب با سن و درکشان باشد. اختصاص یک بخش ویژه باعث می‌شود که آثار به‌طور دقیق‌تری ارزیابی شده و مناسب‌ترین و جذاب‌ترین نمایش‌ها برای این گروه سنی انتخاب شوند.
وضعیت تئاتر کودک و نوجوان حال حاضر کشور را چگونه می‌بینید؟
وضعیت تئاتر کودک و نوجوان در حال حاضر چندان مناسب نیست. افزایش هزینه‌ها تأثیر زیادی بر تولید آثار گذاشته است. متأسفانه تئاتر در حال حاضر مظلوم واقع شده. هزینه‌های تولید، از جمله هزینه‌های بازیگر، آهنگساز، طراحی صحنه و لباس، و سایر اعضای گروه، بار زیادی بر دوش گروه‌های نمایشی می‌گذارد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در نمایش کودک و نوجوان، نبود متن خوب است. اگر چه نویسندگان زیادی تلاش می‌کنند، ولی کمبود متن‌های مناسب هنوز به‌عنوان یک چالش مهم باقی‌مانده است. دیگر مشکل بزرگ، نبود حامی مالی است که بتواند از گروه‌ها حمایت کند تا کارگردان بدون دغدغه، فقط بر روی اثر تمرکز کند و اثر خوبی خلق کند.
به نظر شما چه راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات و چالش‌های موجود در تئاتر کودک و نوجوان وجود دارد؟
به نظرم، باید از نظر مالی حامیان بیشتری برای تئاتر کودک و نوجوان پیدا کنیم. همچنین، نویسندگان باید تشویق شوند تا آثار بیشتری برای این گروه سنی بنویسند. در کنار این‌ها، توسعه همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند به تولید آثار با کیفیت‌تر کمک کند. اگر این مشکلات بر طرف شوند، تئاتر کودک و نوجوان می‌تواند به سطح بالاتری از کیفیت و گستردگی دست یابد. گروه‌های تئاتر کودک و نوجوان در مواجهه با مشکلات مختلفی قرار دارند. یکی از چالش‌های اصلی، نبود حامی مالی است. گروه‌ها به‌ویژه در حوزه تئاتر کودک نیاز به حمایت‌های مادی و معنوی دارند. حتی در مواردی این گروه‌ها در جذب تماشاگران و نقدهای مناسب نیز با مشکلاتی مواجه هستند. توجه به این موارد می‌تواند باعث رونق بیشتر تئاتر کودک و نوجوان شود.
چه رویکردهایی می‌تواند به حل این چالش‌ها کمک کند؟
برای حل این چالش‌ها باید همکاری بیشتری میان نهادهای دولتی، خصوصی و حتی مدارس برقرار شود تا از جنبه‌های مختلف، تئاتر کودک و نوجوان حمایت شود. همین‌طور باید بیشتر به اهمیت این هنر در جامعه پی ببریم و در جهت معرفی آن به نسل‌های آینده اقدام کنیم. از نظر من، تئاتر کودک و نوجوان نیاز به توجه و حمایت‌های بیشتری دارد تا بتواند به اهداف خود دست یابد. جشنواره‌ها و فعالیت‌هایی مانند «سفید برفی و هفت جنگلی» که در جشنواره تئاتر استان تهران ارائه شد، می‌توانند به‌عنوان نمونه‌هایی از تلاش‌های مؤثر در این زمینه عمل کنند. امیدواریم که این روند ادامه یابد و هنرمندان بیشتر از همیشه در این حوزه فعالیت کنند تا تئاتر کودک و نوجوان به جایگاه واقعی خود برسد.
حضور در جشنواره تئاتر تهران تاثیری بر روند کاری‌تان داشته؟
حضور در جشنواره به شدت باعث انگیزه و رشد کار هنری من شده است. این جشنواره فرصت خوبی برای نقد و بررسی آثار بود و باعث شد که به اشتباهات و نقاط ضعف خود پی ببرم. در این رقابت‌ها، کیفیت کار به‌طور واقعی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و همین باعث بهبود و ارتقای سطح هنری نمایش‌ها می‌شود.
آیا ناگفته‌ای مانده؟
بزرگ‌ترین مشکل این روز کارگردان‌ها عدم تعهد افراد و عمل به وظایفشان است و نبود این تعهد، کارگردانان را با مشکلات متعدد مواجه می‌کند، عدم تعهد و پایبندی به مسئولیت حتی از مشکل مالی و حمایت‌ها بیشتر به چشم می‌خورد.
