استاد دانشگاه جورجیا در گفت‌وگو با ایلنا:
گسترش جهانی احساسات راست افراطی شکلی نوین از تروریسم است/ جهان شاهد حملاتی با ابعاد و قدرت ۱۱ سپتامبر نخواهد بود
استاد مطالعات بین‌الملل دانشگاه جورجیا گفت: آنچه در این دو دهه شاهدش بودیم، همه نشان از آن دارد که تروریسم مدام در حال تحرک و جنب‌وجوش است.
پروفسور «جان هورگان»، استاد روانشناسی کاربردی و مطالعات بین‌الملل در دانشگاه جورجیا است. وی در زمینه تروریسم، روانشناسی جنایی و خشونت سیاسی تحقیق می‌کند. از میان آثار این پژوهشگر می‌توان به «روانشناسی تروریسم»، «جدایی از تروریسم» و «آینده تروریسم» اشاره کرد. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی این استاد دانشگاه با ایلنا به بهانه سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر است.
پروفسور جان هورگان با اشاره به گذشته قریب به دو دهه از حملات القاعده به برج‌های تجارت جهانی در سپتامبر ۲۰۰۱، در رابطه با جایگاه امروزی تروریسم به خبرنگار ایلنا گفت: آنچه در این دو دهه شاهدش بودیم، همه نشان از آن دارد که تروریسم مدام در حال تحرک و جنب‌وجوش است. بیشتر تحلیل‌گران باور داشتند که القاعده برای همیشه نابود شده است، اما این شبکه همچنان دستخوش تغییراتی شده و حیات خود را از سر گرفته است. بر همین قیاس، مدعاهایی هم که از سوی مقام‌های آمریکایی درباره نابودی گروهک تروریستی داعش بر زبان آورده می‌شود هم اشتباه از آب درآمد.
وی در ادامه گفت: امروزه، بیش از هر زمان دیگری، شاهد آن هستیم که این جنبش‌ها رشد و نمو پیدا می‌کنند و دگرگون می‌شوند و شکل‌های جدیدی به خود می‌گیرند. به باور من، آنچه امروزه داعش خوانده می‌شود، به‌زودی به چیزی جدید تغییر حالت خواهد داد. چه‌بسا یکی از گرایش‌های مهم در دوران اخیر، گسترش جهانی احساسات راست افراطی است. به‌نظرم این گرایش را نیز باید در زمره اشکال نوین تروریسم قرار دارد که گرچه به‌ظاهر هیچ نسبتی با اشکال قدیم خود ندارد، اما نهایتا همان سازوکار را به‌شکلی گسترده‌تر بازتولید می‌کند. در آمریکا، شاهد موج تروریسم راست افراطی هستیم که می‌تواند به شکلی استثنایی وضعیت امروزه را به چالش بکشد.
استاد روانشناسی کاربردی و مطالعات بین‌الملل در دانشگاه جورجیا در رابطه با ریشه شکل‌گیری تروریسم در قرن ۲۱ گفت: یکی از نشانه‌های تاثیرگذار و فراگیر تروریسم در جهان، بنیادگرایی است. بی‌عدالتی و نابرابری به محرومیت و مهاجرت‌های گسترده می‌انجامد و سرکرده‌های گروه‌های تروریستی این را بختی یگانه می‌دانند تا آن را در قالب بنیادگرایی کانالیزه کنند. با این حال، از یاد نباید برد که این امر نشانه‌ای است از مشکلاتی بس بزرگ‌تر؛ مشکلاتی که نیرویی پرقدرت برای بسیج مردمی است که در سراسر جهان بهره‌ای از پیشرفت‌ها نبرده‌اند و این ناخرسندی را بدل می‌کنند به محرکی برای اعمال پر نفرت خود. در نهایت، تاکید می‌کنم که این گروهک‌ها آن چیزی را خطاب قرار می‌دهند که در فرایند جهانی‌سازی مغفول مانده و بدان بی‌توجی شده است. این همان سوختی است که موتور بنیادگرایی را همواره روشن نگاه داشته است و بعید به نظر می‌رسد که از شدت سلطه آن نیز کاسته شود.
این پژوهشگر حوزه تروریسم در ادامه با اشاره به گفت‌وگوهای صلح میان آمریکا و طالبان و تاثیر آن بر روند کلی تروریسم در جهان گفت: این مذاکرات شروع خوبی داشت و «زلمای خلیل‌زاد»، نماینده آمریکا در امور افغانستان، تلاش کرد تا نقطه پایانی بر جنگ ۱۸ ساله در این کشور بگذارد. اما تحولات اخیر نشان داد که نباید چندان نسبت به این توافق امیدوار و خوش‌بین بود. اصولا، این مذاکرات چالش‌برانگیز بوده و پیشرفت کمی داشته است. به‌رغم اظهارات «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، درباره مرده بودن مذاکرات هنوز باید به انتظار تغییرات نشست. البته باید نگاهی واقع‌گرایانه داشت تا دید که چه مدت برای رسیدن به توافقی قابل‌قبول زمان لازم است.
وی در رابطه با حملات تروریستی در اروپا در سال‌های گذشته گفت: دهشت‌های روی داده در کشورهایی چون سوریه، عراق و افغانستان جرقه موج عظیم پناهجویان را به سوی اروپا زد. این موج صدای بسیاری از احزاب راست‌گرا و مهاجرستیز را درآورد. همان‌گونه که در سال‌های گذشته شاهدش بودیم، این باعث پا گرفتن احزاب راست افراطی در سراسر اروپا شد. برخی تبیین می‌کنند که این وضعیت، بستر بسیار خوبی برای رشد تروریسم و رادیکالیسم در اروپا است. شخصا بسیار نگران حملات تروریستی‌ای هستم که در اروپا شاهدش بودیم، حمله‌هایی که اهدافی بسیار مهم را توانست نشانه رود. در رابطه با آینده تروریسم در اروپا نیز نگرانی من همچنان پای برجاست.
این پژوهشگر در ادامه افزود: در حال حاضر، شاهد خیزش مجدد احساسات راست افراطی در ابعادی جهانی هستیم. این امر اخیرا به اعمال تروریستی دهشتناکی انجامید. این موج جدید دیگر نه از سوی بنیادگرایی بلکه با ایده‌های راست افراطی و مسیحی تغذیه می‌شود. نمونه اخیر آن حمله تروریستی در نیوزیلند و دو حمله اخیر در ایالات متحده بود. البته باید بگویم که اشتباه خواهد بود اگر بکوشیم همه‌چیز را با حملات ۱۱ سپتامبر مقایسه کنیم.
جان هورگان در خاتمه افزود: به گمانم، سخت بتوان تصور کرد که جهان امروزه بار دیگر شاهد حملاتی با ابعاد و قدرت ۱۱ سپتامبر باشد. تروریسم از ۱۱ سپتامبر تغییرات بسیاری را از سر گذرانده است. امروزه شاهد حملاتی با ابعاد کوچک‌تر، اما با درصد کشندگی بالا هستیم که تلفات بسیاری را در پی دارد. این حملات اغلب از طریق رسانه‌های اجتماعی به‌صورت زنده منتشر می‌شوند تا جنگ روانی به راه افتاده و درک ما درباره تروریسم را تغذیه کند.
