ایلنا گزارش می‌دهد؛
تکم خوانی آیینی به قدمت تاریخ آذربایجان/تکم چی‌ها مژده رسیدن بهار را می دهند
تکم گردانی یکی از آیین های سنتی آذربایجان است که چند روز مانده به نوروز در بیشتر نقاط آذربایجان غربی اجرا می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تکم گردانی یکی از آیین های سنتی است که در استان آذربایجان غربی جهت استقبال از نوروز برگزار می‌شود.
تکم گردانی آیینی به قدمت تاریخ آذربایجان و یادگاری از آداب و رسوم کهن مردم این دیار است که در آذربایجان غربی نماد بهار بوده که تکم گردانان با اشعار خود مژده آمدن بهار را نوید میدهند.
این آئین سالیان دراز با آداب و رسوم کهن مردم آذربایجان عجین بوده و همه ساله با فرا رسیدن عید نوروز، مردم به انتظار تکمچی می نشینند.
آذربایجان غربی با داشتن فرهنگ بومی با درون‌مایه غنی یکی از معدود مناطقی است که در ایام مختلف سال، سُنَن و رسوم منحصر به فردی را دارد و به اعتقاد کارشناسان این سنن برآمده از پیشینه تاریخی و باستانی این منطقه و افسانه‌ها و اسطوره‌هایی است که از نوع نگرش پیشینیان برای نسل‌های بعد به یادگار مانده است.
تکم‌چی‌لر در ایام نوروز با داشتن یک عروسک دستی شبیه به بز در کوی و برزن گشته و فرا رسیدن عید را به مردم مژده میدهند.
«تکم چی لر» پیام آوران نوروز هستند
حسن سپهرفر، پژوهشگر مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به آیین سنتی تکم گردانی در آذربایجان غربی گفت: «تکم‌چی‌لَر» پیام‌آوران نوروز هستند که در پیوند رابطه انسان با انسان، رابطه انسان با محیط و برعکس محیط با انسان هستند.
سپهر فر افزود: در گذشته، «تکم‌چی‌ها» معمولاً دو نفر از اقشار پایین جامعه «چوپان‌ها» بودند که با حضور در روستا به اجرای رسم می‌پرداختند، معمولا چوپان‌ها برای مدت زمان معینی برای چرای دام و احشام استخدام می‌شدند و برای روزهای آخر سال که قراردادی با صاحبان دام نداشتند و آذوقه‌شان رو به اتمام می‌رفت، به بهانه‌های مختلفی به اجرای مراسم می‌پرداختند تا هم نویددهنده روزهای خوش و برکت‌دهی (نزدیک شدن به روزهای زایش گوسفندان) برای مردم روستا بوده و هم برای ایام نوروز آذوقه‌ای را برای خود جمع کرده باشند.
وی افزود: تکم‌چی‌ها (خصوصاً در حوزه جغرافیایی آذربایجان غربی و مناطق ترک‌زبان) به طور نمادین و با استفاده از قطعات چوبی بز نری را ساخته و پوست بزغاله سیاهی را هم بر روی آن کشیده و دو شاخ چوبین یا شاخ طبیعی بزغاله نیز بر سرش تعبیه می‌کردند.
وی ادامه داد:همزمانی این رسم در ایام نزدیک به نوروز (اسفند ماه) و اجرای آن در نگاه عامیانه در وهله اول به منظور زایش دوباره طبیعت، برکت‌آوری و در نهایت جمع‌آوری آذوقه توسط این اشخاص برای ادامه زندگی در روزهای آینده سال بی‌ارتباط نباشد.
سپهر فر گفت: برگزاری هریک از مراسم‌هایی با این نقش و کارکرد می‌تواند علاوه بر ایجاد انگیزه‌های شادی و نشاط موجب انـسجام، همبستگی و پیوندهای اجتماعی مردم جامعه شود و هر چقـدر میزان همبستگی اجتماعی با برگزاری اینگونه رسم‌های شادمانه بیشتر شود، بـه همـان میـزان نـشاط اجتمـاعی مردم و خانواده‌ها نیـز افـزایش می‌یابد.
«تکم گردانی» نماد رسیدن بهار و خوش آمدگویی سال نو است
سعید عضدالدینی ملکی رئیس بنیاد ایران شناسی آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، بیان کرد: آداب و رسوم نوروز در آذربایجان غربی به عنوان یک بخش مهم از فرهنگ این منطقه است و مراسم "تکم گردانی" نوعی نماد رسیدن بهار و خوشامدگویی به سال نو است.
ملکی افزود: تکم گردانی به عنوان یک آیین کهن در میان ترک زبانان استان‌های آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل رواج دارد و این مراسم به نوعی نشان دهنده عشق و احترام مردم به طبیعت و تغییرات فصلی است و به عنوان یک سنت فرهنگی ارزشمند تلقی می‌شود.
وی افزود: این مراسم در گذشته برای تأمین معیشت چوپانان اجرا می‌شد و امروزه در روزهای پایانی اسفند ماه برگزار می‌شود.
