مؤمنی: روسیه و اوکراین یک سکون آشکار را تجربه کردند/ نهایی شدن توافق باکو و ایروان در ۲۰۲۴ متصور است

قاسم مؤمنی، کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به مهمترین وقایع رخ‌داده در قفقاز جنوبی و روسیه در سال ۲۰۲۳ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در سال گذشته میلادی حوزه قفقاز یک سری از تحولات را از سر گذراند که مهم‌ترین آن را باید جنگ روسیه و اوکراین بدانیم. به‌رغم آنکه اوکراین به دنبال ضد حمله علیه روسیه بود اما بحث حملات پهپادی این کشور علیه ارتش روسیه بیش از سایر مسائل عملیاتی شد و در حوزه زمینی اتفاق خاصی در دو طرف رخ نداد و در این میان روسیه هم تحت فشار مضاعف داخلی و خارجی قرار گرفت. بر همین اساس باید گفت که در سال ۲۰۲۳ میلادی تأثیر جنگ و هزینه آن بر اقتصاد مسکو کاملاً قابل مشاهده بود و این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که شرکت‌های ساخت الماس در روسیه توسط غرب تحریم شدند.

وی ادامه داد: این در حالیست که روسیه مجبور شد تا در بحث تأمین تسلیحات به خارج از مرزهای خود تکیه کند و در این میان به نوعی به سمت کره شمالی متمایل شد تا بتواند مشکلات تسلیحاتی خود را به حداقل برساند. در اوکراین هم شاهد آن بودیم که زلنسکی با تمام فشارهایی که علیه او به وجود آمده، تمام تلاش خود را کرد که بتواند یک دستاورد سیاسی و میدانی را محقق کند که البته این اتفاق عملیاتی نشد. در قفقاز جنوبی هم شاهد اتمام یک منازعه چند ساله در قره‌باغ بودیم که جمهوری آذربایجان و ارمنستان در این بین توانستند به یک اتفاق‌نظر برسند. به عبارت دیگر با شعله‌ور شدن جنگ اوکراین، درگیری میان ارمنستان و آذربایجان فروکش کرد و این در حالی بود که در روسیه ما شاهد آن هستیم که نوعی راهبرد جدید مطرح شده که البته در این راهبرد حتی بحث آتش‌بس و صلح با اوکراین هم مطرح شده است اما مسکو به دنبال تأمین منافع حداکثری خود در این پرونده خواهد بود.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که در قفقاز جنوبی اساساً جمهوری آذربایجان تعهداتی را به غرب و حتی اسرائیل داده تا بتواند توسعه راهبرد خود را دنبال کنند. آنها به دنبال ساختن یک مالزی یا دُبی جدید با محوریت باکو هستند که البته ترکیه هم در این میان نقش خود را ایفا می‌کند و سعی دارد به هر صورت که شده منافع خود اعم از انرژی و مؤلفه‌های موثر در اقتصاد منطقه‌ای را کسب کند. در مقابل شاهد وقوع اعتراضات علیه نیکول پاشینیان در ارمنستان و پس از تخلیه کامل قره‌باغ بودیم ولی باید دانست که او از هر جهت به دنبال آن است که بتواند به سمت غرب متمایل شود. ایروان به هر ترتیب سعی کرد تا بتواند اوضاع را به نفع خود هدایت کند و اقداماتی را انجام داد که نشان می‌دهد ارمنستان، به دنبال راه انداختن یک جنگ حقوقی و سیاسی است.

وی افزود: توجه کنید که لابی ارامنه در غرب یکی از قوی‌ترین لابی‌ها به شمار می‌رود، و حتی ارمنستان در این موضوع از آذربایجان هم قوی‌تر عمل می‌کند. مضاف بر اینکه همین حالا هند در حال حمایت از ایروان به جای روسیه است که نشان از لابی‌گری ارمنستان دارد. در این بین باید توجه داشت که اساساً در سال ۲۰۲۴ ما شاهد یک تحول جدید در حوزه اوکراین خواهیم بود؛ چراکه هر دو طرف نیاز به پایان جنگ دارند اما باید متوجه بود که جنگ اوکراین در اصل جنگ میان روسیه و آمریکا است و در نهایت این دو کشور تصمیم می‌گیرند که این منازعه چگونه پایان یابد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در روسیه هم که تا حدودی نتیجه‌اش مشخص است، از موضوعاتی است که بدون شک مورد انتقاد غرب خواهد بود و بر همین اساس معتقدم در سال ۲۰۲۴ میلادی پوتین برای آنکه بتواند بحران‌های اقتصادی در داخل را کنترل کند نیاز به ختم جنگ با اوکراین دارد. در خصوص روابط آذربایجان و ارمنستان و به طور کلی پرونده قره‌باغ هم باید توجه شود که با توجه به وقایع سال گذشته میلادی به نظر می‌رسد که در سال ۲۰۲۴ دو طرف به یک توافق نهایی خواهند رسید و بحث کوریدورها و مرزها هم به دنبال این توافق عملیاتی خواهد شد.