شفیعی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛
درباره شرکایی که در بزنگاه‌های حساس انتظارات را برآورده نکردند، تامل کنیم/ برنامه‌های حکمرانی ما باید بر اساس تقویت همراهی مردم باشد
یک کارشناس حوزه سیاست خارجی گفت: نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، آزمون شرکای ما و رقبای ماست. اگر واقعاً شرکایی داریم که در بزنگاه‌های حساس انتظارات ما را در رابطه با همکاری برآورده نکرده‌اند، باید در این باره تأمل کنیم. من قصد ندارم بگویم چه اقداماتی باید انجام دهیم، بلکه تحلیلگران سیاسی و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی باید در این خصوص فکر کنند. همچنین، باید بررسی کنیم که متحدان رقیب ما، مانند آمریکا، انگلیس و کشورهای اروپایی، چقدر با ما همکاری می‌کنند و چقدر متحدان رقیب با یکدیگر همکاری دارند. این موضوع بسیار حائز اهمیت است و باید مورد توجه قرار گیرد.
نوذر شفیعی استاد روابط بین‌الملل و هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با اینکه چگونه و با چه سطح تحلیلی باید تهاجم رژیم اشغالگر قدس را به مر‌ز‌های سرزمینی کشورمان مورد بررسی قرار دهیم، گفت: باور من این است که به لحاظ مدیریت کار، ما باید به گونه‌ای عمل می‌کردیم که نیازی به این وضعیت پیش نمی‌آمد. به هر حال، این تنش‌ها در خاورمیانه به حوادثی میان ما و اسرائیل منجر شد. ما در طول ۴۵ سال، دیدگاهی درباره اسرائیل داریم و در مورد برخی کد‌های خاص، مانند ضعف اسرائیل و لزوم نابودی آن، بحث‌هایی مطرح کرده‌ایم. این موضوعات به تدریج در بین سیاستمداران و نخبگان ما جا افتاده و به یک موضوع مهم در ذهن مردم تبدیل شده است.
بحران‌ها را به گونه‌ای ارزیابی و مدیریت کنیم که امکان تایید یا رد داشته باشد
وی ادامه داد: لازم است همواره سعی کنیم نظرات خود را به گونه‌ای مطرح کنیم که قابل ارزیابی و تأیید یا رد باشد، نه به صورت یک حجت شرعی و اعتقادی تا در صورت خدشه‌دار شدن، بتوانیم افکار عمومی را قانع کنیم. افکار عمومی قبل از درگیری‌های اخیر نسبت به اسرائیل این احساس را داشت که این رژیم نمی‌تواند اقدام مؤثری انجام دهد اما اکنون می‌بینیم که اسرائیل اقداماتی در داخل ایران انجام می‌دهد که اعتبار سخنان ما را زیر سؤال می‌برد.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: باید به گونه‌ای سخن بگوییم که اظهارات‌مان فرضیه باشد تا بتوانیم آن را رد یا تایید کنیم. نکته دوم اینکه، گاهی اوقات باید به لحاظ روانی و در حوزه افکار عمومی، این حملات را ناچیز جلوه دهیم. با این حال، این ناچیز جلوه دادن نیز باید با دقت انجام شود. باید به‌طور غیرمستقیم مشخص کنیم که برای ما این حمله اهمیتی ندارد و آنچه را که تصور می‌کردیم، نبود.
برای کارشناسان غربی سوال بود که چرا مردم ایران برای این تهدیدات اهمیتی قائل نیستند
شفیعی با اشاره به اهمیت و نقش رسانه‌ها در شرایط بحرانی، بیان کرد: اینکه صدا و سیمای ما میکروفن به دست بگیرد و در کوچه و خیابان با مردم صحبت کند تا بپرسد کسانی که فرزندان‌تان به مدرسه می‌رود آیا نگران بودید یا کاسب و بازاری شما نگران هستید؟ این کار یک الگو بسیار غلط تبلیغاتی است. وقتی حمله‌ای صورت می‌گیرد و برای مردم اهمیتی ندارد که حمله‌ای صورت گرفته است اگر آن را بُلد کنید، خود یک دغدغه خلق می‌کند. پیش از این حمله، رسانه‌های غربی نیز به این نکته اشاره داشتند که مردم ایران با وجود تهدیدات اسرائیل، به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند. این موضوع خیلی مهم بود که حتی کارشناسان رسانه‌های غربی را نگران می‌کرد. برای آن‌ها جای سوال بود که چرا مردم ایران آنقدر اراده قوی دارند و این برای این تهدیدات اهمیتی قائل نیستند ولی اگر این تهدیدات از سوی ایران در ارتباط با اسرائیل بود مردم آن منطقه دائما در استرس بودند و بخشی از وقت خود را در پناهگاه می‌گذراندند.
