پای رنج مرزنشینانی که از ناچاری بار بر دوش می‌گیرند/ طرح ساماندهی کولبران به کجا رسید؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، کولبر اصطلاحی است که توسط مردم محلی مناطق کردنشین، به افرادی گفته می‌شود که برای کسب درآمد زندگی خود، به حمل کالا بین دو طرف خط مرزی مبادرت می‌ورزند. کولبران بیشتر در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه مشغول به کار هستند. 

کولبران به خاطر بیکاری و از روی ناچاری و در قبال دستمزد ناچیز اقدام به عبور از مرز و حمل و ورود کالای وارداتی می‌کنند. کولبران به دلیل نبود کار مناسب که درآمد آن برابر کولبری باشد به این کار روی آورده‌اند.

در این میان مقایسه شاخص‌های توسعه اقتصادی استان‌های مرزی با دیگر مناطق کشور، به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها و عدم توسعه صنعتی این مناطق باعث روی آوردن مردم به این شغل پر مخاطره شده‌ است. به عبارت بهتر یکی از عوامل اصلی گسترش این عمل خطرناک، نبودن فرصت‌های شغلی، همچنین نبود کار سیستم سرمایه‌گذاری در شهرهای مرزی  باعث سیل عظیم هجوم کارگران به سوی کولبری شده‌ است. نکته سیاه کولبری این است که این روزها تنها کارگران کم سواد به این کار در مناطق مرز نشین روی نیاورده اند بلکه جوانان تحصیل کرده که اهل این مناطق هستند به دلیل نبود کار، برای کسب معاش و درآمد برای زندگی خود و خانواده به کولبری روی آورده اند.

مسئولین بعد از رسیدن به منصب کردها را فراموش نکنند

روزگار، جوانی ۲۳ و یکی از کولبران سردشت آذربایجان غربی  است. او از بیکاری در منطقه می‌گوید. از کمردرد و پا درد ناشی از کولبری؛ و در انتها آرزو می کند مسئولانی که قبل از به قدرت رسیدن از غیرت کُردها تعریف می‌کنند، بعد از شروع کار هم آن‌ها را فراموش نکنند. 

وی دلیل انتخاب شغل کولبری را ناچاری، نداری و مشکلات مالی و اقتصادی خانواده عنوان کرد و گفت: اگر در منطقه ما ظرفیت شغلی مناسبی وجود داشت قطعا دنبال کولبری نمی‌رفتم.

وی افزود: نبود شغل و بستر اشتغال در منطقه جوانان را مجبور کرده تا برای کسب درآمد به کولبری روی بیاورند.

روزگار ادامه داد: خواسته اهالی منطقه و‌ جوانان احداث کارخانه‌ای برای اشتغال است اگر این خواسته محقق شود جوانان این منطقه شغل آبرومندی بدست می آورند و از کولبری دست می‌کشند.

وی گفت: چند سال قبل رفیقم که ۱۴ سال بیشتر نداشت و مشغول کولبری بود با گلوله کشته شد. در حالی که اگر در این منطقه کارخانه‌ای وجود داشته باشد مجبور نبودیم برای یک لقمه نان، جان خودمان را کف دست بگیریم و کولبری کنیم.

ژیوار ۳۵ ساله است و در دانشگاه فیزیک خوانده است و به دلیل نداشتن شغل مناسب کولبری می‌کند.

ژیوار از وعده وعیدهای کارت‌های کولبری و ساخت بازارچه‌های مرزی که محقق نشده گلایه کرد و گفت: قرار بود که به ما کارت کولبری داده شود تا از ورود اقلام حساس مثل اسلحه و دارو و امثالهم جلوگیری شود. به تعدادی کولبر از کارت‌های مذکور دادند اما پس از آن دیگر خبری نشد. دیگر کسی نپرسید که آیا این کارت‌ها به همه کولبران داده شده یا خیر؟

وی ادامه داد: وقتی کولبری جان خود را از دست می دهد مسئولین یادشان می‌افتد که باید فکری به حال کولبران کنند. این وضعیت فقط چند روز ادامه دارد و سپس به باد فراموشی سپرده می‌شود.

ژیوار گفت: بعد از گرفتن  فوق لیسانس در یک دانشگاه دولتی نتوانستم کاری پیدا کنم و برای امرار معاش ناچار به کولبری شدم.

از ژیوار درباره میزان درآمد ماهیانه کولبران پرسیدم که پاسخ داد: در بهترین حالت کولبرها ماهی ۱۰ بار را می‌توانند جابه جا کنند. اگر از هر رفت و آمد ۵۰۰ هزار تومان پول درآمد داشته باشند، می شود ماهی پنج میلیون تومان. البته بعضی که پول لازم‌ترند بار بیشتری را حمل می‌کنند. ۵۰ کیلو، ۷۰ و حتی ۱۰۰ کیلو. کولبران به ازای هر کیلو باری که حمل می کنند ۵۰ هزار تومان دستمزد دریافت می‌کنند.

