نیمی از شرکت‌کنندگان در طرح تعالی منش استادی نواستادان رشته‌های علوم انسانی بودند
مدیرکل دفتر سیاستگذاری امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در گزارشی که از طرح تعالی منش استادی (مهارت‌های ناب شاگردپروری) ارائه کرد، با ابراز امیدواری از اینکه این طرح در آینده نیز برای استادان بیشتری از دانشگاه‌های سراسر کشور اجرا شود، گفت: نیمی از شرکت‌کنندگان در طرح تعالی منش استادی نواستادان رشته‌های علوم انسانی بودند.
به گزارش ایلنا از روابط عمومی وزارت علوم، دانشگاه عرصه تعامل با دانشجو، وقت گذراندن با دانشجو و توجه به رشد ابعادی اوست ولی تا مدتی پیش، به «شاگردپروری» آن طور که باید و شاید توجه نشده بود و این موضوع مهم مورد غفلت قرار گرفته بود اما حدود یک ماه پیش، برای اولین‌بار یک دوره آموزشی با نام طرح تعالی منش استادی؛ برای اساتید تازه استخدام برگزار شد تا این استادان در کنار پیشکسوتان مهارت‌های ناب شاگردپروری آموزش ببینند.
محمدمهدی ذوالفقارزاده با ارائه این گزارش گفت: ایده اولیه برگزاری چنین طرحی در سال ۱۴۰۰ شکل گرفت و مسئولیت آن به عهده معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت بهداشت قرار داده شد.
وی افزود: دی ماه ۱۴۰۰ مطالعات اولیه تطبیقی داخلی و خارجی برای طراحی این دوره آموزشی آغاز شد.
ذوالفقارزاده ادامه داد: در ابتدا این دوره به صورت یک دوره ۱۰۰ساعته برای ۱۰ روز تا دو هفته طراحی شده بود. به گفته دکتر محمدمهدی ذوالفقار زاده، مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم؛ طراحی اولیه به این صورت بود که برای اساتید تازه استخدام با رویکردهای تعاملی آموزش‌هایی در حوزه‌های مختلف بینشی، اندیشه‌ای، مهارتی، اخلاق حرفه‌ای، تفکر انتقادی، تفکر خلاق و… ارائه شود. ولی به دلیل شرایط امکان اجرای این دوره به این شیوه وجود نداشت.
او افزود: تابستان ۱۴۰۱ با وجود تصویب نهایی طرح، امکان اجرای دوره تعالی منش ممکن نشد و در مرداد ماه ۱۴۰۲ تصمیم گرفته شد که این طرح به صورت محدود اجرا شود. طی فراخوانی از داوطلبان شرکت در این طرح ثبت‌نام به عمل آمد و در نهایت ۱۲ تا ۱۴ مهرماه نخستین دوره طرح تعالی منش استادی؛ مهارت‌های ناب شاگردپروری در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم اعلام کرد: در این دوره ۲۵۷ نفر ثبت‌نام کردند که از میان آن ۱۴۷ نفر پذیرفته شدند. حدود ۲۷ درصد از شرکت‌کنندگان، اساتید هیئت‌علمی زن و نزدیک به ۷۳ درصد از آن‌ها مرد بودند. میانگین سنی زنان شرکت‌کننده در این طرح ۴۰ و میانگین سنی مردان شرکت‌کننده ۳۷ سال بود. میانگین سال تدریس اساتید زن و مرد به ترتیب یک سال و سه سال بود.
وی افزود: در این طرح اساتید تازه استخدام از ۲۹ دانشگاه کشور شرکت داشتند و دانشگاه تهران با ۳۰ استاد، دانشگاه لرستان با ۱۲ استاد و دانشگاه فردوسی مشهد با ۱۰ استاد، سه دانشگاه صدرنشین از نظر تعداد شرکت‌کنندگان در این طرح بودند.
به گفته ذوالفقارزاده حدود نیمی از شرکت‌کنندگان در دوره طرح تعالی منش استادی، اساتید تازه استخدام گروه علوم انسانی بودند. اساتید گروه فنی مهندسی حدود ۲۸ درصد، علوم پایه حدود ۹.۵ درصد، کشاورزی و علوم دامی حدود ۷.۵ درصد و هنر و معماری حدود ۴ درصد از شرکت‌کنندگان را تشکیل داده بودند.
وی خاطرنشان ساخت: در این دوره آموزش‌هایی در زمینه‌های شاگردپروری و منش استادی توسط دکتر حسن ملکی، رؤیت‌پذیری اعضای هیئت‌علمی در عرصه ملی و بین‌المللی توسط دکتر محمد حسن زاده برای اساتید تازه‌استخدام ارائه شد. همچنین کارگاه‌های روش‌ها و فنون تدریس، تکنولوژی آموزشی و سنجش و ارزشیابی نیز توسط تیمی متشکل از حدود ۱۵ استاد ارائه شد.
