جهان عرب در قضیه فلسطین، در آستانه تسلیم تاریخی به اسرائیل است/ استمرار دشمنی‌‌‌‌های تهران و ریاض موجب احتمال بروز تقابل نظامی می‌شود

به گزارش ایلنا، بیش از بیست سخنران از کشورهای مختلف نیز سخنرانی داشتند که سید کاظم سجادپور معاون وزیر امور خارجه و سیدحسین موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون امریکا سخنرانان مدعو از ایران بودند. 

هشت عامل کلیدی تغییر چشم‌‌‌‌‌‌انداز ژئوپولتیکی در غرب آسیا

سیدحسین موسویان در این نشست طی سخنان با عنوان «مسیر صلح و همکاری ایران با عربستان و کشورهای عربی» گفت: غرب آسیا در آستانه یک آشوب تاریخی بسر می‌برد. به دنبال گسترش درگیری‌ها و تروریسم، برخی از قدرت‌های منطقه‌‌‌‌‌ای سقوط کرده و چشم‌‌‌‌‌‌انداز ژئوپولتیکی چندین دهه گذشته منطقه تغییر کرده است.

وی در تشریح علل تغییر چشم‌‌‌‌‌‌انداز ژئوپولتیکی منطقه غرب آسیا اظهار داشت: در بین عواملی که موجب بی‌‌‌‌‌‌‌ثباتی و گسترش افراط‌‌‌گرایی شده، هشت عامل کلیدی‌‌‌تر است:

۱- ادامه اشغال سرزمین فلسطین توسط اسرائیل؛

۲- تجاوز صدام به ایران در ۱۹۸۰ و به کویت در ۱۹۹۰؛ 

۳- تجاوز نظامی آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱؛ 

۴- تجاوز نظامی آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳؛

۵- وقوع بهار عربی در سال ۲۰۱۱؛ 

۶- حمله نظامی ناتو و کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس به لیبی در ۲۰۱۱؛

۷- سازماندهی و صدور ده‌ها هزارتروریست از حدود ۸۰ کشور جهان برای تغییر رژیم در سوریه؛

۸-حمله نظام ی عربستان - آمریکا به یمن.

دو بلوک قدرت در دینامیک جدید قدرت در منطقه 

سفیر اسبق ایران در آلمان  ادامه داد: این وقایع موجب شد که: 

۱- جهان عرب دچار گسیختگی شد؛

۲- قدرت‌های عربی سوریه، لیبی و عراق دچار جنگ داخلی و تروریسم شدند؛

۳- برخی از رهبران عرب متحد آمریکا در کشورهایی همچون مصر و تونس سقوط کردند؛

۴- ده‌ها هزار تروریست سراریز منطقه و فراتر از آن شدند؛

۵- گروه‌های تروریستی همچون داعش در منطقه ظهور کردند.

موسویان با بیان اینکه همزمان با افول قدرت‌های عربی لیبی، عراق، مصر و سوریه، عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان، جوان ۳۳ ساله، سعی کرده رهبری جهان عرب را به دست گیرد، تصریح کرد: دینامیک جدید قدرت در منطقه شاهد شکل‌‌‌‌گیری دو بلوک یکی متشکل از آمریکا، عربستان، اسرائیل و امارات متحده عربی و دیگری روسیه، ایران، سوریه، عراق و گروه‌های نظامی مردمی همچون حزب‌‌الله لبنان، الحشدالشعبی عراق و نیروی نظامی سوریه است. 

عربستان با ورود محمد بن سلمان به قدرت، سمت تخاصم علنی با ایران را در پیش گرفته است

وی با تاکید بر اینکه در حالی که آمریکا و روسیه دو قدرت اصلی جهانی تاثیرگذار در منطقه هستند، ایران و عربستان بازیگران اصلی منطقه‌‌‌‌ای هستند، خاطرنشان کرد: با ورود محمد بن سلمان به اریکه قدرت، عربستان از سیاست سنتی محافظه‌‌‌‌کارانه دهه‌‌‌های گذشته به سمت استراتژی تهاجمی چرخش و تخاصم علنی با ایران را در پیش گرفته است.