فرد نظامی یک اقدام کوچک را هم باید بزرگ ببیند تا تدبیر درستی داشته باشد
وی با بیان اینکه این موضوع باید برای افکار عمومی اینطور جلوه داده شود که موضوع با اهمیتی بوده است اما ارزش این بی اهمیت جلوه دادن باید مورد توجه قرار گیرد، عنوان کرد: ممکن است بگوییم حمله اسرائیل ناچیز بوده و به اهدافش نرسیده و موشک‌های شلیک شده، رهگیری شدند اما در حوزه نظامی باید این موضوع را جدی بگیریم. در بین نظامیان و رهبران سیاسی ما، هر اقدام کوچکی باید مورد توجه قرار گیرد، یعنی یک نظامی حتی یک اقدام کوچک را باید بزرگ بداند تا بتواند درباره آن تدبیر و برنامه‌ریزی کند.
ضروری است که به سمت توسعه تکنولوژی‌های نظامی حرکت کنیم
این استاد دانشگاه آنچه که اتفاق افتاده است را درس‌هایی در حوزه تحول در تکنولوژی نظامی دانست و اظهار کرد: اگر در زمینه تکنولوژی‌های نظامی ما خلأیی وجود دارد، باید آن را برطرف کنیم، زیرا یک کشور برای یک روز یا یک ماه یا یک سال زندگی نمی‌کند؛ بلکه برای سال‌ها و قرن‌ها زندگی خواهد کرد. از این رو، دائماً با تهدیدات مشابهی مواجه است. بنابراین، ضروری است که به سمت توسعه تکنولوژی‌های نظامی حرکت کنیم.
درباره شرکایی که در بزنگاه‌های حساس انتظارات را برآورده نکردند، تامل کنیم
وی عنوان کرد: نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، آزمون شرکای ما و رقبای ماست. اگر واقعاً شرکایی داریم که در بزنگاه‌های حساس انتظارات ما را در رابطه با همکاری برآورده نکرده‌اند، باید در این باره تأمل کنیم. من قصد ندارم بگویم چه اقداماتی باید انجام دهیم، بلکه تحلیلگران سیاسی و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی باید در این خصوص فکر کنند. همچنین، باید بررسی کنیم که متحدان رقیب ما، مانند آمریکا، انگلیس و کشورهای اروپایی، چقدر با ما همکاری می‌کنند و چقدر متحدان رقیب با یکدیگر همکاری دارند. این موضوع بسیار حائز اهمیت است و باید مورد توجه قرار گیرد.
برنامه‌های حکمرانی ما باید بر اساس تقویت همراهی مردم باشد
دشمن از تضاد بین مردم و حاکمیت سوءاستفاده می‌کند
شفیعی با اشاره به تحولات اخیر در خاورمیانه که پای ما را به میان کشانده است، اظهار کرد: این مسائل باید به ما درس بدهد که برای مقابله با تهدیدات قوی، به یک اقتصاد قوی و پایدار نیاز داریم که هم بتواند مردم را تامین کند و هم از جنگ‌های احتمالی پشتیبانی کند. همچنین، باید افکار عمومی را به عنوان سرمایه‌های اجتماعی در کنار خود داشته باشیم. به هر حال، اگر بخواهیم اقدامی علیه اسرائیل یا آمریکا یا هر دشمن دیگری انجام دهیم، باید افکار عمومی همراه ما باشد. این موضوع نباید به سادگی نادیده گرفته شود، زیرا قطعاً یکی از دغدغه‌های ما این است که نمی‌توانیم بر اساس اوهام و خیالات فرض کنیم که مردم کاملاً همراه ما هستند. ممکن است بخشی از مردم مخالف باشند. بنابراین، برنامه‌های حکمرانی ما باید به گونه‌ای باشد که مردمی که در کنار ما قرار دارند، تقویت شوند، زیرا دشمن از تضاد بین مردم و حاکمیت سوءاستفاده می‌کند.