این حال و روز زندگی کولبرانی است که از مناطق مرزی و روستایی آذربایجان غربی گرفته تا پاوه و مریوان هر جایی که راهی به سمت مرزها دارد، مسیری برای کسب درآمد جوانان و مردان این مناطق می شود.

همان‌هایی که قرار بود با ایده و نبوغ خود در مسیر توسعه آبادانی کشور گام بردارند حالا کمرهای شان زیر بار کولبری خم شده است آنجا که یخچال، تلویزیون و ماشین ظرفشویی و لباسشویی را بر پشت‌شان بستند و از تپه‌ها و راه‌های سخت بالا رفتند و پایین آمدند.

قانون کولبری به درستی اجرا نمی شود

حجت الاسلام سید سلمان ذاکر نماینده ارومیه در مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا, بیان کرد: قانون کولبری توسط مجلس تصویب و به تایید شورای نگهبان رسید و قابل اجرا است.

وی افزود: کولبری به صورت قانونی و منطقی حمایت می‌شود به شرطی که زمینه قاچاق برای افراد فراهم نشود بلکه مرزنشینان به اندازه‌ای که بتوانند زندگی خود را تامین کنند، می‌توانند از این موقعیت استفاده کنند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر این قانون به صورت صحیح اجرا نمی‌شود، گفت: مقرر شده است معبر های خاصی زیر نظر مسئولین نظارتی تعبیه شود که فقط مرزنشینان بتوانند از این معبرها استفاده کنند.

ذاکر ادامه داد: این معبرها نباید مورد استفاده یک عده افراد سودجو قرار گیرد و  زمینه ساز تضعیف تولیدات داخلی شود‌.

ذاکر گفت: اگر این قانون به درستی اعمال و اجرا شود کولبران می‌توانند توسط بازارچه‌های مرزی و معبرهایی که توسط گمرک و وزارت اقتصادی تعبیه می‌شود اقدام به واردات کالا کنند.

نماینده ارومیه در مجلس تصریح کرد: کولبران می‌توانند از طریق این معابر اقدام به واردات کالا به میزان تعیین  شده کنند و اگر کالایی بالاتر از میزان تعیین شده باشد باید حق گمرک آن کالا را نیز پرداخت کنند.

کولبران قاچاقچی نیستند

وی با بیان اینکه کولبران به هیچ عنوان قاچاقچی نیستند بلکه به اقتضای طبیعت مرزنشینی از طریق واردات کالا امرار معاش می‌کنند، گفت: کولبران قشر زحمت کشی هستند که با توجه به زندگی در مرز هم امنیت مرز را تامین می‌کنند و هم از ظرفیت مرزنشینی برای خرید و فروش کالا بهره می برند.

وی با تاکید بر اینکه نباید اجازه دهیم افرادی سودجو اقدام به خرید و فروش کارت‌های مرزنشینی، کولبری و عشایر کرده و سود آن را به جیب بزنند و مرزنشینان و عشایر مجبور باشند مالیات آن را پرداخت کنند، گفت: اگر طرح ساماندهی کولبران به درستی اجرا شود دست این افراد سودجو کوتاه می شود.

وی افزود:  اجرای طرح ساماندهی کولبران و استفاده از معابر تعبیه شده برای واردات کالا موجب رونق مغازه ها و بازارچه های مرزی شده و هم در ایجاد خدمات و مشاغل جدید موثر خواهد بود.

بازارچه های مرزی نقش مهمی در رونق اقتصادی مرز نشینان دارند

بابا خان اسکندری فرماندار سردشت هم دراین باره به ایلنا گفت: در زمان سفر مقام معظم رهبری به استان کردستان مرزنشینان درخواست ایجاد بازارچه های مرزی را داشتند که بتوانند مروادات کالایی با همسایگان مرزی داشته باشند که با دستور مقام معظم رهبری این امر تحقق پیدا کرد.

اسکندی افزود: هم اکنون در مرز کیله سردشت بازارچه مرزی ایجاد شده است که در حال حاضر حدود ۲ هزار نفر در این بازارچه مشغول بکار هستند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر کسی در منطقه مرزی سردشت به صورت کولبری کار نمی کند، گفت: اهالی مرزنشین سردشت کارت هایی دریافت کرده اند که می توانند با استفاده از این کارت ها اقدام به وارد کردن میزان مشخصی کالا کنند. ولی بسیاری از افراد مرزنشین به جای وارد کردن کالا ترجیح می دهند این کارت ها را  ماهیانه حدود ۳۵۰ هزار تومان اجاره دهند.

فرماندار سردشت ادامه داد: این کارت ها  مخصوص مرزنشینانی است که در فواصل  ۳۰ کیلومتری مرز زندگی می‌کنند.

اسکندری با تکذیب فعالیت کولبران در منطقه سردشت گفت: در سردشت کولبری وجود ندارد و مردم به صورت مستقیم و غیر مستقیم در حال بهره مند شدن از مزایای کارت های مرزنشینی هستند.

گزارش: بیتا اختیاری