وی افزود: واقعیت این است که ایران و عربستان در معادلات یمن، لبنان، سوریه، عراق، بحرین، قطر و سایر منطقه نفوذ دارند. منتهی علیرغم موفقیت مذاکرات هسته‌‌‌‌ای درجهت رفع نگرانی‌های جامعه بین‌‌‌‌‌الملل از برنامه هسته‌‌‌‌ای ایران، امروزه محور آمریکا - عربستان - اسرائیل مدعی است که ایران عامل بهم ریختگی‌‌‌های جهان عرب و بی‌‌‌ثباتی‌های منطقه است.

عربستان عامل فشار بر فلسطینی‌‌‌ها برای پذیرش خواسته‌‌‌‌های حداکثری اسرائیل شده است

معاون اسبق شورای عالی امنیت ملی اضافه کرد: اما از دیدگاه ایران، بهم ریختگی جهان عرب پنج عامل اصلی دارد که ربطی هم به ایران ندارد: 

۱- ناکارآمدی حکومت‌های عربی؛ 

۲- چندین دهه دیکتاتوری و فساد در کشورهای عربی؛

۳- گسترش وهابیت؛

۴- جنگ‌‌‌های عربی - عربی همچون حمله عراق به کویت، شورای همکاری خلیج فارس به لیبی و تجاوز عربستان به یمن؛

۵- دخالت عربستان در کشورهای منطقه.

موسویان با اشاره به رویکرد عربستان نسبت به فلسطین ابراز داشت: موضوع فلسطین که چند دهه عامل وحدت عربی و جهان اسلام بود، امروزه دچار دگرگونی شده چون عربستان به عامل فشار بر فلسطینی‌‌‌ها برای پذیرش خواسته‌‌‌‌های حداکثری اسرائیل تبدیل شده است. در این مورد نیویورک‌‌‌تایمز فاش کرد که محمد بن سلمان طرحی کاملا به نفع اسرائیل را به محمود عباس ارائه کرده که هیچ یک از دولت‌های آمریکا تا این حد به نفع اسرائیل جلو نرفته بودند. این روزنامه همچنین نوشت که آقای ترامپ به این دلیل بیت‌‌‌‌المقدس را پایتخت اسرائیل اعلام کرد که از پشتیبانی محمد بن سلمان و تمرکز او بر اقدامات ضد ایران اطمینان داشت.

جهان عرب در قضیه فلسطین، در آستانه تسلیم تاریخی به اسرائیل است

شورای همکاری خلیج فارس به‌خاطر سیاست‌های سلطه‌‌‌جویانه عربستان از حیز انتفاع خارج شده است

وی با تاکید بر اینکه واقعیت این است که جهان عرب در قضیه فلسطین، در آستانه تسلیم تاریخی به اسرائیل است، بیان کرد: شورای همکاری خلیج فارس از حیز انتفاع خارج شده است؛ نه به‌‌‌‌‌خاطر ایران بلکه به‌خاطر سیاست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سلطه‌‌‌جویانه عربستان. عربستان عملا بحرین را تحت سلطه درآورده و به دنبال فروپاشی حکومت قطر است. مقامات قطر مکرر تاکید کرده اند که عربستان دنبال یک حکومت دست‌‌‌نشانده در قطر است.

این دیپلمات سابق ایران ادامه داد: لیبی نیز از هم پاشید؛ به‌‌‌‌خاطر حمله نظامی ناتو و کشورهای متحد عربی‌‌‌اش در حالی که ایران کمترین نقشی نداشت. منتسب کردن بحران یمن به ایران یک ساده‌‌‌‌انگاری مغایر واقعیت‌های تاریخی است. تجاوز نظامی عربستان موجب قتل عام هزاران یمنی، گسترش بیماری‌های مسری و ایجاد بدترین فاجعه انسانی معاصر شده است. 

