در نشست افق‌گشایی مساله فقر مطرح شد؛
رشد اقتصادی الزاما به کاهش بیکاری و فقر نمی‌انجامد/ نقش خشکسالی و آلودگی در بیکاری و هزینه‌های درمان
اسماعیل گرجی پور و معصومه ابتکار در نشست صبح امروز موسسه کار و تامین اجتماعی از ملزومات فقرزدایی در ایران سخن گفتند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، صبح امروز نشست «افق گشایی موضوع فقر» با حضور اسماعیل گرجی‌پور (معاون رفاه و امور اقتصادی وزیر کار)، علی ربیعی (دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اجتماعی)، معصومه ابتکار (رئیس اسبق سازمان محیط زیست)، ابراهیم صادقی (رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی) و ارغوان فرزین معتمد (پژوهشگر اقتصادی) در دفتر موسسه کار و تامین اجتماعی برگزار شد.
اسماعیل گرجی‌پور (معاون رفاه و امور اقتصادی وزیر کار) در این نشست اظهار کرد: عدالت اجتماعی شامل چند جنبه رفع فقر، برابری فرصت‌ها و عادلانه بودن توزیع ثروت است. در حوزه فقر اما سیاست‌هایی وجود دارد که دسته‌بندی آن شامل «حمایت از فقرا» و «سیاست‌های رفع فقر» است. دسته اول سیاست‌ها با معلول کار دارد و دسته دوم با علت!
گرجی‌پور ادامه داد: فقر نسبت‌هایی با سیاست‌های اقتصادی دارد که یکی از آن‌ها مهار تورم است. رشد اقتصادی و اصلاح بازار کار نیز از جمله سیاست‌های اقتصادی در حوزه رفع پدیده فقر در سطح کلان است.
وی با تشریح دلایل فقر گفت: چند عامل باعث فقر افراد است. اولی فقر ذاتی است که شامل افرادی است که از نظر جسمی و روانی توان کار و درآمدزایی ندارند. گروه دوم فقرای ناشی از بیکاری هستند که بدلیل بدست نیاوردن شغل وضعیت فقر را دارند. گروه سوم شاغلان فقیر هستند که شامل افرادی است که شغل دارند اما به دلیل درآمد نامکفی و مزد اندک دچار فقر هستند که شایع‌ترین نوع فقر در ایران است. مورد چهارم دلایل فقر و گروه‌های فقیر نیز «فقر جغرافیایی» است که در آن فرد مستعد کار و کسب درآمد خوب است اما به دلیل محرومیتی که در محیط و منطقه جغرافیایی محل اسکان وی وجود دارد، فقیر می‌ماند.
معاون وزیر کار تاکید کرد: رشد اقتصادی الزاما به کاهش بیکاری و فقر نمی‌انجامد. تولید ثروت شرط لازم رفع فقر است ولی شرط کافی نیست. ممکن است ما در بنگاه‌های بزرگ درآمدزایی خوب داشته باشیم اما این به منزله برخورداری بنگاه‌های کوچک نیست و ممکن است توزیع نیز در کشور نامناسب باشد و رشد اقتصادی و افزایش درآمد به فقرزدایی و اشتغال نینجامد. بیشترین درآمد تامین اجتماعی نیز از همان بنگاه‌های بزرگ است.
معاون امور رفاهی و اقنصادی وزیر کار بیان کرد: با تورم مزمنی که در ایران بطور متوسط حدود ۴۰ درصد ثابت مانده است، این میزان تورم سیاست‌های فقرزدایی حمایتی را تضعیف می‌کند. انضباط مالی و کاهش نابرابری درآمدی و رشد اشتغال در مقابل سه راهکار کلان مبارزه با فقر است.
گرجی‌پور تصریح کرد: تهدیدات حوزه رفاه و تامین و مقابله با فقر شامل مواردی چون: کم اثر بودن سیاست‌های فقرزدایی، سیاستگذاری اشتباه، عدم شناخت نوع فقر، ناهماهنگی میان سیاست‌های حمایتی، عدم تمرکز بر ریشه‌های بازتولید فقر از جمله آن است.
