همسران زندانیان فلسطینی چگونه باردار میشوند؟
«یاسر عرفات»، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، سالها پیش گفته بود رحم مادران فلسطینی مهمترین سلاح آنهاست. حالا نزدیک به ده سال است که نسل جدید مبارزان فلسطینی به شیوهای تازه از شکم مادر زاده میشوند. در شرایطی که پدران فلسطینی در زندانهای اسرائیل محبوس هستند، اسپرم آنها به بیرون قاچاق میشود تا نطفه فرزندانشان در آزادی بسته شود. شاید کودکان متولدشده هرگز فرصت در آغوش کشیدن پدرانشان را پیدا نکنند، فلسطینیها باور دارند همین فرزندان روزی انتقام این جداییها را میگیرند.
روز شنبه، در جریان مبادله اسرا، یک پدر ۵۵ ساله فلسطینی که به حبس ابد محکوم شده بود، از زندانهای اسرائیل آزاد شد. آزادی «عبدالغنی» از آن جا اهمیت داشت که پسران دوقلوی او برای اولین بار به استقبالش میرفتند. به گزارش فرانس۲۴، این دوقلوهای ۱۰ ساله زمانی که پدر زندانی بود، به دنیا آمدند. در واقع، اسپرم این زندانی بهطور مخفیانه از زندان خارج شده و همسرش از طریق لقاح مصنوعی باردار شده بود.
فروردین ماه امسال نیز، تصویر آزادی «عبدالفتاح الشلبی» و پسر ده ساله او در رسانهها منتشر شد. این زندانی فلسطینی که به اتهام عضویت در گردانهای قدس ۲۱ سال در زندانهای اسرائیل محبوس بود، برای اولین بار با کودک ۱۰ سالهاش دیدار کرد. رسانههای فلسطینی گزارش دادند این کودک از طریق اسپرمهای قاچاقشده عبدالفتاح الشلبی بهدنیا آمد.
عبدالغنی در حالی که برای نخستین بار کودکانش را در آغوش میکشید، گفت: «این کودکان، سفیران آزادی هستند؛ آنها نسل آیندهاند.»
تولد سفیران آزادی از پشت دیوارهای زندان
«ولید دقه»، نویسنده و مبارز فلسطینی بود که پس از تحمل ۳۸ سال حبس در زندان درگذشت. در سالهای آخر عمر دقه، نشانههای بیماری سرطان در تنش ظاهر شده بود و باید از زندان آزاد میشد، اما دادگاه حکم او را دو سال دیگر تمدید کرد. دلیل این مجازات تازه، قاچاق تلفن همراه برای ارتباط زندانیان با بیرون و قاچاق اسپرم بود. ولید دقه سال ۱۹۹۹ زمانی که دوران حبس را سپری میکرد، با همسرش ازدواج کرد اما آنها تا بیست سال نتوانستند به دلیل محدودیتهای ملاقات فرزندی داشته باشند. هرچند دقه بارها از دادگاه درخواست کرده بود به او اجازه پدر شدن بدهند، این اتفاق هرگز نیفتاد.
همسر دقه سرانجام توانست از طریق اسپرمهای قاچاقشده، در یک کلینیک باروری باردار شود؛ «میلاد» در سال ۲۰۲۰ به دنیا آمد. تولد این نوزاد داستان یک نسل از فلسطینیهایی است که پدرانشان سالها در زندانهای اسرائیل اسیر هستند. الجزیره به نقل از بنیاد بینالمللی همبستگی با اسرا گزارش داده است که تعداد زندانیان فلسطینی تا اول سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور) به ۹ هزار و ۸۴۴ نفر رسیده است. در این میان، ۵۹۲ زندانی بیش از ۲۰ سال است که در زندان به سر میبرند و ۵۷۸ نفر نیز محکومیتهای چندباره حبس ابد دارند؛ احکامی که در میان زندانیان فلسطینی امری عادی است.
فلسطینیها اما بهجای تسلیم شدن در برابر این مجازات، راهی برای زنده نگهداشتن امید یافتند. بسیاری از زندانیان شبیه ولید دقه، یک نسل کامل از کودکان فلسطینی را از طریق اسپرمهای قاچاقشده به دنیا آوردند. این کودکان در جامعه فلسطینی به نام «سفیران آزادی» شناخته میشوند؛ نمادی از مبارزه، استقامت و امیدی که از پشت دیوارهای زندانهای اسرائیل زاده شده است.