پنج محور استراتژی منطقه‌‌‌ای عربستان 

موسویان افزود: استراتژی منطقه‌‌‌ای عربستان را می‌‌‌‌‌توان در پنج محور خلاصه کرد:

۱- تلاش برای حفظ سلطه نظامی - امنیتی - سیاسی و اقتصادی آمریکا بر منطقه؛ 

۲- اتحاد با اسرائیل برای جلب حمایت لابی قدرتمند صهیونیست جهانی؛ 

۳- تقابل با ایران و متحدان منطقه ایران و تحریک آمریکا برای حمله به ایران؛ 

۴- به رسمیت شناختن اسرائیل توسط کشورهای عربی از طریق محو موضوع فلسطین؛ 

۵- سلطه بر کشورهای کوچک خلیج فارس و تشکیل جبهه متحد عربی همچون ناتو عربی برای تقابل با ایران. 

پنج محور استراتژی منطقه‌‌‌‌ای ایران 

وی افزود: استراتژی منطقه‌‌‌‌ای ایران را نیز می‌توان در پنج محور خلاصه کرد: 

۱- مقاومت در مقابل هژمونی و سلطه آمریکا بر منطقه و تلاش برای بهبود روابط با سایر قدرت‌ها؛

۲- مقاومت در مقابل اشغال فلسطین توسط اسرائیل و حمایت از گروه‌های جهادی همچون حماس و حزب‌‌‌الله؛ 

۳- تقابل تمام عیار با گروه‌های تروریستی تکفیری همچون داعش و القاعده؛ 

۴- مقابله با سلطه عربستان بر کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس. بعد از محاصره قطر توسط عربستان و امارات، ایران مرز خود را به روی قطر باز کرد و قطر را از سقوط نجات داد زیرا قطر هیچ راهی به خارج نداشت. ایران همین سیاست را در مورد کشورهای عمان و کویت دنبال می‌کند؛ 

۵- مقابل با طرح اسرائیل برای تجزیه چهار کشور عراق، ایران، ترکیه و سوریه از طریق حمایت از تجزیه استان‌های کردنشین آنها. 

استمرار دشمنی‌‌‌‌های ایران و عربستان موجب احتمال بروز تقابل نظامی می‌شود

این پژوهشگر دانشگاه پرینستون اضافه کرد: مسیر پیش‌‌‌‌رو و دو گزینه عربستان و ایران: 

گزینه اول، استمرار دشمنی‌‌‌‌های جاری که موجب استمرار وگسترش بی‌‌‌‌‌ثباتی و فرقه‌‌‌‌‌گرایی، عدم مهار تروریسم و حتی احتمال بروز تقابل نظامی می‌شود؛

گزینه دوم، مسیر همکاری است.عملی شدن این گزینه مستلزم این است که دو طرف صمیمانه نگرانی‌ها و تهدیدات امنیتی یکدیگر را درک کرده و برای رفع آن روی راه‌‌حل مرضی‌‌‌الطرفین توافق کنند. 

ضرورت آغاز بدون پیش‌‌‌شرط گفت‌وگوهای کشورهای خلیج فارس، ایران و عراق در سطح وزرای امور خارجه

موسویان ادامه داد: چهار اقدام ضروری برای تحقق گزینه همکاری: 

۱- آغاز گفت‌وگوهای بدون پیش‌‌‌‌شرط تهران و ریاض و قراردادن همه نگرانی‌های امنیتی روی میز مذاکره؛ 

۲- تشکیل مجمع گفت‌وگوهای ایرانی - عربی با حضور فراگیر قشرهای مختلف از جمله دیپلمات‌ها و محققین؛ 