در این دوره برای انتقال تجربه استادان پیشکسوت به اساتید جوان دو پنل در مورد منش استادی و ارتباط با صنعت و جامعه با حضور اساتیدی همچون دکتر پرداختچی، دکتر گلیائی، دکتر دانایی فرد، دکتر چیت‌ساز، دکتر صالحی، دکتر خیرالدین و دکتر ضابط برگزار شد.
در پایان نیز آیین عهد، در حرم مطهر امام هشتم (ع)، به همراه سخنرانی حجت‌الاسلام راشد یزدی برگزار شد و در این مراسم اساتید تازه استخدام میثاق‌نامه‌ای امضا کردند تا در مسیر دشوار شاگردپروری ثابت قدم باشند.
اقدام معاونت فرهنگی اجتماعی وزارت علوم برای برگزاری طرح تعالی منش استادی، اقدام شایسته‌ای است ولی باید توجه داشت که نباید به برگزاری تنها یک دوره کوتاه‌مدت برای افراد محدود اکتفا کرد.
به گفته دکتر محمدمهدی ذوالفقار زاده، مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی اجتماعی وزارت علوم؛ در آینده سامانه‌ای برای طرح تعالی منش استادی راه‌اندازی می‌شود تا دیگر اساتید نیز بتوانند از محتوای ارائه‌شده در این دوره استفاده کنند؛ ولی شکل ایده‌آل و مطلوب چنین دوره‌هایی به صورت رو در رو و در یک فضای تعاملی است که باید با پشتیبانی و حمایت مناسب از این طرح در آینده برای سایر دانشگاه و استادان تازه استخدام دیگر نیز برگزار شود.
ارتباط با دانشجو؛ دغدغه مشترک استادان تازه‌استخدام
استادان تازه استخدامی که در طرح تعالی منش استادی شرکت کرده بودند، دغدغه مشترکی داشتند: ارتباط با نسل جدید دانشجویان؛ موضوع مهمی که با تغییر نسل جوانان و ظهور نسل z، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
یکی از اساتید تازه استخدام دانشگاه فردوسی مشهد؛ در مورد این موضوع می‌گوید: بزرگترین چالش ما در آینده، تغییر نسل سریع است که لازمه آن شناخت دانشجویان از نظر روانی و اجتماعی است تا بتوانیم شیوه تدریسمان را با نسل جوان سازگار کنیم. چرا که تغییر نسل در دانشجویان امسال نسبت به سال پیش کاملاً مشهود است.
یکی از استادان تازه استخدام دانشگاه لرستان نیز معتقد است که استادان باید بیشتر توانمندی‌ها و علاقه مندی‌های دانشجویان را بشناسند تا آن‌ها را با خود همراه و هم‌سو کنند. دانشجویان همانند که هستند و استاد به عنوان معلم موظف است که چالش‌های ذهنی دانشجو را بشناسد و برای آن‌ها پاسخ به‌روز و کارآمد پیدا کند.
استاد دیگری نیز می‌گوید: مهم‌ترین چالش ما این است که چطور با دانشجویی که از نسل متفاوتی است، ارتباط برقرار کنیم. تئوری‌ها و نظریات گذشته بر روی دانشجویان نسل جدید کارساز نیست. ما باید با متدهای جدیدی که از قبل آزمون و خطا شده و موفق بوده‌اند، با این جوانان رفتار کنیم؛ چون ما زمانی برای آزمون و خطا نداریم.
یکی دیگر از اساتید تازه استخدام، چالش خود را امید بخشیدن به دانشجویان می‌داند و می‌گوید: دانشجویان، سرمایه کشور هستند و زحمت زیادی برای آن‌ها کشیده شده شده است. تلاش می‌کنم از نظر کاری و علمی دانشجویان را معرفی کنم تا آن‌ها در کشور بمانند.
بیشتر اساتیدی که در دوره تعالی منش استادی شرکت کرده بودند، اعتقاد داشتند که در این دوره آموزشی جای آموزش ضوابط و قوانین مربوط به اعضای هیئت‌علمی خالی است و اساتید نیاز دارند که با آیین‌نامه‌هایی مثل آیین‌نامه ارتقا، ضوابط اخلاقی و شغلی آشنا شوند.
همچنین برخی نیز عنوان می‌کردند که بهتر است این دوره آموزشی برای گروه‌های آموزشی مختلف به صورت جداگانه برگزار شود؛ چرا که اساتید رشته‌های مختلف، دغدغه‌های گوناگونی دارند و اگر به صورت جداگانه این دوره برگزار میشد، چالش‌های هر رشته دقیق‌تر مطرح میشد.
آینده در دستان جوانان است و این اساتید جوان هستند که دست در دست دانشجویان خود، مسیر آینده کشور را هموار می‌کنند. ضروری است که طرح تعالی منش استادی؛ مهارت‌های ناب شاگردپروری، ادامه پیدا کند تا همه اساتید تازه استخدام کشور بتوانند از این آموزش‌ها بهره ببرند.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در پایان از دست‌اندرکاران اجرای این طرح، به ویژه همکاران معاونت فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد، عوامل اجرایی ستادی و همچنین تیم رسانه‌ای روابط عمومی وزارت علوم بابت پوشش خبری شایسته این رویداد قدردانی کرد.