مواضع ضد اسرائیل از سوی کشورهای منطقه محصول سیاست عقلایی و اقدام مثبت وزارت خارجه است
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که عملکرد دستگاه دیپلماسی کشورمان چه تاثیر در مواضع کشورها در رابطه با تهاجم اخیر اسرائیل به ایران داشته است، بیان کرد: به هر حال، موضوع بسیار مهمی است که بسیاری از کشورهای منطقه به محکومیت این واقعه پرداختند؛ در حالی که در گذشته کمتر شاهد چنین واکنش‌هایی بودیم. این محصول یک سیاست عقلایی و اقدام مثبت از سوی وزارت امور خارجه است که پیش از این حمله، آقای عراقچی با مسئولان این کشورها گفت‌وگو کرد. خوشبختانه، آن‌ها نه تنها خاک و فضای خود را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار ندادند، بلکه بلافاصله نیز به محکومیت این اقدامات پرداختند. برخی دیگر از کشورها، به ویژه کشورهای اروپایی، به طور قاطع در کنار رژیم صهیونیستی قرار دارند و موضع‌گیری‌های آن‌ها عمدتاً بر اساس واژه "خویشتن‌داری ایران" بوده است. این موضع‌گیری معمولاً زمانی اتخاذ می‌شود که قرار است ایران تلافی کند، اما در زمان حمله اسرائیل، موضع‌گیری آن‌ها به گونه‌ای است که اعلام می‌کنند این حمله در دفاع از اسرائیل صورت گرفته است.ما نباید در ارتباط با اسرائیل امید خاصی به کشورهای غربی داشته باشیم.
ترامپ و هریس هر دو تمایل خواهند داشت که با ایران کار کنند
باید ظرفیت‌های تهدیدزایی آمریکا را کاهش دهیم
این تحلیل‌گر سیاست بین‌الملل در رابطه با تاثیر انتخابات آمریکا در شرایط خاورمیانه، گفت: اگر کامیلا هریس یا دونالد ترامپ انتخاب شوند، تغییر محسوسی در سیاست خارجی آن‌ها در مورد خاورمیانه ایجاد نخواهد شد. اسرائیل یکی از رژیم‌هایی است که آن‌ها حتماً از آن حمایت خواهند کرد و در کنار آن خواهند بود. البته، ممکن است اسرائیل را تحت فشار قرار دهند تا صلح را بپذیرد، آتش‌بس برقرار کند و یا حتی طرح دو دولت را بپذیرد. به علاوه، به نظر من هر دو، هم ترامپ و هم هریس، تمایل دارند که با ایران کار کنند. ما باید از این فرصت‌ها استفاده کنیم. این که دائماً به درخواست‌ها پاسخ منفی دهیم و فکر کنیم که آن‌ها کاری از دست‌شان ساخته نیست و آمریکا در تیررس ما قرار دارد را باید کنار بگذاریم؛ این رویکرد مناسبی نیست. آمریکا نیز قدرتی است که خط مشی‌اش مشخص است و ما باید ظرفیت‌های تهدیدزایی این کشور را کاهش دهیم.
ما باید از رخدادهای اخیر به عنوان یک فرصت استفاده کنیم
شفیعی خاطرنشان کرد: امروزه مشاهده می‌کنیم که آمریکا به طور کامل در کنار اسرائیل قرار گرفته و این امر موجب شده است که شاید ما در حوزه حملات موشکی خود به میزان کافی کارایی لازم را نداشته باشیم. همچنین، در حملاتی که اسرائیل انجام داد، آمریکا با اعمال نفوذ و پشتیبانی‌های مختلفی از تسلیحات سیاسی، نقش فعالی ایفا کرد. به نظر من، ما باید از رخدادهای اخیر به عنوان یک فرصت استفاده کنیم و به سمت حل چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی حرکت نماییم.
در پرتو تنش‌ها و چالش‌ها، نمی‌توانیم رشد و توسعه اقتصادی با ثباتی را تجربه کنیم
وی گفت: مشخص شده است که در صورت وقوع یک جنگ احتمالی، هرچند دشمن آسیب خواهد دید، ما نیز متحمل آسیب خواهیم شد. اگر بخواهیم روند رشد خود را ادامه دهیم، این امر تنها در یک محیط منطقه‌ای و بین‌المللی آرام امکان‌پذیر است. در پرتو تنش‌ها و چالش‌ها، نمی‌توانیم رشد و توسعه اقتصادی با ثباتی را تجربه کنیم. بنابراین، این موضوع باید به عنوان یک نقطه عطف در دستگاه تصمیم‌گیری کشور مورد بررسی قرار گیرد و تلاش کنیم تجربیات گذشته را برای آینده به کار بگیریم.
