یک کارگردان ارمنستانی مطرح کرد؛
همه جشنواره‌ها باید به قتل‌عام غزه واکنش نشان دهند/ تئاتر باید پیام‌آور صلح باشد
سونا ماتیروسان کارگردان نمایش «سیرک تراویانا» که به اتفاق اعضای گروهش برای اجرا در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به ایران آمده بود، گفت: پیام ما این است که نباید نسبت به هنر بی‌تفاوتی بود و هنر موضوع شکننده‌ای است که اگر از آن محافظت نکنیم، می‌شکند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ایام برگزاری بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان که یازدهم تا هفدهم آبان‌ماه در شهر همدان برگزار شد، علاوه بر گروه‌های داخلی، شش گروه خارجی از کشورهای دیگر در رویداد امسال حضور یافتند که در بخشی جداگانه با عنوان بین‌الملل با یکدیگر به رقابت پرداختند. عراق، روسیه، برزیل، ازبکستان، ترکیه و ارمنستان کشورهایی بودند که در بیست و نهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان حضور یافتند. در این ایام، «سیرک تراویاتا» به نویسندگی جان پل الگری و کارگردانی سونا مارتیروسان از کشور ارمنستان روی صحنه رفت و مورد استقبال مخاطبان نیز قرار گرفت.
سونا مارتیروسان درباره جزییات حضورش در همدان، ضمن ابراز خرسندی از حضو خود و اعضای گروهش در ایران، گفت: این اولین بار است که در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان ایران حضور می‌یابیم، اما قبلا درباره‌اش شنیده بودم. آنچه مرا طی حضور در کشور شما هیجان‌زده کرد، حضورمان در شهر تاریخی همدان است که درباره‌اش کمتر شنیده بودم. این شهر قدمتی هزاران‌ساله دارد. طی این روزها شنیدم که این شهر در مقاطعی پایتخت ایرانیان بوده است.
او افزود: از طرفی استقبال ایرانی‌ها، بچه‌ها و پدر و مادرهایشان برایم جالب توجه بود. از سوی دیگر مهمان‌نوازی‌ها ایرانی‌ها اتفاق خوشایند دیگری است که طی حضورمان در ایران با آن مواجه بوده‌ایم. ما ارمنی‌ها و ایرانی‌ها با اینکه زبانی مشترک نداریم اما ارتباط خوبی با هم برقرار کرده‌ایم که به نظرم دلیل این تعامل‌ها ریشه‌های فرهنگی ما و شماست.
بهترین زمان آموزش کودکی و نوجوانی است
او درباره اهمیت تئاتر رده سنی کودک و نوجوان و میزان توجه به آن در کشور ارمنستان گفت: در دنیای امروز اهمیت لزوم پرداختن به رده‌های سنی پایین امری ثابت شده است. بدون شک بهترین زمان آموزش، کودکی و نوجوانی است به خصوص دوران کودکی؛ چراکه به گفته روانشناسان و کارشناسان حوزه‌های مرتبط دیگر، ذهن و قوه یادگیری فرد در زمان کودکی مانند یک لوح سفید است و میزان یادگیری به شدت بالاتر است.
تئاتر کودک به اندازه تئاتر بزرگسال مهم است
این کارگردان ارمنستانی افزود: در کشور ما نیز این اهمیت در اولویت‌هاست. من و دیگر فعالان تئاتری ارمنستان که تعدادشان کم نیست، تلاش داریم رده‌های سنی کودک و نوجوان را در طول سال مورد توجه داشته باشیم چراکه معتقدیم تئاتر کودک و نوجوان به همان اندازه که تئاتر بزرگسال و جریانات تئاتر مهم هستند، اهمیت دارد.
