فرجی‌راد در گفت‌وگو با ایلنا:
در یکی دو هفته آینده وضعیت مذاکرات ایران مشخص خواهد شد/ وقتی ترامپ سر کار است، نباید روی قدرت چین و روسیه حساب باز کنیم
تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه تا وقتی ترامپ سر کار است، نباید روی دو قدرت بزرگ جهانی، یعنی چین و روسیه، حساب باز کنیم، گفت: این‌ها منافع کلانی در رابطه با ترامپ دارند و باید امتیازاتی بدهند تا خسارت بیشتری نبینند و منافع خود را حفظ کنند. بنابراین، این مسئله بسیار بسیار مهم است که ما باید به آن توجه کنیم. در مورد هیچ کشوری در این رابطه، نه کشورهای بزرگ و حتی کشورهای همسایه مثل عراق، پاکستان و کشورهای عربی، نباید فکر کنیم که اگر تحریم‌ها برداشته نشود، روابط اقتصادی‌مان را با همسایه‌ها بیشتر می‌کنیم. نه، در زمان ترامپ این جواب نمی‌دهد. اگر یک فشاری بر آن‌ها وارد شود، عقب‌نشینی خواهند کرد. البته با کشوری مثل عربستان که خیلی رابطه نداریم، در منطقه امارات، عراق و ترکیه هستند، همچنین کشورهای حوزه قفقاز که ما با آن‌ها رابطه داریم ولی می‌توانند تحت تاثیر فشار‌های ترامپ قرار بگیرند و روابط اقتصادی‌شان با ما کمتر شود بنابراین، ما باید بر اساس منافع خود و جمع‌بندی‌مان به نتیجه برسیم. گفت‌وگو کنیم، امتیازاتی بدهیم و بگیریم و نباید روی کمک کشورها دیگر در زمان ترامپ حساب کنیم.
عبدالرضا فرجی‌راد استاد حوزه روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با اعلام آمادگی وزیر امور خارجه کشورمان برای مذاکره با غرب به ویژه با آمریکا و امکان رسیدن به توافقی جامع، گفت: ما در حال حاضر تحت تحریم هستیم، یکی از شعارهای آقای پزشکیان در کارزار انتخاباتی خود، لغو تحریم‌ها و در واقع ایجاد یک نوع تعادل در روابط با شرق و غرب بود. بنابراین، برای اینکه تحریم‌ها برداشته شوند، گفت‌وگو با غرب در دستور کار قرار خواهد گرفت. در حال حاضر گفت‌وگو با اروپا انجام شده و دور دوم آن امروز برگزار خواهد شد. در رابطه با ایالات متحده هم همین‌طور است، دولت به این نتیجه رسیده که اگر آمریکایی‌ها تمایل به مذاکره داشته باشند، ایرادی ندارد گفت‌وگوها آغاز شود. موضع آن‌ها این است که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد. ایران هم اعلام می‌کند که ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. بنابراین، موضع دولت ما با افکار غربی‌ها نزدیک است یعنی ما سلاح هسته‌ای نمی‌خواهیم و آن‌ها نیز نمی‌خواهند ما سلاح هسته‌ای داشته باشیم، لذا امکان گفت‌وگو وجود دارد.
ترامپ به دنبال گفت‌وگوی مستقیم با ایران در کوتاه‌ترین زمان ممکن است
در یکی دو هفته آینده وضعیت گفت‌وگوی ایران و ایالات متحده مشخص خواهد شد
وی ادامه داد: مسئولان کشورمان منتظر هستند که از سوی طرف آمریکایی، حالا که رئیس‌جمهور جدید سر کار آمده، مانند اروپا چراغ سبزی داده شود تا وقتی که وارد ترامپ کاخ سفید شد، گفت‌وگوها آغاز شود. ایران که تمایل نشان داده، یعنی گفت‌وگو با ایالات متحده از نظر ایران قطعی است و می‌تواند انجام شود. حالا باید ببینیم در این گفت‌وگوهایی که ایران اعلام می‌کند آمادگی دارد، آیا به‌صورت مستقیم است یا غیرمستقیم خواهد بود؛ هنوز روشن نشده است. طبیعتاً وقتی ترامپ سر کار است، تمایل دارد، گفت‌وگوها مستقیم باشد و طولانی نباشد. روحیه ترامپ این را نشان می‌دهد. لذا این احتمال وجود دارد که در ایران این پذیرفته شود و آمریکایی‌ها هم اصرار داشته باشند که گفت‌وگوی مستقیم انجام شود. سخت است که در این شرایط با اروپا گفت‌وگوی مستقیم انجام شود ولی به آمریکایی‌ها بگوییم که با شما با واسطه گفت‌وگو خواهیم کرد. شکی نیست که زمینه‌ی گفت‌وگو با غرب وجود دارد، همچنین فکر می‌کنم در یکی دو هفته آینده وضعیت گفت‌وگوی ایران و ایالات متحده مشخص خواهد شد.
