جهان در سال ۱۴۰۲/ پرونده چهارم: اروپا
فرجی‌راد: تشدید اختلاف بر سر حمایت از اوکراین/ تورم و مهاجران، دو بحران قاره‌سبز/ احتمال پیروزی راست‌های افراطی در ۱۴۰۳
سفیر پیشین ایران در نروژ گفت: هر بحرانی میان اروپا و آنکارا ایجاد شود، تُرک‌های مقیم اروپا به سرعت واکنش نشان می‌دهند، اما اروپا به دو دلیل برخورد تندی علیه ترکیه انجام نمی‌دهد.
عبدالرضا فرجی‌راد، سفیر پیشین ایران در نروژ با اشاره به مهمترین وقایع اروپا در سال ۱۴۰۲ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: درست است که جنگ اوکراین همچنان ادامه دارد و متحدان غرب مانند کانادا، نیوزیلند و مابقی آنها درگیر این پرونده هستند اما برای اروپا در سال گذشته اتفاقاتی رخ داد که با سال‌های قبل تفاوت داشته است. در سال اخیر آمریکا و بریتانیا بارها بر آتش جنگ اوکراین دمیدند و اروپا هم در این راستا میلی از خود به درگیر شدن در این پرونده نشان نمی داد و اساساً نمی‌خواستند جنگ تا به این حد ادامه پیدا کند. در این راستا ایالات متحده با صدای بلند اعلام کرده بود که تسلیحات مورد نیاز اوکراین را به این کشور ارسال خواهد کرد اما این اقدام آنگونه که واشنگتن وعده داده بود عملی نشد.
وی ادامه داد: در این راستا فرانسه به دنبال آن بود که هم اوکراین را راضی نگه دارد و هم روسیه را اما در سال گذشته با تغییر نخست‌وزیر بریتانیا شور و حرارت در لندن علیه روسیه کاهش پیدا کرد و همچنین بریتانیا تا حد زیادی با اروپا هماهنگ شد. در شش ماه آخر سال گذشته اروپا یک باره بر پشتیبانی از اوکراین تاءکید کرد و حتی رئیس جمهوری فرانسه مواضعی تندتر از آمریکا علیه مسکو اتخاذ کرد و این روند تا جایی ادامه داشت که ماکرون اعلام کرد اروپا باید برای جنگ با روسیه آماده شود. این مسائل نشان می‌دهد که برخی از رهبران اتحادیه اروپا هنوز هم به فکر رهبری جنگ در اوکراین هستند اما آنها می‌دانند که در شرایط فعلی این کشور با کمبود نیروی انسانی و تسلیحات مواجه است و از جهت دیگر هم روسیه در بخش شرقی اوکراین طی ماه‌های گذشته پیشروی داشته است.
این استاد ژئوپلیتیک تصریح کرد: جو بایدن هم در این راستا زیر تیغ انتقادها قرار دارد و هنوز تکلیف ۶۰ میلیارد دلار کمک به اوکراین مشخص نیست. مسأله دیگری که باید مورد نظر قرار بگیرد این است که کشورهایی مانند فرانسه، هلند و دانمارک به همراه پارلمان اروپا مواضع تندی را علیه روسیه اتخاذ کردند. مسکو در روزهای آخر سال بحث استفاده از تسلیحات هسته‌ای را مطرح کرد و در مقابل موضوع تحویل موشک‌های تاروس و همچنین استفاده از دارایی روسیه توسط اروپا به نفع کی‌یف مطرح شد. به همین دلیل بود که پوتین و مدودف با لحن بسیار تندی موضوع استفاده از تسلیحات هسته‌ای را مطرح کردند و به همین علت اختلاف نظر میان آلمان و فرانسه هم بالا گرفت. اروپا به دنبال آن است که بگوید روسیه بیش از این نباید پیشروی داشته باشد تا اینکه مذاکرات صلح برگزار شود؛ چراکه اتحادیه اروپا حرکت ارتش روسیه به سمت کی‌یف را خط قرمز خود می‌داند و معتقدند که ادامه این روند می‌تواند امنیت اروپا را به خطر بیندازد.