او با تاکید بر اینکه بچه‌های امروزی از گذشته باهوش‌تر هستند و با دیتاها و رسانه‌ها و مقولات بسیاری در طول روز سر و کار دارند، بیان کرد: موضوعی که تئاتر کودک و نوجوان را با اهمیت می‌کند این است که در این قالب (حال چه صحنه‌ای چه خیابانی و محیطی) موضوعات مهم زندگی را به آن‌ها یاد دهیم. درست است که تئاتر در وهله اول سرگرمی است اما باید از پتانسیلی که برای آموزش دارد به درستی استفاده کند.
سونا مارتیروسان در ادامه بیان کرد: موضوعی که من در نمایش «سیرک تراوایاتا» دارای اهمیت می‌دانم ارائه یک اثر کودکانه با بیان دغدغه‌های مهم است.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره جایگاه موسیقی در تئاتر کودک و نوجوان، بیان کرد: بدون شک موسیقی اگر به درستی ساخته و استفاده شود، می‌تواند در جذب مخاطبان کودک و نوجوان در هر کجای دنیا موثر باشد؛ چراکه موسیقی زبان مشترک همه مردم دنیاست و بچه‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. دکور و لباس هم مولفه‌های مهم دیگری هستند که کارگردان و طراح اثر کودک باید به آن توجه داشته باشند.
او درباره قصه نمایش «سیرک تراوایاتا» نیز گفت: قصه نمایش ما درباره یه سیرک است که در همان چهارچوب اتفاقاتی رخ می‌دهد که چالش‌های امروزی ما نسبت به بچه‌های امروز هستند. نمایشنامه اثر نوشته جان پل الگری است که یک درام‌نویس فرانسوی محسوب می‌شود. البته نمی‌دانم این نویسنده در ایران تا چه حد شناخته شده است. زمانی که نمایشنامه را مطالعه کردم آن را امروزی دانستم و با قصه و مضمون آن ارتباط برقرار کردم.
بی‌تفاوتی نسبت به هنر باعث تخریب آن است
کارگردان نمایش «سیرک تراوایاتا» در ادامه بیان کرد: کلیت ماجرا مربوط به بی‌تفاوتی‌ها در دنیای امروز است که بیشتر مسئولان دولتی کشورها را شامل می‌شود. ما با نمایش‌مان از آن‌ها می‌خواهیم برای شادی مردم بخصوص بچه‌ها کاری کنند. آنچه ما می‌خواهیم در نمایش‌مان به مخاطبان انتقال دهیم این است که نباید هرگز نسبت به هنر بی‌تفاوت باشیم. باید بدانیم هنر مقوله‌ای ظریف و البته شکننده است که اگر از آن محافظت نشود از بین خواهد رفت.
مارتیروسان درباره قصه نمایش «سیرک تراوایاتا» توضیح داد: قصه نمایش ما در مورد سیرکی است که برای ادامه فعالیت با مشکلات مالی مواجه شده است. در نهایت سرپرست این سیرک مجبور می‌شود برای جلب حمایت به سراغ مسئولان دولتی در اداره فرهنگ و شهرداری برود. او این روند را طی می‌کند اما به نتیجه‌ای که باید، نمی‌رسد. و در نهایت به سراغ رییس جمهور می‌رود اما بی‌فایده است. مسئولان مربوطه که می‌توانند به حل مشکل کمک کنند کاری نکرده و باعث می‌شوند سیرک تعطیل شود. اما این اتفاق منجر به تعطیلی نمی‌شود چرا که اعضای آن که بچه‌ها هستند چنین چیزی را نمی‌خواهند. آن‌ها بالاخره تمهیدی می‌اندیشند و تصمیم می‌گیرند سیرک را به یک قایق کوچک تبدیل می‌کنند. برای رسیدن به این مقصود تلاش می‌کنند و در نهایت به هدفشان می‌رسند. آن‌ها در ادامه به سمت رویاها و آرزوهایی که دارند رهسپار می‌شوند.