۳- مهار فرقه‌‌‌‌‌گرایی از طریق نشست‌‌‌های علمای شیعه و سنی از الازهر مصر، مفتی‌‌‌های عربستان، سایر کشورهای اهل سنت و بزرگان حوزه‌‌‌های علمیه تشیع قم و نجف؛ 

۴- آغاز بدون پیش‌‌‌شرط گفت‌وگوهای هشت کشور حاشیه خلیج فارس، ایران و عراق و شورای همکاری در سطح وزرای امور خارجه با هدف نهادینه کردن همکاری‌ها جهت تشکیل «سیستم امنیت و همکاری خلیج فارس». 

وی افزود: سازمان امنیت و همکاری اروپا یک مدل مناسب است که می‌توان مشابه آن را براساس بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل درخلیج فارس شکل داد. 

هشت اصل مشارکت پایدار کشورهای حاشیه خلیج فارس

این دیپلمات سابق کشورمان اضافه کرد: مشارکت پایدار کشورهای حاشیه خلیج فارس باید براساس ۸ اصل باشد:

۱- احترام به حاکمیت کشورهای عضو؛

۲- عدم استفاده از زور؛ 

۳- احترام به مرزهای موجود و تمامیت ارضی کشورهای عضو؛ 

۴- حل مسالمت‌‌آمیز اختلافات؛ 

۵- عدم مداخله در امور داخلی کشورها؛

۶- احترام به اصول منشور سازمان ملل؛ 

۷- پرهیز از دامن زدن به فرقه‌‌‌گرایی؛

۸- احترام به سیستم‌های حکومتی کشورهای عضو.

این مهم یک مسیری است تدریجی که با آغاز گفت‌وگوها می‌توان ایجاد همکاری و مشارکت پایدار در خلیج فارس را به نتیجه رساند.

پاسخ موسویان به اظهارات ضدایرانی نمایندگان عربستان و بحرین 

بعد از این سخنرانی موسویان، البادی از موسسه مطالعات اسلامی ملک فیصل عربستان بود که ضمن رد تحلیل موسویان از نقش منطقه‌‌‌‌ای عربستان گفت که علیرغم اختلاف‌‌‌‌‌نظر در این مورد، از پیشنهادات موسویان برای بهبود روابط ایران و عربستان حمایت می‌کند. 

وی سیاست منطقه‌‌‌‌ای عربستان را حفظ ثبات و پیشگیری از تغییر در وضعیت فعلی در کشورهای منطقه خواند. 

موسویان نیز در پاسخ البادی اظهار داشت: طبیعی است که در برداشت‌‌‌ها متفاوت فکر کنیم اما مهم این است که در راه حل درک مشترک داشته باشیم. خوشحال هستم که البادی با راه‌‌حل‌‌های من موافق است منتهی مشارکت عربستان در حمله نظامی به لیبی برای ساقط کردن قذافی که موجب بی‌‌‌ثباتی این کشور شد و تلاش برای ساقط کردن حکومت در قطر، به معنی اقدام برای تغییر وضعیت این کشورها بود و نه حفظ وضعیت موجود آنها. 

در این نشست همچنین مشاجرات تندی بین نماینده بحرین و موسویان صورت گرفت. نماینده بحریم تمام سخنرانی خود را علیه ایران اختصاص داد و ایران را عامل تمام بی‌‌‌‌ثباتی‌‌‌‌های منطقه خواند.

موسویان در پاسخ وی گفت: کشور بحرین بهتر است به‌جای متهم کردن ایران و مشارکت در حمله نظامی به کشورهای منطقه همچون یمن و لیبی، کشتار مردم بی‌گناه یمن و حمایت از گروه‌های افراطی تروریستی، به فکر استقلال خود باشد که امروزه به یک ایالت کوچک عربستانی تبدیل شده که ترامپ علنا می‌گوید بدون حمایت آمریکا، ظرف دو هفته سقوط می‌کند.