نقطه هشدار در منطقه/ آیا در آستانه جنگ در جنوب لبنان هستیم؟

ترس از اینکه جنگ ویرانگر اسرائیل در غزه می تواند به یک درگیری منطقه ای گسترده تر منجر شود، بعد از انفجار پیجرها و بیسیم های حزب الله، به نقطه هشدار رسیده است. در همین حال ایرنا به نقل از روزنامه عبری زبان یدیعوت آحارنوت اعلام کرد که امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه تلفنی با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت وگو و او را متهم کرده که منطقه را به سمت جنگ سوق می‌دهد.

این در حالی است که تنش ها در منطقه بعد از ترور اسماعیل هنیه در تهران اوج گرفت و  ایران متعهد شد که از اسرائیل به خاطر ترور هنیه که یک روز پس از شهادت یکی از فرماندهان حزب الله در حمله هوایی اسرائیل در بیروت رخ داد، انتقام بگیرد. تشدید تنش ها در لبنان زمانی استمرار یافت که سید حسن نصرالله درست زمانی که روز پنجشنبه در بیروت سخنرانی می کرد، جت های اسرائیلی بر فراز این شهر پرواز کردند و شیشه های ساختمان ها را با هدف القای ترس تکان دادند. ساعاتی بعد، اسرائیل رگباری از حملات را به لبنان آغاز کرد و مدعی شد که حدود ۱۰۰ راکت انداز حزب الله و «سایت های زیرساختی» را هدف قرار داده است.

اما مرزهای لبنان و اسرائیل چه خبر است و نتانیاهو به دنبال چیست؟

در هفته ای که گذشت، کابینه جنگی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، اهداف جنگی جدیدی را تصویب کرد که شامل بازگشت ده ها هزار آواره اسرائیلی به مناطقی در شمال کشور در امتداد مرزهای لبنان و سوریه است که به دلیل تشدید حملات موشکی حزب الله پس از حملات حماس از آنجا فرار کرده اند. اسرائیل برای اجرای این خواسته دو مسیر همزمان را دنبال می کند. مذاکره و جنگ.

چه آنکه جو بایدن  در اولین اظهارنظر در مورد انفجار پیجرها و همچنین حملات اسرائیل به جنوب لبنان که ده‌ها کشته و هزاران زخمی برجای گذاشته از تلاش برای بازگشت ایمن صهیونیست‌هایی خبر داده که به خاطر درگیری در مرز لبنان و اسرائیل آواره شده‌اند. رییس جمهور آمریکا گزارش‌ها در مورد اینکه جامعه جهانی از اینکه او بتواند پیش از ترک کاخ سفید آتش بس در غزه را تضمین کند ناامید شده گفت: ادامه فشار برای آتش‌بس غزه برای حمایت از صلح منطقه‌ای بسیار مهم است. او افزود: من می‌خواهیم مطمئن شوم که مردم شمال اسرائیل و جنوب لبنان در آرامش به خانه‌های خود بازخواهند گشت.

این اظهارات بایدن در حالی بود که اسرائیل آمادگی  خود را برای جنگ با حزب الله اعلام کرده است. این گفته وزیر دفاع اسرائیل در روز چهارشنبه مبنی بر آغاز «دوره جدیدی» از جنگ، خبر از «تصویب طرح های جبهه شمالی» در امتداد مرز لبنان می داد. تمرکز مجدد اسرائیل بر شمال پس از آن صورت می گرفت که اسرائیل بازگرداندن شهرک نشین مناطق اشغالی  به خانه هایشان در نزدیکی مرز شمالی این کشور را پس از تخلیه به دلیل حملات حزب الله به عنوان هدف جنگی جدیدی معرفی کرد.

در این شرایط ناظران سیاسی معتقدند اسرائیل با حفظ تمرکز بر محاصره غزه، قصد دارد توجهات را از غزه به شمال اسرائیل جلب کند تا به طور همزمان به بهانه بازگشت اسرائیلی ها به شهرک های شمال، فشار بر حماس را نیز حفظ کند و حمله به لبنان را به برگ جدیدی برای امتیاز گیری از حماس در جریان مذاکرات تبادل گروگان ها و طرح صلح غزه تبدیل کند.  