«سیرک تراوایاتا» در خصوص بی‌تفاوتی انسان‌هاست
وی با بیان اینکه پیام نمایش «سیرک تراوایاتا» در خصوص بی‌تفاوتی انسان‌هاست، خصوصا آن دسته از مسئولان دولتی که می‌توانند برای هنر و شادی مردم کاری کنند، اما قدم پیش نمی‌نهند، بیان کرد: پیام ما این است که نباید نسبت به هنر بی‌تفاوتی بود و هنر موضوع شکننده‌ای است که اگر محافظت نکنیم، می‌شکند.
او تاکید کرد: به طور کلی موضوعی که روی آن بسیار تاکید داریم فرهنگ و انتقال و آموزش درست آن است و خب کودکان و نوجوانان را اگر نسل‌های بعد از خودمان به شمار آوریم، پرداختن به آن‌ها را باید اولویت بدانیم.
وی درباره لزوم برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی در حوزه تئاتر کودک و نوجوان نیز گفت: همانطور که پیش‌تر اشاره کردم آنچه امروزه اهمیت دارد فرهنگ ملل و کشورهاست. جشنواره‌ها این پتانسیل را دارند که به این مقوله مهم پرداخته آن را به زبان هنر، به مخاطبان دیگر کشورها انتقال دهند. پس باید گفت جشنواره‌ها می‌توانند پل فرهنگی ملت‌ها باشند.
سونا مارتیروسان درادامه توضیحاتش گفت: شاید بهتر این باشد که هنرمندان هر کشور در معرفی فرهنگ مردم کشورشان بکوشند و طی همین اتفاق است که دغدغه‌ها نیز بر اساس همان فرهنگ‌ها و منش‌ها بیان می‌شوند و به سمع و نظر مردمان دیگر نیز می‌رسند. در نهایت اینگونه تعامل‌ها به اتفاقی منجر می‌شود که خروجی آن به نفع آیندگان خواهد بود؛ چراکه این انتقال فرهنگ در هر مقطع تاریخی اتفاقی مهم و اساسی تلقی می‌شود.
او با تاکید بر اینکه تئاتر بستر مناسبی برای انتقال فرهنگ‌هاست، بیان کرد: برای مثال می‌توانم از تبلیغات شهری شهر همدان بگویم. ما زمانی که وارد شهر شدیم، بلافاصله با انبوه پوسترها و بنرهای نصب شده بر دیوار مواجه شدیم که از برگزای یک فستیوال بزرگ و شاد خبر می‌داد. چنین اتفاقی باعث تغییر حال و هوای شهر شده بود. با اینکه نسبت علاقه مخاطبان ایرانی به تئاتر بچه‌ها و نوجوانان را نمی‌دانم، اما می‌توانم بگویم این تغییر در فضای شهر به تشویق خانواده‌ها برای توجه بیشتر به تئاتر می‌انجامد، که در نوع خود اتفاق مثبتی است.
مارتیروسان در پایان موضوع مهم جنگ را مطرح کرد و گفت: در دنیای پر تنش امروز پرداختن به جنگ و گفتن از آسیب‌ها و تخریب‌های آن یکی از موضوعات مهمی است که در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان هم مورد توجه بود. با توجه به کشتار بی‌رحمانه مردم غزه و تازگی‌ها لبنان، پیام صلح و دوستی جشنواره‌تان را اتفاق خوشایندی می‌دانم. بدون شک تئاتر می‌تواند پیام‌آور صلح و دوستی باشد. این توجه به قتل‌عام کودکان و نوجوانانِ مسلمان ساکن در غزه، لبنان و دیگر مناطق باید سرلوحه تمام رویدادهای فرهنگی جهان قرار گیرد. فارغ از نگاه سیاسی این نسل‌کشی یک اقدام کاملا غیر انسانی است.
وی در پایان گفت: اگر امکانش فراهم شود باز هم حضور در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان ایران را تجربه خواهیم کرد. ضمن اینکه بازدید از غار علیصدر برای من و اعضای گروه اتفاقی جالب و تجربه‌ای جدید بود که باعث هیجان‌مان شد.