وی افزود: موضوع دیگر که در سال گذشته شاهد بودیم، اختلاف بر سر اوکراین میان کشورهای اروپایی بود. به عنوان مثال مجارستان پول خود به مبلغ ۱۰ میلیارد دلار که به دلیل رفتارهای ویکتور اوربان توسط اتحادیه اروپا بلوکه شده بود را در ازای موافقت با تخصیص ۵۰ میلیارد دلار به اوکراین از سوی بروکسل آزاد کرد که این یک اهرم فشار به حساب می‌آمد و در نمای کلی اختلاف جدی میان اعضای اتحادیه اروپا را برجسته کرد. بحث عضویت فنلاند و سوئد در ناتو هم یکی از مهمترین موضوعات مطرح در اروپا بود که به نوعی الگوریتم امنیتی و نظامی اتحادیه اروپا را تغییر داد. به موازات این روند روسیه تهدید به تلافی کرده که به نظرم بعد از جنگ اوکراین به دلیل ضربات اقتصادی که مسکو متحمل شده این کشور تا یک دهه دیگر قادر به جنگ با سایر کشورها نخواهد بود.
سفیر پیشین ایران در مجارستان گفت: بحث تورم در اروپا هم یکی دیگر از موضوعات مهمی بود که در سال گذشته به یکی از محورهای مهم در قاره سبز تبدیل شد و باعث ایجاد نارضایتی گردید که دو دلیل عمده دارد. نخست، باقی ماندن آثار اقتصادی کرونا بر ساختار تجاری و اقتصادی اروپا و دوم هزینه‌های جنگ اوکراین که در برخی مقاطع موجب افزایش قیمت سوخت هم شده است. این تورم تا جایی بالا رفته که در برخی از نقاط تا ۹ درصد از هزینه‌ها در کشورهای اروپایی افزایش پیدا کرد و از سوی دیگر باعث شده تا آلمان به عنوان بازوی کمکی اتحادیه اروپا هم با چالش روبه‌رو شود.
وی اظهار کرد: از منظر دیگر باید توجه شود که مهاجرت باز هم یک مشکل جدی در سال گذشته برای اروپا بوده که البته کشورهای اروپایی از همان قوانین گذشته خود در این خصوص تبعیت کردند. این در حالیست که حجم ورود مهاجرها به اروپا همچنان رقم قابل توجهی به حساب می‌آید و برخی از کشورهای اروپایی مانند بلغارستان، مجارستان، اسلواکی، لتونی و لیتوانی از پذیرش مهاجران سر باز می‌زنند که یک دوگانگی را به وجود آورده است. یکی از دلایلی که کشورهای اروپای مرکزی و غرب اروپا مهاجران را جذب می‌کنند بحث مشکلات جمعیتی و جذب متخصص است. در کشورهای اروپای غربی عموماً مردم به دنبال تحصیلات عالیه نمی‌روند و به همین دلیل متخصصان را از سایر مناطق جذب و پذیرش می‌کنند. بر همین اساس میزان جذب مهاجران در اقصی نقاط اروپا با یکدیگر متفاوت است.
فرجی‌راد گفت: بحث اختلاف نظر اروپا با ترکیه هم یکی از موضوعات مهم در سال ۱۴۰۲ به شمار می‌رود که هنوز هم این روند ادامه دارد. توجه داشته باشید که هر بحرانی میان اروپا و آنکارا ایجاد شود، تُرک‌های مقیم اروپا به سرعت واکنش نشان می‌دهند، اما کشورهای اروپایی به خوبی می‌دانند که ترکیه دروازه ورود مهاجران به اروپا محسوب می‌شود و از سوی دیگر آنکارا را عضو مهم ناتو قلمداد می‌کنند و به همین دلایل چندان برخورد تندی از آنها علیه ترکیه سر نمی‌زند. در سال ۱۴۰۳ باز هم می‌توانیم شاهد روی کار آمدن راستگراهای افراطی در اروپا باشیم ولی به نظرم این جریان کاری از پیش نمی‌برد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در اتریش همین جریان پیروز شد ولی چندان نتوانست بر اساس شعارهای ارائه شده اقدام کند و صرفاً باید متوجه باشیم که این جریان‌ها در اروپا روی کار می‌آیند و چندی بعد از صحنه خارج می‌شوند. البته در گذشته و با روی کار آمدن ترامپ، راستگراها در اروپا جان تازه گرفتند و در سال جدید هم این جریان‌ها به پیروزی مجدد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چشم دوخته‌اند. در نهایت باید بگویم که راست‌های افراطی می‌توانند نهایتاً سیاست داخلی را دستخوش تغییر قرار دهند اما باید متوجه بود که دموکراسی در اروپا ریشه دیرینه دارد و از سوی دیگر مشکلات در اتحادیه اروپا به حدی است که راستگراها به سادگی نمی‌توانند آنها را حل و فصل کنند.
