ایلنا گزارش می دهد؛
لرزه بر اندام میراث هزار ساله/ چگونه مترو جای تراموا را در بافت تاریخی شیراز گرفت؟/ مسئولان میراث‌فرهنگی از عمق آسیب مترو به بافت مطلع نبودند
هرگونه حفاری در بافت تاریخی ضربه‌ای به پیکره تاریخی شیراز است
پس از آنکه خبر‌های نگران کننده‌ای از رشد غیرعادی گل‌سنگ‌ها بر پیکره تخت‌جمشید منتشر شد، حالا افکار عمومی در شیراز با نگرانی دیگری این‌بار درباره عبور مترو از کنار حافظیه مواجه شده‌اند.
به گزارش ایلنا، ماجرا از این قرار است که شهرداری بعد از لغو پروژه احداث تراموا در شیراز و اتصال بافت تاریخی این شهر با این وسیله نقلیه، به صرافت افتاده تا خط مترو را به این نقطه از شهر بکشاند.
این مسئله با توجه به اینکه حفاری‌ها در زیر زمین بافت تاریخی است و احتمال وارد آمدن آسیب‌های جدی به بنا‌ها و یادگار‌های ارزشمند تاریخی شهر می‌شود، بُعدی ملی پیدا کرده است. هرچند به‌تازگی خبر آمده که این پروژه فعلا متوقف شده، اما خبرها حکایت از آن دارد که در پروژه دیگری دستگاه مکانیزه حفر تونل تا نزدیکی حافظیه نیز رسیده است.
در همین زمینه یک فعال آگاه به مسائل میراث‌فرهنگی در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به اینکه هرگونه حفاری در بافت تاریخی ضربه‌ای به پیکره تاریخی شیراز است، می‌گوید: حتی متولیان حفاظت از مواریث فرهنگی اقدام عملی جهت جلوگیری از آسیبی های احتمالی که احداث خط مترو به بافت تاریخی وارد می‌کند، اقدام موثری انجام نداده اند.
سیامک بصیری با تاکید بر اینکه هرگونه ساخت‌وساز در محدوده بافت تاریخی باید مجوز‌های چندگانه داشته باشد و تاییدیه تمامی سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه را دریافت کند، می‌افزاید: واقعیت تلخ آن است که ظاهراً میراث‌فرهنگی اولویت اصلی نیست.
درحالی‌که به گفته او در شهری تاریخی مثل شیراز، به‌جای آنکه تمامی پروژه‌های اقتصادی پیوست میراث‌فرهنگی داشته باشند، پروژه‌های عمرانی و اقتصادی در حال واردکردن آسیب به این میراث هزارساله هستند.
تراموا به نتیجه نرسید، تصمیم گرفتند مترو را در بافت تاریخی احداث کنند
این فعال میراث‌فرهنگی با بیان اینکه موضوع دسترسی و تردد در بافت تاریخی شیراز با طرح ایجاد تراموا مطرح شد و به تصویب رسید، خاطرنشان می کند: مقرر بود که مسیر این بافت از آرامگاه سعدی و بلوار هفت‌تن به خیابان نفت، مقابل باغ جهان‌نما و چهارراه حافظیه برسد و بعد وارد میدان اطلسی و میدان ارگ شود و در نهایت به حرم مطهر حضرت شاه‌چراغ (ع) برسد.
با این حال به گفته این کارشناس میراث‌فرهنگی، عدم اجرای این طرح سبب شد تا نخستین زمزمه‌های احداث مترو در بافت تاریخی شیراز آغاز شود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر مسئولان به‌دنبال راه‌اندازی مترو در بافت تاریخی شیراز هستند، می‌افزاید: ازاین‌رو بعضی از مسئولان عنوان کرده‌اند که مترو از زیر خیابان‌ها رد می‌شود و از نظر آنها این مسئله نگرانی ندارد؛ در حالی که هرگونه حفاری در بافت تاریخی ضربه‌ای بر پیکره بافت تاریخی شیراز است.
این فعال میراث‌فرهنگی در ادامه با اشاره به اینکه در موضوع مترو، میزان عمق زمین مهم نیست، می‌گوید: وقتی مترو در حال تردد است، اگر در مغازه‌های اطراف حضور داشته باشید متوجه می‌شوید که چنین اقدامی چه آسیبی به بافت تاریخی شیراز وارد می‌کند.