تولد کودکانی که شاید هرگز پدر را نبینند
قاچاق اسپرم در سال ۲۰۱۲ بهعنوان واکنشی به ممنوعیت ملاقات خانوادگی زندانیان فلسطینی از سوی اسرائیل آغاز شد. زندانیان هر دو هفته یکبار اجازهی ملاقات با بستگان درجهی یک خود را دارند؛ ملاقاتی که تنها ۴۵ دقیقه طول میکشد. ملاقاتهای شرعی ممنوع است و ملاقاتکنندگان پس از بازرسی بدنی کامل، میتوانند با گوشی از پشت شیشه با عزیزان خود صحبت کنند. تماس فیزیکی با زندانیان هم ممنوع است و فقط کودکان در انتهای هر دیدار میتوانند ۱۰ دقیقه به آغوش پدر بروند.
گفته میشود زندانیان فلسطینی پیش از ملاقات، اسپرم خود را درون لولههای خودکار میریزند و آن را داخل بستههای خوراکی مخفی میکنند تا به بهانهی دادن خوراکی به فرزندانشان، آن را از زندان خارج کنند. اولین مورد موفقیتآمیز از این اتفاق در اوت ۲۰۱۲ (تیر) رخ داد. «عمار الزبن»، زندانی فلسطینی که به ۲۶ بار حبس ابد متوالی محکوم شده بود، موفق شد اسپرم خود را به همسرش برساند و از این طریق، صاحب یک فرزند پسر شود.
از آن زمان، پدیده قاچاق اسپرم در میان زندانیان فلسطینی بهشدت افزایش یافت. به گزارش ماندویس، «تامر زعانین»، دیگر زندانی فلسطینی اهل غزه است که از طریق اسپرم قاچاقشده صاحب فرزند شده است. او پس از ۱۲ سال حبس، آزاد شد و برای نخستین بار فرزندش را دید. ماندویس در گزارشی در مورد زعانین مینویسد: «او باور دارد که سالهای زندانش بیهوده نبوده، زیرا در همان سالها، پدر شدن را تجربه کرد.» این شیوه حالا در میان کسانی که با احکام طولانیمدت روبهرو هستند، مرسوم است. براساس آخرین گزارشها، تاکنون دستکم ۱۱۸ کودک فلسطینی از طریق قاچاق اسپرم به خارج از زندانهای اسرائیل، بهدنیا آمدهاند. حتی اگر این زندانیان روزی آزاد شوند، در اکثر موارد، امکان فرزندآوری دیگر برایشان وجود ندارد. این روش در واقع برای مبارزه با سرنوشتی است که اسرائیل برایشان رقم زده است.
جرمانگاری قاچاق اسپرم، جرمانگاری زندگی
قاچاق اسپرم زندانیان در ابتدا با مخالفت نهادهای مذهبی و اجتماعی فلسطینی مواجه شده بود اما در ادامه به یکی از روشهای مبارزه با اسرائیل برای زندانیان فلسطینی بدل شد. به همین دلیل، اسرائیل نباید از شیوههای مختلفی که زندانیان فلسطینی برای قاچاق اسپرم استفاده میکنند، آگاه شود.
از سویی دیگر، زنان و خانوادههای زندانیان اغلب میترسند فاش کنند که از طریق قاچاق اسپرم و لقاح مصنوعی بچهدار شدهاند، چون در صورت اطلاع یافتن اسرائیل، مجازات زندانیان تشدید میشود. نماینده موسسه اسرای «واعد» در غزه، سال ۲۰۲۲ در مصاحبه با ماندویس گفت: «زندانیانی که موفق به قاچاق اسپرم شدهاند، با مجازاتهای سنگینی شامل سلول انفرادی و ممنوعیت ملاقاتهای خانوادگی روبرو میشوند.» در حقیقت، مقامات اسرائیلی نوزادانی را که از طریق اسپرم قاچاق متولد شدهاند، به رسمیت نمیشناسد. این یعنی هیچ راهی برای ملاقات این کودکان با پدرانشان در زندانهای اسرائیل وجود ندارد.
مجموعه عکس «حبیبی» اثر «آنتونیو فاچیلونگو»، عکاس ایتالیایی، داستان همسران زندانیان فلسطینی است که برای اینکه بتوانند از همسرانشان فرزندی داشته باشند، دست به نقل و انتقال پنهانی اسپرم دست میزنند. در این مجموعه عکسها، امید زنان برای داشتن یک خانواده و اشتیاق آنها از تپیدن نبض نوزادشان به روشنی پیداست. در شرایطی که اسرائیل در همین جنگ اخیر حدود ۱۷ هزار کودک را قتلعام کرده است، شاید تولد تنها چند نوزاد از طریق قاچاق اسپرم برای بقای نسل یا مقاومت کافی نباشد. با این همه، تولد این کودکان نمادی است از آزادی و پافشاری زندانیان فلسطینی بر حق خود برای زندگی.