وی تاکید کرد: ما به دنبال ایجاد پنجره الکترونیک رصد فقر در کشور در ذیل معاونت امور رفاهی و اقتصادی وزارت کار هستیم. باید درک کنیم که همه سیاست‌های فقرزدایی بودجه محور نیستند و همه چیز قرار نیست با پول حل شود.
معاون وزیر کار خاطرنشان کرد: با هماهنگی دستگاه‌ها و شرکای اجتماعی و تشکل‌های مردمی، باید بر امور رفاهی تمرکز کرد که شامل حل عوامل بیرونی و درونی فقرساز است. مثلا رشد اقتصادی و تورم عامل بیرونی بروز فقر و بیکاری و ناتوانی عامل درونی فقرساز است.
گرجی‌پور در پایان تاکید کرد: ما باید نظام لایه‌بندی مستمری داشته باشیم و بین مستمری‌ها تمایز قائل شویم.
در ادامه این اظهارات، معصومه ابتکار درباره نسبت مسائل زیست بوم با فقر اظهار کرد: ما باید در چهارچوب توسعه پایدار، میان توسعه اقتصادی، محیط زیست و فقر انسانی تعادل ایجاد کنیم. امروزه تغییرات اقلیمی و خشکسالی نقشی جدی در افزایش فقر در برخی مناطق دارد.
وی افزود: آلودگی هوا علاوه بر خشکسالی و خشک شدن منابع آب به ویژه در حوزه کشاورزی، باعث افزایش هزینه‌های درمان و رشد بیماری و فقر بیشتر و مرگ و میر است. افزایش آلوده‌سازی منابع آب خود از عوامل رشد فقر است.
ابتکار با تاکید بر مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها گفت: شرکت‌ها باید ردپای خود در تولید کربن و آلوده‌سازی را پیدا کرده و سهم خود در کاهش تولید کربن و آلوده‌سازی و نابودی محیط زیست جبران کنند و این بخشی از مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها و شرکت‌هاست.
این استاد دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: در ایران از سال ۱۹۷۵ به این سو، ظرفیت منابع محیط زیستی و آبی و طبیعی بیش از آنچه که باید جایگزین شود و بیش از ظرفیت زیستی خود استفاده می‌کنیم که این روند تشدید شده و نقش روشنی در توسعه فقر را دارد.
وی با اشاره به نقش گرمایش زمین و افزایش دما در افزایش مصرف آب کشاورزی و خشکسالی گفت: افزایش دما در ایران باتوجه به اثرش بر گرمای بیشتر، تبخیر بیش از حد، فرسایش خاک و سیل، نقشی بی‌بدیل در افزایش فقر مناطق پیرامونی و افزایش هزینه‌های سنگین درمان دارد که فرودستان بیش از همه قربانی آن هستند. این موضوع البته به تشدید بحران مهاجرت از روستا به شهر نیز انجامیده است.
ابتکار در پایان تاکید کرد: تنها راه رفع فقر و نابرابری این است که سیاست‌های توسعه و فقرزدایی، حتما پیوست توسعه پایدار و حافظ محیط زیست باید داشته باشد. با این میزان پسماند، مازاد مصرف انرژی، فرونشست خاک و خشکسالی، روند کاهشی بارش باران و برف و آلودگی هوا در ایران، نمی‌توان امیدی به کاهش متوسط جمعیت زیر خط فقر در ایران داشته باشیم. باید تمام برنامه‌های توسعه ما باید با واقعیت اصلاح حکمرانی آب و موضوع تغییرات اقلیمی تنظیم شود تا فقر و ناترازی‌ها تشدید نشود. ما در کشاورزی راهی جز مدرن‌سازی و اصلاح محیط زیستی کار نداریم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: یارانه سوخت یکی از عوامل مصرف بالا و آلودگی و آسیب محیط زیستی و فقر است. اگر تولید برق، گاز و بنزین به نحوی باشد که هزینه درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی بالا رود و منابع طبیعی و هوا نابود شود، این یارانه که برای رفع فقر داده می‌شود، فقط باعث افزایش فقر می‌شود. ما خود در ایران بخشی از طراحی توافقنامه محیط زیستی پاریس بودیم اما در داخل با فضاسازی‌هایی متاسفانه هنوز به این موافقتنامه نپیوستیم.