وی در ادامه می‌افزاید: با وجود آنکه خط مترو وکیل، ٢۵ متر زیر زمین قرار دارد و خط این مترو ١۵ متر زیر زیرگذر زند احداث شده؛ اما عبور مترو بر این سازه‌ها لرزش‌هایی وارد می‌کند.
بصیری با اشاره به اینکه نباید فراموش کرد که هرگونه ایجاد ضربه و حفاری در بافت تاریخی شیراز، ضربه‌ای به بخشی از تاریخ این شهر است می‌افزاید: در لایه های زیرین نقاط مختلف بافت تاریخی شیراز، علاوه بر سازه های معماری اشیایی وجود دارد که به چندین قرن پیش باز می‌گردد و این اشیای ارزشمند محصول شرایط اجتماعی مردم در آن دوره‌ها مثل برخی لوازم منازل و محیط مانند پی‌سوز، کاسه و... است.
این فعال میراث‌فرهنگی در ادامه با بیان اینکه حدود یک سال است اخبار مبنی بر احداث مترو در‌بافت تاریخی آغاز شده، می‌گوید: مجری طرح جهت حفاری در مجاورت مسجد ایلخانی ترانشه زدند.
وی ادامه می دهد: نباید فراموش کرد که بافت تاریخی شیراز متعلق به ١٢٠٠ سال گذشته است و هنوز بسیاری از آثار و اشیای تاریخی این شهر زیر لایه های زیرین بافت قرار دارند.
وجود مترو در بافت تاریخی شیراز چه ضرورتی دارد؟
این فعال میراث‌فرهنگی در ادامه با بیان اینکه زمانی که تکنیک‌هایی وجود دارد که مسافران به‌راحتی در سطح شهر جابه‌جا شوند با هزینه کمتر و فرصت دیدن آثار تاریخی و مذهبی هم حین تردد به مسافران می‌دهند چرا باید مسیر و از زیر زمین بااین‌همه معضل تعریف کنیم، می‌افزاید: بی‌شک مترو در کشور‌های دیگر به‌عنوان یک پدیده گردشگری محسوب می‌شود؛ اما در شیراز و در بافت تاریخی شاهد مسیر‌های گردشگری عبور مترو و انتقال مردم، مسافران و گردشگران از زیر زمین هستیم.
شکی نیست که عبور مترو از زیر بافت تاریخی باعث آسیب به آن می‌شود
بصیری در ادامه با بیان اینکه بی‌شک عبور مترو از زیر بافت تاریخی و آثار ارزشمند لرزش‌هایی ایجاد می‌کند، می‌گوید: قطعا مسئولان شهری می‌توانستند از اقدامات بهتری استفاده کنند و مسئولان نباید فرصت دیدن آثار تاریخی را از مردم بگیرند.
وی با اشاره به اینکه زیبا‌ترین نقطه مترو شهر شیراز در محدوده چمران در بخشی است که متر به سطح زمین می رسد، می‌افزاید: در موضوعاتی مانند احداث مترو در حریم آثار تاریخی و باستانی نباید فرصت دیدن آثار را از مردم بگیریم.
پروژه‌های عمرانی شیراز باید با محوریت میراث‌فرهنگی انجام شود، نه برعکس
بصیری با اشاره به اینکه مسئولان باید متوجه باشند که شیراز با دیگر شهر‌ها تفاوت اصلی دارد و مدیران باید اقدامات و پروژه‌های شان با محوریت میراث‌فرهنگی باشد، می‌گوید: قطعا میراث‌فرهنگی بهترین و بزرگ‌ترین فرصت جهت شکوفایی اقتصاد شهر شیراز است.
این فعال میراث‌فرهنگی در ادامه با اشاره به احداث مترو در میدان کلبه و نزدیکی آرامگاه سعدی، ادامه می‌دهد: اگرچه تسهیل تردد در شهر امری منطقی است اما می‌توان با تصمیمات درست در محدوده بافت تاریخی و آثار ارزشمند تردد را بهتر کرد.
به اعتقاد وی با توجه به اینکه چنانچه حفاری مترو زیر بافت تاریخی شیراز قطعی باشد در این شرایط مسئولان شهری باید پاسخگوی حذف پیشینه تاریخی شهر شیراز که در لایه های زیرین بافت شهری قرار داشته و با این حفاری ها شاهد تخریب آنها خواهیم بود باشند.