اروپا می‌داند اثربخش بودن گفت‌وگو با ایران در گرو توافق ایران و آمریکاست
این استاد روابط بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که آیا دور دوم گفت‌وگوها با کشورهای اروپایی در سطح معاونین سیاسی منجر به گسترش مذاکرات در سطح جامع‌تر با حضور آمریکایی‌ها خواهد شد، عنوان کرد: بله، این گفت‌وگوها کمک می‌کند. بالاخره اروپایی‌ها می‌خواهند ببینند که ایران با ایالات متحده چه کار خواهد کرد. ایالات متحده می‌خواهد با ایران چه کند؟ چگونه گفت‌وگو کند؟ اروپا این را به خوبی می‌داند که حتی اگر بخواهد با ایران به نتیجه برسد، اگر ایالات متحده با ایران به نتیجه نرسد، کار پیش نمی‌رود. قبلاً هم ما این را دیده‌ایم که ترامپ از برجام خارج شده است. اروپا مخالف خروج ایالات متحده از برجام بود و تلاش کرد که رابطه اقتصادی با ایران قطع نشود، اما زورش نرسید. اینستکس هم ایجاد کردند، اما باز نتوانستند رابطه برقرار کنند. لذا طبیعتاً گفت‌وگوی ایران با اروپا نمی‌تواند بی‌ارتباط با گفت‌وگوی ایران و ایالات متحده باشد، لذا لازم است که این مسئله مشخص شود.
فرجی‌راد با اشاره به گفت‌وگو‌های بین ایران و اروپا، بیان کرد: احتمال دارد طرف آمریکایی در جریان گفت‌وگوهایی که بین ایران و اروپا انجام می‌شود، اطلاعات را از اروپایی‌ها بگیرد و حتماً هم می‌گیرد که ایرانی‌ها در این گفت‌وگوها چه خواسته‌هایی را مطرح کرده‌اند و اروپا چه خواسته‌هایی مطرح کرده است. لذا این تبادلات فکری بین ایران و اروپا، بر تصمیمات آمریکا اثر می‌گذارد که چگونه با ایران گفت‌وگو کند؟ خواسته‌های اصلی‌اش را چگونه تنظیم کند؟ آیا می‌تواند اصلاً با ایران یک خواسته‌ی اساسی مطرح کند؟
مذاکرات با ۱+۵ کار را سخت‌تر و طولانی‌تر خواهد کرد
وی افزود: آمریکایی‌ها از اروپایی‌ها اطلاعات می‌گیرند و آن‌ها هم گفت‌وگوهایشان را بر اساس این اطلاعات تنظیم می‌کنند، بعد هم مشخص نیست که در ادامه‌ی گفت‌وگوها با غرب، ما یک گفت‌وگوی مجزا با اروپا داریم و یک گفت‌وگوی مجزا با ایالات متحده، یا اینکه این‌ها با هم ادغام می‌شوند یا حتی ممکن است همان گروه ۱+۵ به صحنه بیایند. البته من معتقدم که در صورت ورود گروه ۱+۵ برای مذاکره با ایران کار سخت‌تر و طولانی‌تری خواهد بود. رقابت‌هایی بین این‌ها وجود دارد. در این رقابت‌ها ایران نیز حضور دارد.
صحبت از گفت‌وگو بین ایران و اروپا و ایران و آمریکا بدون تایید در سطح بالای حاکمیت ممکن نیست
این کارشناس سیاست خارجی در خصوص نقش وفاق و اجماع داخلی در موفقیت سیاست خارجی کشورمان و برخی کارشکنی‌های داخلی تصریح کرد: وقتی صحبت از گفت‌وگو بین ایران و اروپا و ایران و آمریکا می‌شود، حتماً این موضوع در سطح بالای حاکمیت تأیید شده است؛ در این شکی نیست. فقط دولت، وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی نیست که در این خصوص تصمیم می‌گیرد. این موضوع در شورای عالی امنیت ملی مطرح و گردش کار تعیین می‌شود و گردش کار به بالاترین سطوح می‌رود تا تصویب شود. امروز که وزیر خارجه و سخنگوی وزارت خارجه و سخنگوی دولت می‌گویند ما آماده مذاکره هستیم، یعنی این گردش کار آماده شده و تأیید شده است. بله، گروه‌هایی هم در داخل کشور وجود دارند که زمانی در حاکمیت بودند و الان اقلیت هستند، این‌ها با هرگونه مذاکره و گفت‌وگو و به نتیجه رسیدن آن‌ها مخالف‌اند. آن‌ها معتقدند که هرگونه گفت‌وگو با ایالات متحده به ضرر کشور ما خواهد بود.