تحلیلگران در رسانه های امریکا معتقدند هنوز اعتقاد بر این است که حزب الله مسلح ترین گروه غیردولتی در جهان است که زرادخانه ای پیچیده داشته و پتانسیل وارد کردن خسارات قابل توجهی به اسرائیل را دارد. با این حال، نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد این گروه ممکن است زیرساخت های خود را به  زیر زمین  منتقل کرده باشد و این موضوع قابلیت غافلگیرکنندگی آن را افزایش دهد.

در حالی که سیدحسن نصرالله قبلا گفته بود که خواهان یک جنگ تمام عیار منطقه ای نیست، کارشناسان غربی معتقدند  که او اکنون ممکن است تحت فشار بیشتری قرار گیرد تا پس از موج انفجارها علیه اسرائیل اقدام کند. چه آنکه اسرائیل نیز قصد دارد اهداف نظامی خود را به مرزهای شمالی منتقل کند و این منطقه در آستانه تنش فعال قرار دارد.

برابر اعلام حزب الله  این گروه از ۸ اکتبر تاکنون بیش از ۲۱۰۰ عملیات نظامی علیه اسرائیل انجام داده است. در همین حال یک نظرسنجی  که توسط INSS در ماه اوت۲۰۲۴ انجام شد، نشان داد که ۴۴ درصد از اسرائیلی ها از یک عملیات نظامی گسترده در لبنان حمایت می کنند که این رقم در یهودیان اسرائیلی به ۵۲ درصد افزایش یافته است. در همین حال، این نظرسنجی نشان می داد که ۲۳ درصد پاسخ دهندگان «اقدام نظامی محدود» و ۲۱ درصد پاسخ «محدود» را برای جلوگیری از تشدید تنش ترجیح می دهند. نتایج این نظرسنجی نشان می دهد برنامه ریزی نتانیاهو برای حمله لبنان از حمایت افکارعمومی این کشور نیز برخوردار است. چه آنکه مهمترین انگیزه و وعده داده شده از سوی دولت به اسرائیلی ها، بازگشت به شهرک های اشغالی در شمال این کشور است تا هزینه های جنگ را نیز توجیه پذیر کند.

انفجار پیجر ها و ترور ۱۹ عضو ارشد حزب الله در نشان داد که حتی آنتونی بلینکن نیز از طرح صلح غزه نا امید شده است. وزیر امور خارجه ایالات متحده، در سفر خود به قاهره، که همزمان با حملات پیجر و واکی تاکی بود، تصریح کرد، چنین رویدادهایی باعث می شود که تلاش ها برای دستیابی به آتش بس در غزه و آزادی اسرای باقیمانده که تقریبا یک سال است در اختیار حماس قرار دارند، کم رنگ شود.

این تحلیل حتی در رسانه های امریکایی  نیز تقویت شده است که بخشی از بهایی که نخست وزیر اسرائیل مایل به پرداخت آن برای تضمین جایگاه خود در سمت خود بوده و به جسورتر شدن نیروهای سیاسی افراطی در خود اسرائیل منجر شده است. این امر نه تنها حمایت سیاسی امریکا از طرح های نظامی اسرائیل را کم رنگ کرده، بلکه موقعیت ایران را به عنوان یک قدرت منطقه ای، تقویت کرده است. چه آنکه که به گفته این تحلیلگران، اسرائیل بیشتر و بیشتر از دموکراسی دور می شود، خاورمیانه به ورطه جنگ تمام عیار نزدیک تر می شود.

موضوعی که بیش از هر زمان، فاصله از انتخابات امریکا، نقش این کشور را در کنترل نتانیاهو تضعیف کرده و قدرت حزبی نتانیاهو برای پیشبرد اهداف جنگ طلبانه او را افزایش داده است. در چنین چهارچوبی جنگ در شمال اسرائیل و علیه حزب الله با تقویت انگیزه های ملی گرایانه در یهودیان شهرک نشین شمال این کشور در حال انجام است. مسئله ای که عزم اسرائیل برای حمله حزب الله را افزایش می دهد.