«عدم تامین منابع مالی» چالش اصلی در اجرای همه جانبه طرح یسنا ویژه مادران باردار

«صابر جباری فاروجی» رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به این سوال که چند درصد از زایمان‌های کشور از طریق سزارین صورت می‌گیرد؟ گفت: به طور کلی ۵۶ درصد از زایمان‌های کشور از طریق سزارین است. استان گیلان با آمار ۸۰ درصد در صدر سزارین کشور قرار دارد و به ترتیب بابل، تبریز، تهران و استان مازندران در این آمار قرار گرفته اند. کمترین میزان سزارین نیز به ترتیب در ایرانشهر، تربت جام، تربت حیدریه، زابل و زاهدان رخ می‌دهد. میزان انجام سزارین در ایرانشهر حدود ۲۲ درصد است. 

وی درباره علت افزایش سزارین در برخی مناطق کشور عنوان کرد: علت این امر موارد متعددی از جمله تغییر سبک زندگی، تغییر نگاه زوجین جوان به موضوع فرزندآوری، عدم تحمل مادران و عدم آمادگی ذهنی برای زایمان طبیعی است. همچنین فرهنگ عمومی حاکم بر این مناطق نیز در بروز آن تاثیرگذار است. 

جباری افزود: از طرف دیگر برخی از پزشکان به دلیل این که زمان سزارین قابل برنامه ریزی است، اما زایمان طبیعی زمانش قابل برنامه ریزی نیست و همین طور درآمد بیشتری نیز از این روش کسب می‌کنند، تمایل به انجام سزارین دارند؛ یعنی علاوه بر تقاضای مادران باردار برای انجام سزارین، بخشی از کادر پزشکی نیز متقاضی این روش هستند. 

ضرورت جلوگیری از افزایش سزارین‌ها در تاریخ‌های رند

رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره جلوگیری از افزایش زایمان سزارین در تاریخ‌های رُند گفت: معاونت درمان وزارت بهداشت در دوره‌های مختلف نامه‌های مکرری را به دانشگاه‌های علوم پزشکی در خصوص جلوگیری از زایمان در تاریخ‌های رند ابلاغ کرده است. اما باید در جهت آگاه‌سازی مادران با خطرات سزارین‌های غیرضرور برای مادر و جنینی که متولد می‌شود، گام برداریم. 

او افزود: از حیث فرهنگی نیز این مسئله نیاز به فرهنگ‌سازی دارد تا به صورت غیرضرور در خلقت الهی و فطرتی که خداوند در نهاد زنان برای زایمان طبیعی قرار داده، دست نبریم. بلکه دوره تکامل جنینی در رحم مادر طی شود و زمان زایمان به صورت طبیعی فرا برسد. لذا باید انگاره‌های ذهنی مادران اصلاح شود تا این درخواست را نکنند، چرا که این تقاضا از سوی مادران به شدت بیشتر است تا اینکه از سمت پزشکان مطرح شود که در تاریخ‌های رند عمل سزارین صورت گیرد. 

خوشایندسازی فرآیند زایمان طبیعی

رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به خوشایندسازی فرآیند زایمان طبیعی گفت: خوشایندسازی زایمان طبیعی به مجموعه اقدامات و فرآیند‌هایی اطلاق می‌شود که وقتی مادر برای زایمان به بیمارستان یا زایشگاه مراجعه می‌کند، شرایط به نحوی باشد که وقتی از او می‌پرسند حاضر است دوباره برای زایمان به اینجا بیاید، ابراز رضایت کند و ثبت خاطره مثبت داشته باشد. 

وی متذکر شد: مجموعه اقدامات خوشایندسازی زایمان شامل بهسازی بلوک‌های زایمان، زیباسازی فضای فیزیکی که مادر در آنجا زایمان می‌کند، برخورد کلامی مناسب عوامل زایمان از جمله ماما، خدمه و متخصص زنان و زایمان است. همچنین حریم شخصی مادر حفظ و رعایت شود و امکان انجام زایمان‌های فیزیولوژیک، زایمان کم درد و بی‌درد برای مادران فراهم باشد به نحوی که خدمات و فرآیند‌ها منجر به ثبت خاطره ذهنی مثبتی برای مادر از انجام زایمان شود. 

کمبود تخت‌های LDR در برخی مناطق کشور

جباری فاروجی تصریح کرد: به طور کلی مشکل جدی در بحث مراقبت‌های دوران بارداری نداریم. پزشک زن متخصص زنان بسیاری داریم اما در برخی از مناطق با کمبود متخصص زنان مواجه هستیم. آنچه که حائز اهمیت است این است که کرامت مادر و حریم او رعایت شود. پزشک مرد نباید بر بالین مادر زائو حاضر شود یا مثلا دو یا سه تا زائو در یک اتاق در کنار هم زایمان کنند. همین طور در برخی از مراکز آموزشی ممکن است انترن‌های مرد حضور پیدا کنند و این مسئله موجب شکایت مادران شود. اگرچه طی سال‌های گذشته در کشورمان اتاق‌های تک نفره زایمان توسعه پیدا کرده است و حدود ۹۰ درصد تخت‌های زایمان کشور به صورت تکنفره یا LDR است، اما هنوز در برخی جاها مشکل تخت‌های LDR را داریم.

عدم تامین منابع مالی؛ چالش اصلی اجرای طرح یسنا

جباری فاروجی توضیح داد: بر اساس ماده ۲۴ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، وزارت بهداشت مکلف است که مادران باردار و مادران دارای کودک زیر ۵ سال را به وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی کند، این وزراتخانه نیز بر اساس آزمون وسع آن‌ها را شناسایی کرده و ماهانه بسته غذایی و بسته بهداشتی به آن‌ها اختصاص دهد. 

وی خاطر نشان کرد: وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت قبل این فرآیند را در قالب کالا برگ الکترونیک و طرح یسنا اجرا کرده که به صورت ماهانه حساب مادر شارژ شود تا بر اساس نوع کالاهایی که تعریف شده است خرید را انجام دهد. در وزارت بهداشت مبلغ یک میلیون تومان برای هر مادر پیشنهاد شد اما به اقتضای مسائل مالی که قابل تامین نبود، در نهایت مبلغ ۶۰۰ هزار تومان تصویب شد. چالش اصلی در اجرای همه جانبه این طرح‌عدم تامین منابع مالی است. اگر دولت منابع مالی را تامین کند زیر ساخت آن برای اجرا فراهم است.