دلار هشتاد تومانی نتیجه توقف گفت‌وگوهاست
فرجی‌راد تاکید کرد: ما بر اساس این تحلیل‌های موجود، باید برنامه‌ریزی کنیم که اتفاقاً برنامه‌ریزی شده است. در دولت قبلی و در دوره دوم دولت آقای روحانی یعنی در هشت سال گذشته تلاش‌هایی بوده اما به نتیجه نرسیدیم و این برنامه‌ها و گفت‌وگوها متوقف شده است. نتیجه‌‌ی آن هم این بوده است که دلار از هزار تومان به هشتاد هزار تومان رسیده و تورم وحشتناکی ایجاد شده، همچنین میلیون‌ها نفر زیر خط فقر رفته‌اند. پس این سیاست‌ها نتیجه نداده است.
با آمدن ترامپ طرف‌های خارجی که با ما معامله می‌کردند، محتاط خواهند شد
وی با تاکید بر این موضوع که در حال حاضر شرایط خاصی حاکم است و رئیس‌جمهور جدیدی در ایالات متحده سر کار آمده است، تصریح کرد: ما باید تصمیم بگیریم یا باید با او نشسته و گفت‌وگو کنیم و به نتیجه برسیم یا ممکن است که آن‌ها فشار حداکثری را ادامه دهند و سعی کنند صادرات نفت و پتروشیمی ایران کاملاً قطع شود و فشارها و تحریم‌های بیشتری را اعمال کنند. هنوز هم این فشارها آغاز نشده است، خبرهای ضد و نقیضی می‌رسد که مثلاً چین در رابطه با نفت ایران و پذیرش کشتی‌های نفتی ایران تصمیماتی اتخاذ کرده است. لذا این‌ها نشان می‌دهد که طرف‌های خارجی که با ما به نوعی معامله می‌کردند، احتیاط‌های لازم را داشته‌اند. مثلاً یک موقع ما به چین بیشتر وابسته بودیم و تا حدی به روسیه، اما الان روسیه حاضر است به هر نحوی که شده از کشورهایی که در ارتباط بوده، فاصله بگیرد تا با ترامپ به توافق برسد و جنگ اوکراین را به آتش‌بس برساند. بنابراین، اولویت اولش این است.
وقتی ترامپ سر کار است، نباید روی قدرت چین و روسیه حساب باز کنیم
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه تا وقتی ترامپ سر کار است، نباید روی دو قدرت بزرگ جهانی، یعنی چین و روسیه، حساب باز کنیم، گفت: این‌ها منافع کلانی در رابطه با ترامپ دارند و باید امتیازاتی بدهند تا خسارت بیشتری نبینند و منافع خود را حفظ کنند. بنابراین، این مسئله بسیار بسیار مهم است که ما باید به آن توجه کنیم. در مورد هیچ کشوری در این رابطه، نه کشورهای بزرگ و حتی کشورهای همسایه مثل عراق، پاکستان و کشورهای عربی، نباید فکر کنیم که اگر تحریم‌ها برداشته نشود، روابط اقتصادی‌مان را با همسایه‌ها بیشتر می‌کنیم. نه، در زمان ترامپ این جواب نمی‌دهد. اگر یک فشاری بر آن‌ها وارد شود، عقب‌نشینی خواهند کرد. البته با کشوری مثل عربستان که خیلی رابطه نداریم، در منطقه امارات، عراق و ترکیه هستند، همچنین کشورهای حوزه قفقاز که ما با آن‌ها رابطه داریم ولی می‌توانند تحت تاثیر فشار‌های ترامپ قرار بگیرند و روابط اقتصادی‌شان با ما کمتر شود بنابراین، ما باید بر اساس منافع خود و جمع‌بندی‌مان به نتیجه برسیم. گفت‌وگو کنیم، امتیازاتی بدهیم و بگیریم و نباید روی کمک کشورها دیگر در زمان ترامپ حساب کنیم.
کشورها توسعه‌شان را بر اساس همکاری با یکدیگر پیش می‌برند
فرجی‌راد در تعریف مزیت‌هایی که گفت‌وگو و مذاکره می‌تواند برای کشور به ارمغان بیاورد، عنوان کرد: اینکه کشورها به توسعه می‌رسند و ژئوپلیتیک باز می‌شود بر اساس گفت‌وگو است، وقتی یک کشوری بخواهد درهای خود را به روی کشورهای دیگر ببندد، حال چه در شرق، چه در غرب، چه اروپا، آمریکا، چین یا هر جای دیگری که باشد، نتیجه نمی‌گیرد. در دنیا، زمینه‌سازی صنعتی و تکنولوژیکی بر اساس گفت‌وگو و ارتباط و تبادل اطلاعات علمی می‌چرخد. کشورها توسعه‌شان را بر اساس همکاری با یکدیگر پیش می‌برند. بنابراین، اگر می‌خواهیم از این وضعیت بد اقتصادی خارج شویم، باید گفت‌وگو کنیم. حالا گفت‌وگوی ما با غرب به خاطر تحریم‌ها در اولویت قرار می‌گیرد تا نتیجه بگیریم. قبلاً هم ما این کارها را کردیم، مثلاً برجام یا قبل از آن در دوره اصلاحات. ما با اروپا رابطه‌مان قطع نشده بود ولی تمام سفرای ما برگشته بودند، اما گفت‌وگو کردیم، سفرا برگشتند و روابط را دوباره برقرار کردیم. در رابطه با تحریم‌های اوباما نیز گفت‌وگو کردیم و دوباره سرمایه‌ها به سیستم بانکی برگشت. مثلاً ما با عربستان گفت‌وگو کردیم و رابطه‌مان برقرار شد. لذا باید گفت‌وگو کرد و تنش‌ها را کم کرد تا کار اقتصادی رونق بگیرد.
برخی مخالف گفت‌وگو می‌شوند تا دولت را زمین بزنند
وی با اشاره به موضع‌گیری برخیها در داخل کشور نسبت به مذاکرات، گفت: برخیها از عدم گفت‌وگو نان می‌خورند. زمانی که خودشان در حاکمیت هستند، گفت‌وگو می‌کنند. وقتی دولتی که از گروه و حزب آن‌ها نیست به قدرت می‌رسد، مخالف گفت‌وگو می‌شوند زیرا گفت‌وگو باعث رونق اقتصادی می‌شود و ژئوپلیتیک کشور باز می‌شود. اگر این دولت یک نوع موفقیتی به دست آورد، به همین دلیل که این موفقیت نسبی به ضرر قدرت‌گرفتن آن‌هاست، مخالفت می‌کنند. در واقع می‌خواهند با این شعارها دولت را زمین بزنند و در میان مردم چهره دولت را ضعیف نشان دهند که نمی‌تواند مشکلات را حل کند. در حقیقت با این کارها می‌خواهند دوباره به قدرت برسند. این مسائل فقط مربوط به ایران نیست و در برخی کشورهای دیگر هم وجود دارد ولی دولت باید کار خود را انجام دهد و رضایت مردم را کسب کند و گفت‌وگوهایش را انجام دهد. به این حرف‌ها گوش ندهد و با حمایت مردمی جلو برود.
اولویت ما این است که وقتی مهرماه آینده می‌آید، اسنپ بک یا مکانیسم ماشه فعال نشود
این استاد روابط بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که آیا برای مذاکره با غرب پیش نیازی باید تعریف کرد، بیان کرد: پیش‌نیازی خاصی لازم نیست؛ اعلام آمادگی کافی است. دوم اینکه باید مشخص کنیم ما تا کجا می‌خواهیم پیش برویم؟ یعنی قبلش باید داخل کشور برنامه‌ریزی و هماهنگی‌ها انجام شده باشد تا وسط کار به اختلاف نخوریم که بگوییم ما تا این حد می‌خواهیم پیش برویم، باید مشخص کنیم تا چه حد امتیاز می‌دهیم که بتوانیم امتیازاتی را کسب کنیم. اولویت ما رفع تحریم‌هاست، اولویت اول این است که وقتی مهرماه آینده می‌شود، اسنپ بک یا مکانیسم ماشه فعال نشود و تحریم‌های ایران تکرار نشوند، این‌ها باید هدف ما باشد. بنابراین، این دو مورد را که هدف‌گذاری می‌کنیم، می‌گوییم این‌قدر می‌توانیم امتیاز بدهیم و بر اساس آن، در داخل جمع‌بندی و هماهنگ می‌کنیم، سپس وارد گفت‌وگو با اروپا و آمریکا می‌شویم و چک و چونه می‌زنیم و امتیازاتی می‌گیریم. این‌ها پیش‌نیازهای گفت‌وگو با غرب هستند.
